Художество училищин никӗслевҫине халалланӑ конкурса пӗтӗмлетнӗ. Кӑҫалхи чылай мероприятие вилӗмсӗр «Нарспи» поэмӑн авторӗпе ҫыхӑнтараҫҫӗ те, Шупашкарти Ӳнер училищин никӗслевҫине Федор Быкова халалласа йӗркелекен пултарулӑх конкурсне кӑҫалхи К. Иванов ҫулталӑкӗпе халалланӑ.
Федор Семенович ячӗпе ҫулсерен иртекен конкурса «Живопись», «Графика», «Дизайн», «Театрпа декораци ӳнерӗ», «Декораципе прикладной ӳнер» номинацисемпе ирттернӗ. Унта тӗрлӗ ҫулти ача-пӑча хӑйӗн ӗҫне тӑратнӑ. Кашниех маттур пулма тӑрӑшнӑ, ӗҫсене пысӑк пахалӑхпа пурнӑҫлама тӑрӑшнӑ. Ҫапах та конкурс конкурсах. Пурне те палӑртаймӑн. Хаклавҫӑсем чи аван ӗҫсене уйӑрса илнӗ ӗнтӗ. Вӗсен списокӗпе, сӑмах май, ЧР Культура министерствин сайтӗнче паллашма пулать.
Конкурсӑн ҫӗнтерӳҫисемпе призерӗсене ҫитес уйӑхӑн 4-мӗшӗнче ӳнер училищинче 13 сехетре чыслӗҫ.
Сӑнсем (8)
Пӗтӗм тӗнчери ҫыравҫӑсен кунӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 2000 яхӑн ҫын хӑйсем ӗҫӗ пирки шӑп та лӑп 2015 ҫеккунтлӑха маннӑ. Вӗсем 33 минут та 57 ҫеккунт кӗнеке вуланӑ. Хулара «Чи лайӑххине вулатпӑр: 2015 ҫеккунт — вулав» акци иртнӗ.
Акцие Ю.Гагарин ячӗллӗ тӗп вулавӑш ирттернӗ. Унта ача пахчисем, шкулсем хутшӑннӑ. Чи хастаррисем «Березка», «Ласточка» ача пахчисем, 2, 9, 14, 19, 20-мӗш шкулсем пулнӑ.
Акцире вырӑс ҫыравҫисен хайлавӗсене вуланӑ: Л.Толстой, А.Чехов, П.Бажов, А.Пушкин, В.Короленко тата ыттисем. Аслӑрах класрисем И.Крылов, А.Куприн, В.Распутин, Б.Пастернак, А.Блок хайлавӗсемпе паллашнӑ.
Чӑваш чӗлхипе литературин вӗрентекенӗсем вара чӑваш ҫыравҫисен хайлавӗсене вулама сӗннӗ. Вӗсен йышне К.Иванов, Х.Уяр, Е.Лисина, Н.Сидоров, Г.Луч кӗнӗ. Ача пахинчи шӑпӑрлансем вырӑс халӑх юмахӗсемпе паллашнӑ.
Акципе килӗшӳллӗн, хайлавсене сасӑпа вуланӑ, вырӑс классикӗсен хайлавӗсем тӑрӑх ӳкернӗ фильмсемпе мультфильмсем курнӑ. Акци ачасемпе ҫамрӑксене кӗнекепе тата ҫывӑхрах паллаштарма май панӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакансем Крымри санаторисенче реабилитаци витӗр тухма пултарӗҫ. Шкул ачисем те Севастополе кайса паллӑ уйлӑхсенче канӗҫ. Ҫапла Чӑваш Ен Крымпа медицина тытӑмӗнче те килӗштерсе ӗҫлесшӗн. Кун пирки Михаил Игнатьев унта ӗҫпе кайсан калаҫнӑ.
Крымри медицинӑна халӗ пулӑшу кирлӗ. Унти учрежденисем Раҫҫей стандарчӗсем ҫине куҫаҫҫӗ. Кун тӗлӗшпе Чӑваш Ен пулӑшма хатӗр.
