Электронлă вулавăш

Этикан çак чĕрĕлсе тăнă пĕтĕм халăха шыв тĕпĕнчи тĕнчерен илсе тухма шухăшларĕ, тет. Вĕсене çакăнти шуйттансемпе çĕленсем тыткăнра усранă пулнă иккен. Этикан каллех! ылтăн пӳрнескесене хирĕç шак-шак тутарчĕ, тет те, виçĕ салтак сиксе те тухрĕç, тет.

— Мĕн ĕç хушан, Этикан? — тесе ыйтрĕç, тет, вĕсем.

— Çак халăха çӳле илсе тухас пулать, — тесе каларĕ, тет, Этикан.

Вара çак самантрах юлашки алăк уçăлса кайрĕ, тет те, тинĕс икĕ пая уйрăлса тăчĕ, тет; тинĕс тепĕнчен çӳлелле утса улăхма кĕленче пусма пулса тăчĕ, тет; икĕ аяккипе кĕленче хӳме витĕр тинĕсре ӳсекен тĕрлĕ йывăç-курăксем, чăмса çӳрекен пин тĕслĕ пулăсем тата тем те пĕр курăнать, тет. Малтан патша хĕрĕпе Этикан, вĕсен хыçĕнчен пĕтĕм халăх çак кĕленче пусма тăрăх улăхрĕç, тет. Улăхса çитсен, вĕсем тинĕс варринчи пĕр илемлĕ утрав çине тухса тăчĕç, тет. Темĕнле йышши садсем, темĕнле йышши çырласем ӳссе ларнă, тет, утрав çинче. Çак ытарма çук çут тĕнчене тухса çитсен, шыв тĕпĕнчи тĕнчерен тухнă халăх калама çук савăнса кайрĕ, тет. Икке уйрăлнă тинĕс вара салхуллăн пĕрлешсе хупăнчĕ, тет.

Халăха çакăнта темиçе кун савăнтарнă хыççăн Этикан шыв варринче пурăнма лайăхах мар тесе, хăйĕн тăван çĕршывне, часрах патша патне кайма шухăшларĕ, тет. Вара вăл каллех виçĕ салтака чĕнсе илчĕ, тет те, ĕç хушрĕ, тет. Çак самантра вара вĕçĕ-хĕррисĕр тинĕс урлă, асамат кĕперĕ пек кĕпер пулса тăчĕ, тет. Кĕперĕн хăмисем кĕмĕл, тет, чĕнтĕрĕсем ылтăн, тет, икĕ айккинче ытарма çук сад, тет; çулçисем çупса, улмисем ташласа тăраççĕ, тет; кĕперĕн икĕ айккипе ылтăн кăвакалсем чăмса çӳреççĕ, тет; йĕри-тавра темле музыка сасси янăраса тăрать, тет. Кĕпер урлă утса каçнă чухне те, утнă пек мар, сывлăшра вĕçсе пынă пек туйăнать, тет. Кĕпер çине кĕрсенех ватă çынсем çамрăкланса кайрĕç, тет, çамрăккисем çитĕнсе çитрĕç, тет; пĕтĕм халăх каçса çитсен вара, кĕпер сывлăша хăпарса çухалчĕ, тет.

Çак хыпара илтсен, патша та тинĕс хĕрринчен пуçласа çурчĕ патне çитиччен пĕтĕм халăха утса пыма шур пир сартарса тухрĕ, тет. Вара вăл, чăнах та, Этикана хăй хĕрне пиллерĕ, тет, тата çур патшалăхне пачĕ, тет. Туйĕнче пĕтĕм халăха савăнтарса ыр кăтартрĕ, тет.

Пурăнсан-пурăнсан, патша вилсе каять. Вилес умĕн хăйĕн пĕтĕм патшалăхне Этикана парса хăварчĕ, тет.

