Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун ҫывхарнӑ май ялсенче те тӗрлӗ мероприятисем иртеҫҫӗ. Ҫак уява паллӑ тума 1949 ҫулта йышӑннӑ. Пӗрремӗш хут ӑна 1950 ҫулта паллӑ тунӑ.
Елчӗк районӗнчи Лаш Таяпара пурӑнакансем те ӑна ҫак кунсенче пӗчӗк ачасемпе паллӑ тунӑ. Ача пахчи, шкул, ял вулавӑшӗ клубра «Ачасем ырӑ кулӑпа ҫиҫеҫҫӗ» уяв йӗркеленӗ.
Мероприяти ялти клуб умӗнче иртнӗ. Унта пысӑк концерт иртнӗ, кашниех юрӑ шӑрантарма пултарнӑ. Шапӑрансем чӑвашсен илемлӗ тумне тӑхӑннӑ. Ачасене Алиса тилӗ тата Базилио кушак ӑҫи савӑнтарнӑ. Вӗсем пӗчӗкскерсемпе вылянӑ, тупмалли юмахсем панӑ, вӑйӑ картине тӑнӑ, сӑвӑннӑ…
Уявра ачасен куҫӗсем телейпе ҫиҫнӗ. Уяв вӗҫленсен Лаш Таяпари чиркӳ настоятелӗ Силуан иероманах ачасене кучченеҫсемпе хӑналанӑ.
Сӑнсем (17)
Ҫу ҫитсен, шел те, ачасем ҫӳллӗ вырӑнтан ӳкнӗ тӗслӗх нумайланать. Уйрӑмах ҫӳллӗ хутра вырнаҫнӑ хваттер чӳречисенчен тухса ӳкеҫҫӗ пӗчӗкскерсем.
Нумаях пулмасть, ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 13 сехет те 35 минутра, Шупашкарта каллех пысӑк инкек пулнӑ. Константин Иванов урамӗнчи пӗр ҫуртри саккӑрмӗш хутран ача ӳкнӗ.
Ҫакна куракан каланӑ тӑрӑх, вӑл пластик ҫӗмӗрӗлнӗ сасӑ илтнӗ. Унтан кӑшкӑрашнӑ сасӑ ян кайнӑ. Вӑл чӳречерен пӑхсан пуҫне москитлӑ сетка ҫаклатнӑ ача аялалла ӳкнине курнӑ. Тӳрех васкавлӑ пулӑшӑва шӑнкӑравланӑ.
2012 ҫулта ҫуралнӑ ача йывӑр сурансене пула ҫавӑнтах вилнӗ. Халӗ йӗрке хуралҫисем тӗрӗслев ирттереҫҫӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун, Шупашкарта шӑпӑрлансем ирхине хускану тӑвӗҫ. «Сывӑ ачасем — телейлӗ ашшӗ-амӑшӗ» ятпа иртӗ вӑл.
Мероприяти Хӗрлӗ тӳремре ирхи 10 сехетре пуҫланӑ. Шупашкар хула администрацийӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, унта 10 пин ытла ҫын хутшӑнмалла. Вӗсен йышӗнче ача пахчине ҫӳрекенсем, педагогсем, ашшӗ-амӑшӗсем пулмалла.
Уява республикӑри фитнес-аэробика федерацийӗн председателӗ Оксана Вербина ертсе пырӗ.
Ачасем флешмоба хатӗрленме тытӑннӑ ӗнтӗ. Шупашкарти ача пахчисенче репетицисем пуҫланнӑ. Вӗсем валли хусканусене маларах хатӗрленӗ.
Аса илтермешкӗн: ачасен хусканӑвӗ пӗрремӗш хут пӗлтӗр иртнӗ. Унта 15 пин ҫын хутшӑннӑ. Кунашкал мероприятие ирттермешкӗн аслисен хусканӑвӗ хавхалантарнӑ. Ун чухне вӑл Гиннесс рекорчӗсен Раҫҫейри тата Европӑри кӗнекисене кӗнӗччӗ.
Канаш районӗнчи Ачча ялӗнчи вулавӑш ӗҫченӗ Л.В.Пантелеймонова кӗҫӗн класра вӗренекенсене сирене халалланӑ уяв ирттерме чӗннӗ. Сирене мӗншӗн Ҫӗнтерӳ чечекӗ теҫҫӗ? Вӑл мӗнпе усӑллӑ? Ҫак тӗмме мӗншӗн сирень тенӗ? Ҫак тата ытти ыйтӑва вулавӑш ӗҫченӗ хуравланӑ, ачасене тӗплӗн каласа кӑтартнӑ.
