Красноармейски ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Леонид Антонов сӑвӑҫа пирӗн районта пӗлмен ҫын та ҫук пулӗ. Эпӗ те ун сӑввисене час-часах вуласа тӑратӑп. Ман шутпа, вӗсем чун-чӗрене пырса тивекен, паянхи кун таппипе тан пыракан ҫепӗҫ сӑвӑсем.

Поэт 1939 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Красноармейски (Малти Трак) ялӗнче ҫуралнӑ.

Эсир сӑвӑ ҫырма хӑҫан пуҫланӑ тесен Леонид Илларионович ҫапла хуравлать: "Ача чухне эпир кашниех сӑвӑҫ. Ҫак ырӑ туйӑма малалла аталантарма пӗлни кирлӗ. 8-9 классенче вӗреннӗ чухне вара сӑвӑсене класра тухса тӑракан стена хаҫатӗнче пичетлеттӗм. (Пӗтрӗ халӗ ҫак ырӑ йӑла!). Сӑвӑ ҫырас ӗҫре мана ырӑ сӗнӳсем парса пулӑшнӑшӑн Ф.Л.Тихоновпа ("Ан хумхан, ҫӑкалӑх" юррӑн авторӗ) тата П.Архипова ырӑпа асӑнас килет. Пичетре кун ҫути курнӑ пӗрремӗш сӑвӑ шутне "Ҫамрӑк коммунист" хаҫатра пичетленнӗ "Малтанхи чечек" сӑвва кӗртетӗп."

Кашни ҫыравҫах ыттисенчен мӗнпе те пулин уйрӑлса тӑрать. Леонид Антоновичӑн произведенийӗсенче тӑван уй-хир кӗвви тӗп вырӑн йышӑнса тӑрать. Ку тӗрӗсех ӗнтӗ, мӗншӗн тесен Леонид Илларионовичӑн пӗтӗм пурнӑҫӗ ял хуҫалӑх ӗҫӗпе ҫыхӑннӑ. Хресчен ҫемйинче ҫуралса ӳснӗ ача епле ял хуҫалӑх ӗҫне хутшӑнмасӑр тӑрса юлтӑр-ха? Леонид та район центрӗнчи вӑтам шкулта пӗлӳ чухнех ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле тырӑ вырнӑ, авӑн ҫапнӑ, выльӑх-чӗрлӗх валли апат хатӗрленӗ. Ахальтен мар поэт "Каҫалӑк" сӑвӑра ҫапла ҫырать:

Ҫурла, кӗлте, ҫӗмел, капан...

Ман алӑ витӗр тухрӑр эсӗр.

Алла аттестат илсен ҫамрӑк каччӑ тӳрех аслӑ шкула вӗренме кайма шутламан. "Вӗренесси кайран та пулӗ, малтан ӗҫре пиҫӗхмелле," — тенӗ вӑл. Яш каччӑ Шупашкарти автомотоклубра водитель правине алла илет. Ҫара кайиччен тӑван хуҫалӑхра автомашина ҫӳретнӗ, хӗсметре те хӑй специальноҫне улӑштарман. Пушӑ вӑхӑтсенче вара сӑвӑ ҫырнӑ. Ҫав вӑхӑтрах аслӑ пӗлӳ илес шухӑш канӑҫ паман салтака: физика, хими, вырӑс чӗлхипе литератури предметсене тепӗр хут тишкерсе тухнӑ вӑл, кирлӗ вырӑнсене ятарлӑ тетрадьсем ҫине ҫыра-ҫыра хунӑ.

Ҫӗршыв умӗнчи чи таса тивӗҫе пурнӑҫласан Леонид тӑван тӑрӑха таврӑннӑ. 1961 ҫулта Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх институчӗн агрономи факультетне вӗренме кӗнӗ. Кунта та сӑвӑ ҫырас кӑмӑла пӑрахман вӑл. 1962 ҫултанпа тӗрлӗ хаҫат-журналта пичетленме пуҫланӑ.

