Вырӑссем кун пек самантсене «нӗрсӗрлӗх саккунӗ» теҫҫӗ. Ятарласа шухӑшласа кӑлараймӑн тени те кунта вырӑнлӑ пулӗ. Ӗнер Шупашкарти «Волжский-3» микрорайонта «Стрижи» (чӑв. «Вӗршӗнсем») ача пахчи уҫасси пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Ӑна уҫма «Вӗршӗнсем» пилотаж ушкӑнӗ (ача пахчине ҫавсен ячӗпе панӑ-мӗн) хутшӑнасси ҫинчен те унта каланӑччӗ.
Ача пахчи чаплӑ тесе ҫырать унта пулса курнӑ Андрей Иванов журналист. Анчах элита районта ача пахчи уҫнӑ вӑхӑтра кӗтменлӗх ҫумӑр ҫума пуҫлани уяв программине пӑсса хунӑ. Урамра ташлама хатӗрленӗ ачасене шала илсе кӗртнӗ. Программӑна ертсе пыракан вӑхӑта хавас ирттерме пулӑшас тесе тӑрӑшнӑ-мӗн. 10 сехет ҫитес умӗн вӑл: «Ачасем! Пирӗн пата уява хӑнасем — пирӗн ҫӗршыври мульфильмсенчи ҫемҫе теттесем — Кот Матроскин, Шарик, Мишка, пурте юратакан Фиксиксем, тата, паллах, Машӑпа Упа!» — тесе каланӑ вӑхӑтра ача пахчине Чӑваш Ен Элтеперӗн твиӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев, РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алена Аршинова, республикӑн Патшалӑх Канашӗн вице-спикерӗ Николай Малов, вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов тата хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков тата ыттисем пырса кӗнӗ.
Республикӑн тӗп хули хӑйӗн ҫуралнӑ кунӗ тӗлӗнче тӗрлӗ социаллӑ объект уҫма кӑна мар, мухтава тивӗҫ тесе шутлакан ҫынсене те чыслать. Шупашкар хулин хисеплӗ ҫынни ята ӗнер икӗ ҫынна панӑ.
Муниципалитет шайӗнче палӑртакан чи пысӑк хаклава тивӗҫнисенчен пӗри — Флота аталантарассипе ӗҫлекен пӗтӗм Раҫҫейри халӑх юхӑмӗн регионти уйрӑмӗн, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ ҫумӗнчи Общество канашӗн тата Шупашкар хула пухӑвӗн Ваттисен канашӗн пайташӗ Роберт Ильяной. Роберт Анатольевич 1975–1982-мӗш ҫулсенче Шупашкар хула ӗҫтӑвкомӗн ертӳҫинче тӑрӑшнӑ.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн медицина факультечӗн хирурги чирӗсен кафедрин заведующийӗ Владимир Волков та малашне — Шупашкарӑн хисеплӗ ҫынни. Вӑл — профессор, Чӑваш Республикин тата Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ ӑслӑлӑх ӗҫченӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче Шупашкар хула пухӑвӗн депутачӗ тата СССР АСлӑ Канашӗн X-XI созывӗсенчи депутачӗ пулнӑ.
Етӗрне районӗнчи Хӗрлӗ Ҫыр ялӗнче Хӗрлӗ урам ӳлӗмрен ҫуркуннепе кӗркунне пылчӑкпа ҫӑрӑнма пӑрахӗ. Ӑна хытарса ҫирӗплетнӗ. Ҫӗнетнӗ урама хӗрлӗ хӑю кассах уҫнӑ. Унта район шайӗнчи тӳре-шарапа — район администрацийӗн пуҫлӑхӗпе Владимир Кузьминпа район пуҫлӑхӗпе Александр Красновпа пӗрлех чӑваш парламенчӗн депутачӗсем пырса ҫитнӗ. Вырӑнти Никольски ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Татьяна Леонтьева вара вырӑнти ҫынсене ырласа калаҫнӑ. Вӗсем таса чунпа ӗҫлесе ял тӑрӑхне кӑна мар, района та чапа кӑларнине палӑртнӑ.