Этикан хăй_ вилĕмрен чĕртнĕ арăмĕпе малтанласа питĕ аван пурăннă. Анчах ун арăмĕ çиелтен çеç лайăх пулнă иккен. Этикана юратман вăл, ăна епле те пулсан вĕлересшĕн пулнă. Пĕрре çапла, таçти патша ывăлĕ хăнана килсен, упăшкин çăм туппипе ылтăн пӳрнескисене пĕтĕмĕшпех çав еркĕнне парса янă, тет. Лешĕ, Этиканăн çак япалисене килне илсе çитерсенех, ун патне вăрçăпа пырасси çинчен хыпар пĕлтерет. Этикан, хăйĕн хăватне шанса, нимĕн те пăшăрханмасть. Тепĕр кунне Этикан çĕршывĕ çине тупăсемпе кĕрслеттерме тытăнчĕç, тет. Этикан чăтса тăраймасăр, çăм туппипе ылтăн пӳрнескисене илчĕ, тет те, чикĕ хĕррине кайрĕ, тет. Унпа пĕрлех арăмĕ те пычĕ, тет. Чикĕ хĕррине çитеспе Этикан çăм туппине çӳлелле кăларса печĕ, тет те, нимле урхамах та пымарĕ, тет. Унтан пӳрнескисене кăларса шаккарĕ, тет, каллех пĕр салтак та пымарĕ, тет. Вара арăмĕ ахăлтатса кулса ячĕ, тет: — Ну, Этикан, урхамахпа пӳрнескӳсене текех эс кураймăн, вĕсем ман чăн упăшкамра! — тесе каларĕ, тет. Вара унччен те пулмарĕ, тет, леш патша ывăлĕ урхамахпа пырса Этикан арăмне çаклатса кайрĕ, тет. Этикан аллинчи çăм тупăпа ылтăн пӳрлескесем улăштарса хăварнисем çеç пулнă, тет.

Çакăн хыççăн Этикан çав тери пысăк шухăша ӳкрĕ, тет.

— Эпĕ ăна тупăкра выртнă çĕртен ирĕке кăлартăм, шуйттансене пĕтерсе тăкрăм, мĕн чухлĕ халăха чĕртрĕм, вăл çапах та мана улталарĕ, — тесе шухăшларĕ, тет. Ăна çăм тупă парса яракан карчăк йывăр килнĕ самантар хăйне чĕнсе илме хушнăччĕ-çке-ха. Çавăнпа та вăл халĕ:

— Эх, асаннем мĕн калĕ-ши? — тесе хуйхăрса ячĕ, тет. Унччен те пулмарĕ, тет, ун умне асламăш çитсе тăчĕ, тет.

— Ма хуйхăран, ачам? — тесе ыйтрĕ, тет, карчăк. Этикан мĕн пулса иртнине йĕркипе каласа пачĕ, тет.

— Шыври шуйттан патшине вĕлернĕшĕн пысăк тав сана. Эпĕ ăна ĕмĕр тăрăшса та çĕнтереймерĕм, вăл манăн чăн хаяр тăшманччĕ, —тесе каларĕ, тет, — арăмушăн ан хуйхăр, ăçта кайнă çавăнтах пĕттĕр, — тесе каларĕ, тет те, Этикăна хăйĕн çăм туппиле ылтăн пӳрнескисене кăларса пачĕ, тет. Вĕсене вăл ют патша ывăлĕнчен туртса илме те ĕлкĕрнĕ иккен. Этикана тата пĕр шур тутăр пачĕ, тет те: — Асту, лайăх сыхла та лайăх пурăн, — тесе хăварчĕ, тет. Этикан, çав тутăра аллине илсенех, çав тери вăйлăланса кайрĕ, тет. Вара, урхамахĕпе хăйхи виçĕ салтака чĕнсе илчĕ, тет те, тăшмансен çарне пĕтĕмпех çĕмĕрсе тăкрĕ, тет.

Этикан килне таврăнсан пӳртне кĕчĕ, тет, тĕлĕнсех кайрĕ, тет: ун сĕтелĕ çинче мĕскер ĕçес-çиес тен — пурте пур, тет. Темле хаклă йышши пĕремĕксем, хакла йышши канфетсем, тăварлă çусем т. ыт. те, каласа пĕтерме те çук. Сĕтелĕн икĕ пуçĕнче тулли шерпетлĕ икĕ тулли курка лараççĕ, тет. Пĕрин çине: «Ку Этиканăн», теприн çине: «Ку Селимен» тесе çырса хунă, тет. Этикан, куç кĕски умне пырса, карчăк панă тутăрпа шăлăнчĕ, тет те, хăйне хăй палламалла мар çамрăкланса, илемленсе кайрĕ, тет. Вара вăл сĕтел хушшине пырса ларчĕ, тет те:

— Эх, çак апат-çимĕçе хатĕрлекен ман умра пулинччĕ, — тесе каларĕ, тет. Унччен те пулмасть, тĕпеле кĕрекен чаршав яри уçăлса кайрĕ, тет те, ун умне, хĕвел пек çуталса, тĕнчере чăн илемлĕ хĕр Селиме тухса тăчĕ, тет. Тинĕс тĕпĕнче Этикан умне шур тутăрпа пĕркĕнсе пынă хĕр Селиме, унăн ĕлĕкхи юратнă тусĕ пулнă иккен. Ыттисемпе пĕрлех вăл та чĕрĕлсе тăнă пулнă.

— Патша хĕрĕн пурнăçне те эсех çăлтăн, анчах вăл санăн пуçна çиесшĕн пулчĕ; халĕ ĕмĕр иксĕмĕр пурăнăпăр, — тесе каларĕ, тет те, Селиме, никам ĕмĕрне илтмен илемлĕ сасăпа юрă шăрантарса ячĕ, тет.

— Этикан, аван-и ман юррăм? — тесе ыйтрĕ, тет, юрласа пĕтерсен.

— Кун пек юрра ĕмĕрне те илтменччĕ, — тесе каларĕ, тет, Этикан. Вара иккĕш икĕ шерпет куркине çĕклесе ĕçрĕç, тет те, ĕмĕр-ĕмĕр пĕрле пурăнма сăмах парса, çав тери хыттăн ыталанса чуптурĕç, тет.

— Пирĕн пурнăç çак юрă пек пулĕ, итлессӳ килсен, пус çав сĕтел çинчи шур тӳммене, — тесе каларĕ, тет, арăмĕ; Этикан çав тӳммене пусрĕ, тет те, ун арăмĕн юрри пкех илемлĕ юрă пĕтĕм патша çуртĕнче кĕрлесе кайрĕ, тет. Этикан балкон çине чупса тухрĕ, тет, çав илемлĕ юрă пĕтĕм хулипе янраса тăрать, тет. Пĕтĕм халăх савăнса илемле юрă юрлать, тет. Этикан çак япаласем пĕр кĕтмен çĕртен пулса иртнине курсан, ним тума аптрарĕ, тет, иккĕленсе шухăша кайса тăчĕ, тет. Çав вăхăтрах арăмĕ ăна:

— Атя-ха, Этикан. хамăр пурлăха курар, — тесе каларĕ, тет. Вара, пӳртрен тухса, вуник алăклă амбар умне пычĕç, тет те, пĕр алăкне уçса ячĕç, тет. Калама çук аслă амбарăн малти пӳлĕмĕнче халиччен çĕр çинче нихçан пулман сад ешерсе ларать, тет; тĕнчери чи илемлĕ çеçкесем чечек çурса лараççĕ, тет. Тепĕр алăкне уçрĕç, тет те, унта тĕнчере мĕнле ĕçме-çиме кирлĕ — çавă пур, тет. Тата тепĕр алăкне уçрĕç, тет те, тĕнчере мĕнле чаплă тумтир тăхăнас тенĕ — çавă пур, тет. Тăваттăмĕш алăкне уçрĕç, тет те, унта вĕçĕ-хĕррисĕр аслă уйра темле йышши тыр-пулă çитĕнсе, хумханса ларать, тет. Пиллĕкмĕш алăкне уçсан — вĕçĕ-хĕррисĕр улăхра тем тĕрлĕ выльăх-чĕрлĕхсем çӳренине курчĕç, тет. Вĕсем çапла вуникĕ алăка уçса, вуникĕ пӳлĕме курса тухрĕç, тет. Вĕсенче вĕçĕ-хĕррисĕр аслă тинĕссем, чăмса çӳрекен карапсем; вĕçĕ-хĕррисĕр вăрмансем; темле-темле машинăсем, хăйсем тĕллĕн персе ларакан тупăсем, пĕлĕтре вĕçсе çӳрекен япаласем тата темĕн те пĕр курчĕç, тет. Пĕр сăмахпа каласан, çавăнти ырлăха тĕнчере никам та курса пĕтерес çук, тет.