Пилӗк ҫул иртсен ученӑй-агроном специальноҫне алла илнӗ йӗкӗт "Победа" колхозра ("Красноармейский" совхозра) ӗҫлеме тытӑннӑ. Леонид Илларионовича колхоз хӑй ҫӗрӗнчен пӗчӗк тухӑҫ илни шухӑша янӑ. Ҫитӗнӳсемшӗн тӑрӑшса вӑл тӑтӑшах уй-хирте пулнӑ, колхозниксемпе тата ватӑсемпе калаҫса пусӑ ҫаврӑнӑшне улӑштарма пикеннӗ. Вӑй хуни харама кайман. Красноармейскисем темиҫе ҫултан тӗш тырӑ тухӑҫне 17-18 центнера ҫитернӗ.

Каярахпа Л.И.Антонов тӑван республикӑн ӳсентӑрана сыхлас енӗпе ӗҫлекен комитетӗнче, районти ял хуҫалӑх продукчӗсем хатӗрлес тата вӗсен пахалӑхне тӗрӗслес енӗпе ӗҫлекен инспекцийӗнче тимленӗ. Пенсие кайиччен Красноармейски район администрацийӗн ял хуҫалӑх управленийӗн тӗп агрономӗнче тӑрӑшнӑ.

Леонид Антонов — ҫӗр ҫынни, агроном. Ҫавӑнпах-и, тен, унӑн чылай сӑввисем тӑван уй-хир, хура ҫӗр, ҫӑкӑр хакӗ темӑсемпе ҫыхӑннӑ. Тӑвн тавралӑх, тӑван ен тата ун ҫыннисем ҫинчен ҫырнӑ сӑвӑсем те сахал мар унӑн. Пысӑк чӗреллӗ тата ӑшӑ кӑмӑллӑ чун тӗпӗнчен ҫеҫ шӑранса тухма пултарнӑ ҫак сӑвӑсем. Леонид Антоновӑн вуласа тухнӑ сӑввисем тӑрӑх эпӗ ҫакна калама пултаратӑп: вӑл — пурне те юратма пӗлекен поэт.

Леонид Антонов сӑввисем тӑрӑх пирӗн ентешсем — Ю.Шепилов, И.Романов, М.Ильин, Н.Филимонов композиторсем нумай юрӑ кӗвӗленӗ. Вӗсен шутӗнче Красноармейски районӗн гимнӗ те.

Поэтӑн сӑввисем "Ялав", "Тӑван Атӑл", "Ҫилҫунат" журналсенче, "Хыпар", "Хресчен сасси" хаҫатсенче тата районӑн "Ял пурнӑҫӗ" хаҫатӗнче кун ҫути кураҫҫӗ.

Леонид Илларионович Антонов — Красноармейски районӗнчи Н.Я.Янкас ячӗпе хисепленекен преми лауреачӗ. Районти культурӑпа искусствӑна аталантарас ӗҫре уйрӑмах палӑрнӑшӑн, «Ял пурнӑҫӗ» хаҫатӑн «Чун туртӑмӗ — йӑмраллӑ Трак» хушма кӑларӑмӗнчи сӑвӑсен ярӑмӗшӗн тивӗҫнӗ (1991).

Эпӗ Леонид Илларионовича питӗ лайӑх пӗлетӗп. Вӑл ӑшӑ кӑмӑллӑ, тарават ҫын. Пенсире пулин те хӑйне ватӑ тесе шутламасть — ҫамрӑк чухнехи пекех вӑр-вар, ӗҫсӗр ларма пултараймасть. Юлашки вӑхӑтра Красноармейски сали илемлентӗр тесе чылай тӑрӑшрӗ вӑл: сад ӗрчетсе пан улми йывӑҫҫисен калчисене ӳстерсе халӑха сутрӗ (йӳнӗпех тата!), район хаҫачӗн страницисенче тӑван тавралӑх илемне упрасси ҫинчен тухса калаҫрӗ... Телейлӗ ҫын вӑл — ыттисене телейлӗ тӑвакан. Хамӑн сӑмаха поэтӑн сӑвӑ йерксемпех вӗҫлетӗп:

Телейсӗр эт тесе нихҫан ан калӑр,

Ытти килет, туссемӗр, хамӑртан.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

#Красноармейски, #Красноармейски районӗ, #юбилейсем