«Ҫыхӑнура» порталта ӗнер пӗр кӑсӑклӑ статья вырнаҫтарнӑччӗ, вӑл пирӗн сайт хӑнисемшӗн те интереслӗ пулӗ тесе эпир ӑна чӑвашла куҫарас терӗмӗр. Ӳкерчӗксене те, текстне те унтанах, «Ҫыхӑнура» порталтан, илнӗ.

1986 ҫулта, унтанпа нумай ҫул иртрӗ ӗнтӗ, Пионерсен керменӗ хыҫӗнче, Трусиха* юханшывӗн ҫырма тӑвайккинче, хула ҫыннисем валли питӗ чаплӑ канмалли вырӑн йӗркелесе панӑ пулнӑ. СУОР савучӗн отделка тӗлӗшпе ӗҫлекен мастерсен бригади пуҫарнипе (вӗсем кермене илемлетес ӗҫре тӑрӑшнӑ) ҫырмара авалхи ҫӑлкуҫа хӑт кӗртсе, планламан кӳлепе туса лартнӑ. Бригада ертӳҫи Нуриян Андербаев тӗп инженер пулнӑ.

Шупашкар канашӗн исполкомӗ ҫакӑн валли укҫа-тенкӗ уйӑрман, ҫавна май ҫак ушкӑн хӑйӗн пуҫарӑвне пурнӑҫа кӗртес тесе ӗҫ хыҫҫӑн юлса тата канмалли кунсенче ӗҫленӗ. Инженери тӗлӗшӗнчен ӑна тӗплӗн шухӑшласа тунӑ пулнӑ: ҫӑлкуҫ шывӗ валак тӑрӑх юхса анса малтан пӗчӗк кӳлленчӗке пухӑннӑ, тулнӑ шыв ун урлӑ тӑкӑнса тасатакан пӑрӑх урлӑ кӳлмеке юхса тухнӑ. Хула илемӗшӗн тата пулас ӑрусемшӗн тӳлевсӗр ӗҫлеме хатӗр унашкал ҫынсене хальхи саманара сахал курма пулать.

Сергей Кадикин скульптор илемлетме юрӑхсӑр чулланнӑ рак хуранӗн чулӗнчен шыв Туррин пуҫне, тата ҫӑлкуҫа хупӑрласа тытакан унӑн икӗ аллине касса кӑларнӑ.

Александр Фирсов тунӑ сӑн

Юмахри пысӑк чул катӑкӗсемпе ӳсентӑрансем хушшинче пытаннӑ юмахри чӗрӗ ҫӑлкуҫ пысӑках мар вӑрманта чӑнах та питӗ хӑватлӑ курӑннӑ. Валаксен речӗн хӗррипе ҫӳлелле бетонран тунӑ картлашкасем хӑпарнӑ. Йывӑҫсен сулхӑнӗнче ларма ятарлӑ лапам сарнӑ пулнӑ. Пысӑках мар вӑрманта кайӑксен юрри шӑраннӑ, кӳлӗре шапасем кӑшкӑрнӑ. Ҫутҫанталӑкӑн юмахри евӗр вырӑн ачасемпе ҫамрӑксене илӗртнӗ, чӑваш ҫӑлкуҫӗ патне туй машинисем пырса чарӑнасси йӑлана кӗнӗ.

Унтан вара йывӑр 90-мӗш ҫулсем ҫитнӗ. Ҫӗршыв арканнӑ, унпа пӗрлех — эткерлӗхӗ те. Ҫӑлкуҫӑн валакӗсем, пысӑк чулӗсем ҫухалнӑ. Шупаш вара аллисемсӗр тӑрса юлнӑ. 2004 ҫултан курӑк ӑшне путнӑ ҫӑлкуҫран Шупаш пуҫӗ ҫухалнӑ, хӑй ҫӑлкуҫне вара, чулсемпе йывӑҫ тӗммисемпе пӗрлех, экскаваторсем чавса пӗтернӗ. Халӑхшӑн та историшӗн те пӗлтерӗшлӗ, хула варринчи хӑйне евӗрлӗ кану вырӑнӗ питӗ ҫӑмӑл та пӗр йӗрсӗр ҫухалнӑ.

Сергей Кадикин хӗрӗ Галина Вернер

2019 ҫулта пӗр строитель кӳлепе пуҫне чул савучӗн хыҫӗнче вырнаҫнӑ Монолитстрой лаптӑкӗнче асӑрхать те кун пирки хӑйӗн юлташне, «Вега» компанине йӗркелекен Георгий Яруткина (вӑл ҫавӑн пекех апат-ҫимӗҫ сутас енӗпе тата скважинӑран артезиан шывне тултарас енӗпе услам тунӑ) каласа парать. Ҫапла май Шупаш пуҫне сыхласа хӑварма май килнӗ, вӑл хӑйне валли ҫӗнӗ вырӑн тупнӑ. Халь вӑл Шупашкар районӗнчи Хосантай ялӗнчи ҫемье фирми ҫумӗнче туса лартнӑ ача-пӑчан аквалаптӑка сыхлать.

Вырӑсла текста Данил Шаликов ҫырнӑ.

Шупаш пуҫӗ вырнаҫнӑ Хосантай ялӗнчи вырӑн. Сӑна «Вовка» вырнаҫтарнӑ

* Трусиха — Шупашкар хулинчи ҫак юханшывӑн чӑвашла ятне шыраса тупма ҫӑмӑлах мар. Истори кӗнекисем пӗлтернӗ тӑрӑх вӑл хӑйӗн ятне Трусовка вырӑс ялӗнчен илнӗ. Ахӑртнех, ҫав ялӑн чӑвашла ятне тупайсанах юханшывӑн чӑвашла ятне те палӑртма май пулӗччӗ ӗнтӗ, анчах хӑвӑрт тупма май ҫук. Ҫавна май куҫарура юханшыв ячӗ Трусиха ятпа пулӗ.

#юханшывсем, #Шупашкар, #кану, #ӳнер, #культура, #истори, #Трусиха, #чӑвашлӑх