Л.В.Пантелеймонова ачасене 1945 ҫулта совет ҫыннисем ҫӗнтерӳпе таврӑнакан салтаксен пуйӑсне сиреньпе пенине каласа кӑтартнӑ. Тата унчченхи ҫынсем каланӑ тӑрӑх, 1945 ҫулта ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнчен пуҫласа Ҫӗнтерӳ парачӗчченех (ҫӗртмен 24-мӗшӗ) Мускавра сирень шӑрши тӑнӑ. Ҫак шӑршӑ ҫапла Ҫӗнтерӳпе ҫыхӑннӑ.
Вулавӑш ӗҫченӗ сиренӗн чечекӗ, ҫулҫи, вуллин хуппи, папки усӑллӑ пулнине каласа кӑтартнӑ. Вӑл ӑна мӗнле пухмаллине, епле упрамаллине ӑнлантарнӑ.
Ҫавӑн пекех ачасем сиреньрен мороженӑй, сироп, варени, салат тунине пӗлнӗ.
Сӑнсем (5)
Чӑваш Енри чи лайӑх туристсем Сарӑту облаҫӗнчи иртекен «Туриадӑна» каяҫҫӗ. Унта Атӑлҫи федераци округӗнчи 14 регионтан килеҫҫӗ. Пӗтӗмпе — 700 ытла ҫын.
Пирӗн республика чысне «Туриадӑра» Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Канашри тата Ҫӗрпӳ районӗнчи шкул ачисемпе студентсем хӳтӗлӗҫ. Ҫамрӑксем палаткӑсене вырнаҫнӑ. Вӗсем патне Сарӑту облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ килнӗ.
«Туриадӑра» пирӗннисем хӑйсене лайӑх енчен ҫеҫ кӑтартаҫҫӗ. Пӗрремӗш вӑйӑсенче Чӑваш Ен турисчӗсем иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Пӗлтӗр вара пӗрремӗш пулнӑ.
Слет виҫӗ куна тӑсӑлать. Ҫав вӑхӑтра спортсменсем тӗрлӗ ӑмӑртура хӑйсене тӗрӗслеҫҫӗ.
Ҫу уйӑхӗн 15–16-мӗшӗсенче Шупашкарта «Купӑс — манӑн чун» Пӗтӗм Раҫҫей фестивалӗ иртнӗ. Унта Тутарстанри, Мари Элти, Чулхула облаҫӗнчи купӑс, баян, аккардеон калакан маттурсем пухӑннӑ.
Фестивале пултаруллӑ ҫамрӑксене тупса палӑртас, вӗсене хавхалантарас тӗллевпе ирттернӗ.
Фестивале Вӑрмарти ачасен ӳнер шкулӗнче вӗренекен маттур арҫын ача Иван Еруков та хутшӑннӑ. Ваня 8 ҫулта кӑна-ха, анчах вӑл конкурсра пултарулӑхне кӑтартма пултарнӑ.
Вӑрмар ачи 9 ҫул тултарманнисен ушкӑнӗнче — баян, аккардеон, купӑс калакан солистсен номинацийӗнче — 3-мӗш вырӑн ҫӗнсе илме пултарнӑ.
Жюри Ваня Еруковӑн пултарулӑхне пысӑка хурса хакланӑ. Арҫын ача музыка пултарулӑхне Валентина Васильевна Павловская патӗнче туптать.
Ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнче чӑваш поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн тӑван ялӗнче, Тутарстан Республикинчи Сиктӗрме ялӗнче, Тутарстанри чӑваш шкулӗсенче вӗренекенсен слечӗ иртнӗ. Унта «5» паллӑпа ӗлкӗрсе пыракан тӑрӑшуллӑ ачасене пуҫтарнӑ.
Халӗ нумай мероприятие Константин Иванов классикӑмӑр ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халаллаҫҫӗ те, Тутарстанра та ҫаплах тунӑ.
Слета асӑннӑ республикӑн 10 районӗнчен пуҫтарӑннӑ. Унти пултаруллӑ чӑваш ачисене саламлама Чӑваш Республикин пайташӗсем те: халӑх поэчӗ, прозаик, публицист, драматург тата куҫаруҫӑ Порфирий Афанасьев, искусствоведени тухтӑрӗ Алексей Трофимов профессор, академик тата Петӗр Хусанкай ывӑлӗ Атнер Хусанкай филолог, литература критикӗ, публицист — кайнӑ.
Культура ӗҫченӗсем Тутарстанра йӗркеленӗ слет йышши мероприятисене пула тӑван чӗлхе чылай ҫуллӑха упранса юлассине палӑртнӑ-мӗн.
Тутарстанри чӑвашсен наци конгресӗн ертӳҫи Константин Яковлев «5» паллӑпа вӗренекен чӑваш ачисене дипломсемпе чысланӑ тата Тутарстанри халӑхсен ассамблейин хаклӑ парнисемпе хавхалантарнӑ.