ЧР сывлӑх министрӗ каланӑ тӑрӑх, Крымри специалистсем, тухтӑрсем пирӗн республикӑна килсе кунти опытпа паллашӗҫ. Пирӗннисем Крыма кайса курма та хатӗр.
Крымсене Травмотологи, ортопеди, эндопротезировани центрӗ тата Куҫ микрохирургийӗ интереслентерме пуҫланӑ. Трамотологи центрӗнче пӗлтӗр Крымри темиҫе пациент сипленнӗ. Халӗ вӗсем хӑйсем патӗнче те кунашкалли тума шухӑшлаҫҫӗ.
Крыма каякан ачасем Севастополь хулипе паллашӗҫ. Герой хула вӗсене патриотлӑх воспитанийӗ пама пулӑшӗ. Халӗ маршрута палӑртса хунӑпа пӗрех ӗнтӗ. Республикӑран пӗрремӗш ушкӑн ҫуркуннехи каникулта кайӗ.
«Хӑрушсӑр тӗнче тетелӗ» — ҫапла ятпа иртнӗ регионсен хушшинчи ачасен ӳкерчӗкӗсен конкурсӗ. Улатӑр хулинчи ачасен видеороликӗ 11-13 ҫулсенчисен хушшинче пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ.
Ҫӗнтерӳ Кирилл Ганинпа Софья Шишкинӑшӑн кӗтменлӗх пулнӑ. Вӗсем хӑйсен видеороликне ҫапла пысӑка хурса хаклассине чухламан та. Кирилпа Софья халӑх тетелӗнчи хӑрушсӑрлӑх йӗркисем пирки «Лего» конструктор пулӑшнипе каласа пама шутланӑ.
Кирилӑн «Лего» нумай. Софьйӑн пиччӗшӗн те вӑл самай. Ачасем ҫавӑнпа хӑйне евӗр видеоролик хатӗрлеме шухӑшланӑ.
Ачасен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑй Вячеслав Рафинов ҫакна палӑртнӑ: тӗнче тетелӗнче ачана мӗн те пулин килӗшмест тӗк кун пирки аслисене пӗлтермелле. Ашшӗ-амӑшӗн вара ачи компьютер умӗнче мӗн туса ларнине пӗлсех тӑмалла.
«Хӑрушсӑр тӗнче тетелӗ» конкурс виҫҫӗмӗш хут иртнӗ. Кӑҫал пирӗн республикӑран унта 168 ӗҫ хутшӑннӑ. Ку, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, кӑшт нумайрах. Сӑмах май, чӑваш ачисем ҫӗнтерӳҫӗсен йышне пӗрре мар кӗнӗ.
Ҫитес ҫул конкурс федераци шайӗнче иртӗ. Чӑваш ачисем те унта хутшӑнӗҫ.
Шывра ишме алӑ кирлӗ-и? Ҫук иккен. Ҫакна пӗр тӗслӗх ҫирӗплетет. Шупашкарти «Спартак» спорт шкулне шывра ура пулӑшнипе ҫеҫ ишме вӗренекен ача ҫӳрет.
Вӑл — 3-ри Кирилл. Хальлӗхе республикӑра ку пӗрремӗш опыт кӑна-ха, анчах витӗмӗ пур. Кирилл бассейна хӑрамасӑр, вӑтанмасӑр кӗме хӑнӑхнӑ ӗнтӗ. Амӑшӗ те унӑн кунтах, пӗчӗк ывӑлне ҫитӗнӳсем тума хавхалантарать.
Темиҫе уйӑх каялла пӗчӗк Кирилл бассейна кӗресси, ишме вӗренесси пирки никам та шухӑшлама пултарайман. Унӑн аллисем ҫук. Мӗн тӑвӑн — ҫапла ҫуралнӑ вӑл. Ашшӗ-амӑшне тухтӑрсем варти ачи кун пек ҫураласса систермен те.