Хӗрлӗ хӑйӑва касма пырса ҫитнӗ чӑваш парламенчӗн депутачӗсем Николай Маловпа Валерий Павлов урамра ҫул уҫни ял историне кӗрсе юлассине палӑртнӑ. Николай Малов ку ӗҫе тунинче Чӑваш Республикин Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн тӳпине уйрӑммӑн асӑнса хӑварнӑ.
Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партирен депутата суйланнӑ Сергей Семенов Ҫӗнӗ Шупашкар хула админситрацийӗн пуҫлӑхӗ Олег Бирюков хӑйне кӳрентернӗ тесе Чӑваш Енӗн прокуратурине, Чӑваш Енӗн Шлати ӗҫсен минситерствине, РФ Президенчӗн Атӑлҫи федераци округӗнчи тулли праваллӑ элчи Михаил Бабич ячӗпе ҫыру шӑрҫаланӑ.
Ҫурлан 6-мӗшӗнче Семенов депутат асӑннӑ хулари Советски урамри 8-мӗш, 10-мӗш «а» ҫуртсенче пурӑнакансемпе тӗл пулнӑ чух Олег Бирюков Сергей Семенова ҫынсен умӗнчех кӳрентернӗ пулать. Депутата тӳре-шара «тӗрӗс ултавҫӑ» тесе хакланӑ-мӗн. Маларах, утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, Олег Бирюков «Контактра» тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн страницинче «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин тата чӑваш парламенчӗн депутачӗсен Сергей Семеновпа Владимир Михайловӑн общество йышӑну пӳлӗмӗсем пирки кӳрентермелле ҫырса хунӑ пулать.
Шӑмӑршӑ районӗнчи Виҫпӳрт Шӑмӑршӑ ялӗнче 1977-мӗш ҫулта ҫуралнӑ Владимир Ильич Ульяновӑн депутат пулма май килмест. Хальлӗхе. Каярах, тен, хӑй ӗмӗтне пурнӑҫа кӗртейӗ те-и вӑл?
Пролетариат ертӳҫи ячӗллӗ арҫын Чӗмпӗр облаҫӗнче депутата суйланма ӗмӗтленнӗ. Хайхи этем асӑннӑ хулари Депутатсен пухӑвӗн депутачӗн мандачӗ пирки ҫунатланнӑ. Ҫынсене алӑ пустарса суйлав комиссине вӑл, саккун ыйтнӑ пекех, хутсем тӑратнӑ. Депутат мандачӗшӗн кӗрешӗве тухма кандидат евӗр шута илме ӑна 88 ҫын алӑ пусса пани кирлӗ пулнӑ. Алӑ пусса панӑ 96 хутран 52-шӗ суя пулни ҫиеле тухнӑ.
Владимир Ильич Ульянов Виҫпӳрт Шӑмӑршӑра 1977 ҫулта ҫуралнине, унччен судпа айӑпланманнине тата вӑхӑтлӑха ниҫта та ӗҫлеменнине пӗлтернӗ.
Ҫывӑх вӑхӑтра пирӗн ҫӗршывра уйрӑм хушма хуҫалӑх тытакансене выльӑх-чӗрлӗхе тата кайӑк-кӗшӗке шутран ытла тытма чарма пултараҫҫӗ. Ку ыйтӑва хальлӗхе татса паман-ха — ҫитес вӑхӑтра ӑна Раҫҫей Правительстви пӑхса тухмалла. Кун пирки Дмитрий Медведев премьер-министр хушу панӑ. Уншӑн явапли тесе ҫӗршывӑн ял хуҫалӑх министрне Александр Ткачева палӑртнӑ.
Министрӑн ыйтӑва Экономика аталанӑвӗн, Финанс министерствисемпе тата Раҫҫей регионӗсен ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсемпе пӗрле пӑхса тухмалла. Яваплӑ ведомствӑсен хӑйсен шухӑшне ҫитес уйӑхӑн 23-мӗшӗччен пӗлтермелле.