Шупашкарта ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑхне аталантармалли академи уҫма палӑртаҫҫӗ. Вӑл «Ҫеҫпӗл» ятлӑ пулӗ.
Ӑна мӗн тӗллевпе уҫасси те паллӑ. Шупашкарта 47 пин ача, 18–30 ҫулсенчи 120 пин ҫамрӑк пурӑнать. Вӗсем мӗнпе кӑсӑкланни ашшӗ-амӑшне кӑна мар, пӗтӗм хулана та интереслентерет.
Ыйтӑм ирттернӗ те ҫакӑ паллӑ пулнӑ: ашшӗ-амӑшӗн 55 проценчӗ ачисем спорт секцине ҫӳреччӗр теҫҫӗ. Тепӗр 45 проценчӗ ачине пултарулӑх, ӳнер, музыка енӗпе аталантарасшӑн. Ачасемпе ҫамрӑксем хӑйсем те пултарулӑхне аталантармалли вырӑн шыраҫҫӗ.
Алексей Ладыков каланӑ тӑрӑх, академи унчченхи «Ҫеҫпӗл» кионтеатр ҫуртӗнче пулӗ. Пӗрремӗш хутра ачасен журналистикин шкулне, илемлӗ сӑнӳкерчӗксен уйрӑмне уҫӗҫ.
Иккӗмӗш хутра хореографи тата хор уйрӑмӗсем пулӗҫ. Фойере — 5 музыка класӗ. Пысӑк залра театр валли сцена тӑвӗҫ, кино курмашкӑн цифрӑллӑ оборудовани лартӗҫ. Виҫҫӗмӗш хутра администраци вырнаҫмалла.
Ҫапла майпа ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑхне аталантармалли академие уҫсан тепӗр 1,5 пин ача пултарулӑх енчен аталанма май тупӗ.
Акан 24-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 5-мӗшӗччен Смоленск облаҫӗнче «Астӑвӑм вахти» иртнӗ. Унта Шупашкарти 57-мӗш шкулти «Набат» тата 5-мӗш гимназири «Атӑл» шырав отрячӗсем хутшӑннӑ.
Шыравҫӑсен лагерӗ Горбатовщинӑра вырнаҫнӑ. Унта 1941 ҫулта стрелоксен 91-мӗш чаҫӗ тӑнӑ. Ҫапӑҫусем хӗрӳ иртнӗ. Ҫухатусем питӗ пысӑк пулнӑ.
Шкул ачисем икӗ эрнере хӗрлӗ армеецсен ӳт юлашкисене шыранӑ. Малтанах вӗсем ҫапӑҫу карттине тишкернӗ. Пӗрремӗш куннех пӗтнӗ ял патӗнче салтак шӑмми-шаккине тупнӑ. Ҫав ял ҫапӑҫусене пула ҫӗр питӗнчен ҫухалнӑ. Инҫех мар Мосин винтовкине тата каска тупнӑ. Бомба ванчӑкӗсем, гильзӑсем тата ытти япаласем ҫапӑҫусем хаяр пулнине тепӗр хут ӗнентернӗ. Салтаксен юлашки ӳтне, пушмаксене, противогазсене тата ыттисене икӗ метр тарӑнӑшӗнчен чавса кӑларнӑ.
Вырӑнти халӑх каланипе тепӗр ҫапӑҫу вырӑнне палӑртма май килнӗ. Шкул ачисем тупнӑ япаласене «Астӑвӑм вахти» штабне панӑ.
Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн Шупашкар районӗн хаҫачӗ «Тӑван ен» конкурс ирттернӗ. Унта «Вӗсен ячӗсене нихӑҫӑн та манмӗҫ» темӑпа сочинени ҫыртарнӑ. Палах, вӑл Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫипе ҫыхӑннӑ.
Хаҫат редакцийӗ конкурса пӗтӗмпе вырӑсла тата чӑвашла ҫырнӑ 15 сочинени килнине пӗлтерет. Ачасем ветерансем пирки ҫырнӑ ӗҫӗсене кирек мӗнле формӑпа та яма пултарнӑ: интервью, очерк, калав.
Редколлеги пӗрремӗш вырӑна Ҫӗньял Покровски шкулӗнчи Софья Яруткинӑна пама йышӑннӑ. Унӑн ӗҫӗ «Рейхстаг ҫинчи ят» ятлӑ. Вӑл аслашшӗ Виталий Яруткин пирки ҫырса кӑтартнӑ. Софья хаҫатран 500 тенкӗлӗх сертификата тивӗҫнӗ. Ҫапла вӑл хаҫат страницинче кирек кама та саламлама пултарӗ.
+19.3 °C