Ашшӗ Евгений Александров каланӑ тӑрӑх, ывӑлӗ шывра ҫурӑм ҫинче выртса тытӑнса тӑма пултарать. Ку ҫурӑм шӑмминине ҫирӗплетет — ара вӑл йӑлтах урипе тӑвать-ҫке-ха.
Ҫемьене хула администрацийӗ пулӑшма тӑрӑшать. Халӗ ав ача бассейна тӳлевсӗрех ҫӳрет. Шыва ашшӗпе пӗрле чӑмать — кун пек шикленмест.
Специалистсем кунашкал ачасем хӑйсене спортра тӗрӗслеме пултарнине ҫирӗплетеҫҫӗ. Анчах спортпа пӗчӗкренех, нимрен хӑрама пӗлмен чухне, туслашмалла-мӗн.
Улатӑр районӗнчи Ахматовӑри ача пахчинчи пушара клоун сӳнтернӗ. Анчах чӑн-чӑн пушара мар. Унти шӑпӑрлансемпе аслиcем вӗренӳ ирттернӗ. Пушар сиксе тухсан епле тытмаллине 17-мӗш номерлӗ пушар пайӗн инженерӗ Любовь Батманова тата Пӗтӗм Раҫҫейри ирӗклӗ пушар обществин Улатӑр районӗнчи уйрӑмӗнчи профилактика енӗпе ӗҫлекен инженер Елена Афондеркина вӗрентнӗ. Урока вӑйӑ евӗр йӗркеленӗ. Унта ҫурхи вӑхӑтра инкеке лекес мар тесен мӗнле пулмалли пирки каласа кӑтартнӑ.
Ачасен спектакле те хутшӑнма тивнӗ, пушар эстафетине те. Спектакле харсӑр Игорёша клоун та вылянӑ. Пушара сӳнтермелле вылянӑ хыҫҫӑн «Юлташа инкекрен ҫӑл!», «Вӑрманти пушара сӳнтер!» эстафета йӗркеленӗ.
Мӗн вӗреннине ачасем астуса юлччӑр тесе Игорёша клоун ачасем валли хӑрушсӑрлӑх правилисемпе паллаштаракан брошюра тата ӳкермелли пӗчӗк кӗнеке парнеленӗ.
Сӑнсем (3)
Ҫак кунсенче Чӑваш наци музейӗнче «Ҫыннӑн анатомийӗпе патологийӗ» курав уҫӑлнӑ. Унта ҫыннӑн органӗн 70 яхӑн экспонатне курма пулать. Ҫавӑн пекех куравра варти патлогиллӗ ачасен кӗлеткисем пур.
Варти ачасем — 10-28 эрнесенчисем, ҫуралманнисем. Ытлахӑшӗ пулас амӑшӗ алкоголизм чирӗпе аптӑранине, сиенлӗ япаласем ӑша янине пула ҫапла пулса тухнӑ.
Экспонатсене I Петӗр кунсткамеринчи архивран илсе килнӗ. Ҫуралма пӳрмен ачасем тӗрлӗ чирпе аптӑранӑ: мулкач тути, алӑ-ура аталанманни, кӗлеткен аялти пайӗ пулманни, варти ача кирлӗ пек аталанманни…
Гермафродитсем те пур — хӗрача е арҫын ача пулнине уйӑраймӑн. Сиам йӗкӗрешӗсен кӗлеткисем пӗрлешнӗ, теприсен, йӗкӗрешсен, пӗр пуҫ…
Ача пахчисенче музейсем ӗҫлени ӳсекен ӑрушӑн ҫав тери усӑллӑ. Унта чӑвашсен йали-йӗркипе, культурипе, историйӗпе паллашма пулать-ҫке-ха. Ачаранах тӑван халӑх пуянлӑхне туйса ӳснине мӗн ҫиттӗр?