Этиканпа арăмĕ ĕнтĕ калама çук лайăх пурăнаççĕ, тет. Вĕсене хăйсен патшалăхĕнчи пĕтĕм халăх юратать, тет. Анчах çав вăхăтра таçти вăрман ăшĕнче пĕр шуйттан патши пурăннă иккен. Вăл Этикан вĕлерттерсе пĕтернĕ шуйттансен мăн аслашшĕ пулнă, тет. Çăв усал темиçе патшалăхри халăха вутпа çунтарса çаратнă, тет, халĕ унăн Этикана пĕтерме черет çитнĕ, тет. Шуйттансене пĕтернĕшĕн Этикан çине вăл калама çук хаяр çилĕ тытнă, тет.

Акă пĕрре Этикан арăмĕ ывăл ача çуратса пачĕ. тет. Этикан хăйĕн савăнăçне ниçта шăнăçтараймасть, тет.

Вĕсем ывăлне Утикан ятлă хучĕç, тет. Виççĕмĕш каçхине Этикан хăйĕн пĕчĕк Утаканĕ шари кăшкăрнипе вăранса кайрĕ, тет. Куçне уçса пăхрĕ, тет те: çав самантрах кăмака пысăкăш вут кӳмеркки унăн çумĕнчи арăмне вут ăшне явăçтарса аслати пек кĕрлесе йăтса тухса кайрĕ, тет. Этикан вилнĕ пек пулса кайрĕ, тет. Урама чупса тухрĕ, тет те, пĕтĕм хула çине вут çăвать, тет. Вăл çăм туппине çӳлелле хăпăл-хапăл перет, тет те, ун умне аран-аран урхамахĕ уксахласа çитрĕ, тет.

— Этиканăм, эпĕ ăна хирĕç тухаймастăп, вăй çитмест, —_тесе пĕлтерчĕ, тет вăл. Этикан ылтăн пӳрнескине шаккарĕ, тет. Виçĕ салтакĕ те аран-аран уксахласа çитрĕç, тет, çаплах пĕлтерчĕç, тет.

— Эх, асаннем ăçта-ши? — тесе ячĕ, тет, тарăхса çитнипе Этикан. Унччен те пулмарĕ, тет, карчăк çитсе те тăчĕ, тет.

— Эх, Утикан, вăл шуйттан патшине эпĕ те çĕнес çук, аслаçунтан кĕрсе ыйт-ха, пулăшсан — вăл пулăшĕ, — тесе каларĕ, тет. Вара пӳрте кĕрсе каллех сĕтел çинчи шур ĕнчĕ тӳмме çине пусма хушрĕ, тет. Этикан чупса кĕрсе шур тӳмме çине пусрĕ, тет те, — пӳртре темле сасă калаçма тытăнчĕ, тет.

— Этикан, ачам, эпĕ хам та, сан пекех, маттур салтакчĕ, çав шуйттан патшине вĕлересшĕн нумай тăрăшрăм та, вĕлереймерĕм. Халĕ ăна вĕлерекен çуралчĕ, вăл — Утикан, — тесе каларĕ, тет, сасă. —Вуникĕ алăклă амбарăн пĕр пӳлĕмĕнчи садра пĕр путвал пур, çавăнта пĕр вутлă хĕç çакăнса тăрать, тата унтах пĕр шур тутăр пур, çав тутăрпа Утикан питне шăл та, вутлă хĕçне пар, вара вăл ыттине хăй пĕлĕ, халĕ шур тӳмме çине пăх — тесе каларĕ, тет.

Этикан шур тӳмме çине пăхрĕ, тет те, тĕлĕнсех кайрĕ, тет. Унта, куçкĕски çинчи пек, темиçе пин çул хушшинче этем ури пусман вăрман курăнса, кашласа ларать, тет. Çав вăрман варринче пĕр чул çурт, вуникĕ рет кашкăр, вуникĕ рет тигр, вуникĕ рет арăслан кăкарса тухнă тет. Вăрман тулли хура çĕлен-калта яшăлтатса çӳреç, тет. Çурт таврашĕнче те, картишĕнче те, пӳртĕнче те этем пуç шăммисем шаршанпа купаланса выртаççĕ, тет. Пӳртри пуç шăммисем çинче сăнчăрласа пăрахнă Утикан амăшĕ выртать, тет, кăварланса кайнипе ăна паллама та çук, тет; çавăнтах шуйттан патши ларать, тет.