Ҫу кунӗсем ҫитнӗ хыҫҫӑн, ҫанталӑк ӑшӑтсан паянхи кун халӑх шашлӑк пӗҫерме васкать. Дачӑсемпе ялсенче, хула ҫывӑхӗнчи вӑрмансенче унӑн шӑрши сарӑлать. Ҫавӑнпа та эпир сире ҫак ҫимӗҫе хатӗрленӗ чухнехи вӑрттӑнлӑхсемпе паллаштарас терӗмӗр.

Шашлӑк сӑмах пирӗн чӗлхене вырӑссенчен кӗнӗ, лешӗсем вара ӑна крым тутарӗсенчен (şışlıq — йӗтӗр евӗр япала) илнӗ теҫҫӗ. Чӑвашла ӑна тӗрӗссипе «шишлӗх» темелле те, анчах тӳрреммӗн кӗменрен шашлӑк тени хута кӗнӗ. Сӑмах май, унашкал апат-ҫимӗҫ ячӗсем ытти халӑхсен те пур. Чылайӑшне эсир пӗлетӗр те. Кебаб, сӑмахран, азербанджансен ҫимӗҫӗ, шиш-кебаб — турккӑсен. Эрменсем унашкал апата хоровац теҫҫӗ, Грецире сувлаки пӗҫӗреҫҫӗ, яппунсем — якитори (хулара унашкал ят нумай, вӑл мӗне пӗлтернине малашне пӗлетӗр), корейсем — пулькоки, американсем — барбекю. Аша турат ҫинче ӑшаласси авалхи меслет шутланать, ҫавӑнпа та ку апат-ҫимӗҫӗн чӑвашла та ячӗ пулнах. Анчах тӗрлӗ сӑлтавсене пула эпир ӑна ҫухатнӑ.

Вӑрттӑнлӑхсем

Чи малтанах, мӗнле вутӑпа усӑ курни пӗлтерӗшлӗ. Чи лайӑххисен йышне хурӑн тата ҫирӗк кӗреҫҫӗ. Ҫавӑн пекех сад пахчинче ӳсекен умла йывӑҫсен вутти те аван — уйрӑмах улмуҫҫи тураттисенчен лайӑх шашлӑк пулать. Чие, слива, тёрн та аван — сад пахчине тирпейленӗ чухне вӗсене упраса хӑварма ан манӑр.

Ашне хатӗрлеме те ӑс кирлӗ. Маринатланӑ чухне уксуспа усӑ курма сӗнмеҫҫӗ. Йӳҫек ытлашши пулса кайсан ашӗ ҫемҫелес вырӑнне хытма пултарать. Маринатланӑ чухне типӗ эрехпе, турӑхпа тата кӑваспа усӑ курма юрать. Минераллӑ шыв та аван — унпа усӑ курсан шашлӑк лайӑх пулать теҫҫӗ. Аш татӑкӗсем мӗн чухлӗ вӗтӗрех — маринатланма ҫавӑн чухлӗ вӑхӑт сахалрах кирлӗ пулӗ. Мӗнле савӑт-сапапа усӑ курни те пӗлтерӗшлӗ — окиҫленме пултараканни ку ӗҫ валли юрӑхсӑр.

Чи паллӑ поварсем шашлӑк валли хатӗрленӗ аш татӑкӗсене 2-3 см пысӑкӑш кӑна касма сӗнеҫҫӗ. Пӗчӗкрех кассан ашӗ типсе каять, пысӑкрах-тӑк — ӑшаланса ҫитмест.

Шампурсем ҫине тӑхӑнтартас умӗн вӗсене малтан тип ҫупа сӗрсе тухас пулать, хӗртсе илсен аван. Аш татӑкӗсене пӗр-пӗрин ҫумне ытлашши ҫыпӑҫтарма кирлӗ мар, вӗсен хушшинче 2-3 мм хӑварсан лайӑх шашлӑк пулӗ. Вӗсен хушшине помидор е ытти пахча ҫимӗҫе тирме сӗнмеҫҫӗ.

Кӑварпа аш татӑксем хушши 10-15 см пулмалла. Ҫӳлӗрех вырнаҫтарсан какай вӗри сывлӑш ҫинче типсе кайӗ, аяларах пулсан — ҫиелти ҫунса кайӗ, шалти пиҫмӗ. Шампурсене пӗр-пӗрин ҫумне вырнаҫтарсан вӑл тутлӑрах пулӗ тесе сӗнеҫҫӗ. Ӑшаланӑ чухне кӑвайт патӗнчен аякка кайма хушмаҫҫӗ — шашлӑка пӑхсах тӑмалла. Ҫулӑм тухсан сӳнтермелле, шампурсене ҫавӑрсах тӑмалла. Пӗр хут та пулин аш татӑкӗсене тимӗр йӗтӗр тӑрӑх куҫарса илмелле.

Паллах, тутлӑ шашлӑк пӗҫерме ӑсталӑх кирлӗ. Пӗр-ик хут ӑшалани ҫителӗксӗр. Енчен те сирӗн хӑварӑн та пӗр-пӗр вӑрттӑнлӑх пур пулсан — комментарисенче ҫырса пӗлтерӗр.

Сӑмах май

Сурӑх е сысна какайӗнчен хатӗрленӗ шашлӑк, паллах, тутлӑ. Анчах аш ытла нумай ҫини сиен те кӳме пултарать. Ҫавӑнпа та какая пахча-ҫимӗҫпе ҫисен аван. Авалхи Китайра вӑл тӗлӗшпе ятарлӑ асап кӑтартасси те пулнӑ. Пӗр-пӗр айӑпа кӗнӗ ҫынна хупса лартнӑ та ӑна вара ашпа кӑна тӑрантарнӑ. Какайра белок нумай пулнипе, ҫав вӑхӑтрах клетчатка таврашӗ ҫукран хырӑмри апат ирӗлмен. Ҫавна май айӑпа кӗнӗ ҫын вилесле нушаланнӑ.

#шашлӑк, #апат-ҫимӗҫ, #вӑрттӑнлӑхсем