Ҫӗрпӳ хулинчи «Хӗвеллӗ хула» (шел те, учреждени ячӗсене вырӑсла параҫҫӗ халӗ — «Солнечный город») ача пахчинчи «Ҫеҫпӗл» ушкӑнри шӑпӑрлансем «Асамат кӗперӗ» мини-музея, унтах вырнаҫнӑскере, ҫитсе курнӑ.
Музей ертӳҫисем ачасене питӗ хӗпӗртесе, ырӑ кӑмӑлпа кӗтсе илнӗ. Вӗсем пӗчӗкскерсене чӑвашсен наци тумӗсем пирки, хӗрарӑмсен пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрӗсем ҫинчен (хушпу, тухья) каласа кӑтартнӑ, пурте пӗрле ҫӑпата сырса пӑхнӑ.
Ахаль чухне музейсенче ачасене кӑна мар, аслисене нихӑш хатӗр-хӗтӗре те алӑпа тыттармаҫҫӗ. Кунта вара, Ҫӗрпӳри мини-музейра, шӑпӑрлансем йӑлтах тытса пӑхнӑ.
Йывӑр лару-тӑрури шкул ачисем ҫуркуннехи каникулта социаллӑ пулӑшу кӳрекен организацисем ҫумӗнче йӗркеленӗ уйлӑхсенче канӗҫ. Ун пек мая 450 ача валли туса парӗҫ. Ҫав шутран 35 сусӑра Ачасен реабилитаци центрӗ ҫумӗнче йӗркеленӗ уйлӑхра кантарӗҫ.
Хула тулашӗнчи канупа сывлӑх уйлӑхсене те яма палӑртаҫҫӗ. Унта вӗсем пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен тытӑнса 29-мӗшӗччен канӗҫ. Хула тулашӗнчи кану вырӑнне ҫитме 861 ача валли путевка уйӑрӗҫ.
Путевкӑсене «Сказка», «Агроздравница», «Белые камни», «Солнышко», «Салют» тата «Надежда» уйлӑхсене параҫҫӗ. Вӗсене ЧР Сывлӑх сыхлав министерствин халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрӗсенче параҫҫӗ.
Йывӑр лару-тӑрури ачасен шутне ашшӗ-амӑшӗн хӳтлӗхӗсӗр юлнисем, сусӑр ачасем, хавшак сывлӑхлисем, хӗҫпӑшаллӑ тата наци хушшинчи хирӗҫтӑрӑва пула шар курнисем, ирӗксӗртен куҫса килнисен тӗпренчӗкӗсем, пусмӑра тӳссе ирттернисем, воспитани колонийӗсенче айӑплава ирттерекенсем, сахал тупӑшлӑ ҫемьере ӳсекенсем тата ытти хӑш-пӗр категори кӗрет.
Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкилти ача пахчине ҫӳрекенсем вулавӑшпа паллашнӑ. Унта вӗсене Г. Осипова воспитатель илсе пынӑ. Пӗчӗкскерсене кӗнекен тӗлӗнтермӗш тӗнчине Н. Камасева библиотекарь илсе кӗртнӗ. Ачасене валли «Юмахсемпе тӗлӗнтермӗшсен тӗнчинче» кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Сӑмахпа каланине астуса юлма ҫӑмӑлтарах пултӑр тесе тата ачасене хӑйсене те кӑсӑклантарас тесе вулавӑшра викторина та йӗркеленӗ. Ача пахчинчи аслӑ ушкӑна ҫӳрекенсем «Юмаха тунӑ ҫулҫӳрев» ҫав викторинӑна хутшӑнса хӑйсем мӗн пӗлнине кӑтартма пултарнӑ.
Ачасене библиотекарь кӗнекесене ҫӗтмелле маррине тата ытти ҫавӑн йышши сӗнӳсем панӑ. Ачасене вӑл вулавӑшра кӗнекесене мӗне кура вырнаҫтарни пирки те ӑнлантарнӑ.
Вулавӑша пынӑскерсене «Асанне ҫӳпҫинчен» пӗчӗк музея та кӗрте кӑтартнӑ.
+21.3 °C