Уйрӑм хушма хуҫалӑхра выльӑх-чӗрлӗхе шутран ытла тытмалла мар текен ыйтӑва унччен те хускатнӑ. 2009 ҫулта ку сӗнӳпе Ставрополь депутачӗсем тухнӑ. Халӑх тарҫисем хӑйсен шухӑшне хӑш-пӗрисем выльӑх нумай тытни вӗсен кӳршисене кансӗрленипе ӑнлантарнӑ. Анчах ун чух апла саккуна Патшалӑх Думи йышӑнман.
Ҫӗнӗ Шупашкарта авӑн уйӑхӗнче йӗпе-сапа пуҫланасран шикленнипе, хула ҫыннисем ыйтнипе... хулан 55-мӗш ҫуралнӑ кунне авӑн уйӑхӗн 3-мӗш вырсарникунӗнчен ҫак уйӑхӑн 30-мӗшне куҫарнӑ. Лайӑх мухмӑр виҫӗ куна пырать теҫҫӗ те, лайӑх уяв пӗр кунта вӗҫленмӗ. Хула ҫуралнӑ ятпа ҫӗнӗ шупашкарсем 29-мӗшӗнчех савӑнма тытӑнӗҫ — уяв икӗ куна тӑсӑлмалла.
Ҫуралнӑ куна ҫитичченех палӑртма хушмаҫҫӗ те, Ҫӗнӗ Шупашкарӑн официаллӑ сайтӗнче ҫынсем авӑн уйӑхӗнче ҫанталӑк япӑхнине кура ҫулла уявлама ыйтаҫҫӗ тесе ӗнентернӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкар хула статусне 1965 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче тивӗҫнӗ. Кун пирки РСФСР Аслӑ Канашӗ хушу кӑларнӑ. Малтанласа унӑн ҫуралнӑ кунне чӳк уйӑхӗн 18-мӗшӗнче палӑртнӑ. Шӑп та лӑп ҫавӑн чух хулари пӗрремӗш ҫурт никӗсне хывма тытӑннӑ. Пилӗк ҫул каялла хула депутачӗсем Ҫӗнӗ Шупашкар ҫуралнине урӑх кун палӑртма йышӑннӑ. Кӑҫал, ав, авӑн уйӑхӗн вӗҫне кӗтсе тӑрас темен. Геодезистсем ҫурла уйӑхӗнчех химкомбинатпа пӗрремӗш урамсен вырӑнне палӑртнӑ-мӗн, апла пулсан хула ун чухнех ҫуралнӑ тесе шухӑшлама пулать.
Тӳре-шарана тата патшалӑх служащийӗсене халӑх тетелӗсенчи страницӑсемпе усӑ курма чарасшӑн. Ун пек саккун проектне ҫӗршывӑн Патшалӑх думин депутачӗсем кӗркунне пӑхса тухӗҫ.
Халӑх тетелӗнчи страницӑсемпе усӑ курас тесе тӳре-шара тата патшалӑх служащийӗн пуканӗ пирки манмалла тенине пӗлтермест-ха ку. Ӗҫри компьютертан кӗме чарасшӑн. Кун пек чару кирли патне ҫитсе тухма ҫынсем ӗҫ пирки манса тӗнче тетелӗнче хӑйсен пӗлӗш-юлташӗсемпе юмах ҫапса лараҫҫӗ пуль тесе шанманни хистемен.
Патшалӑх Думин информаиц политики енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫин ҫумӗ Вадим Деньгин чылай халӑх сетьне ют ҫӗршывра хатӗрлени пирки палӑртнӑ. Апла пулсан вӗсем урлӑ Раҫҫее хирӗҫ программа шайӗнче те усӑ курас хурӑшлӑх пур.
Шупашкарти «Шанхай» микрорайон (Мясокомбинат проездӗнче ҫынсем хӑй тӗллӗн ҫуртсем ҫӗкленӗ тӑрӑха халӑхра ҫапла калаҫҫӗ) ҫаплах лӑпланма пӗлмест. Унти ҫынсене микрорайон хӑпартакан организаци шучӗпе хваттер пама та пулнӑччӗ. Пӗтӗмпе 282 ҫуртран ҫынсене куҫармалла пулсан, 90-шӗпе килӗшӗве алӑ пуснӑ-ха. Теприсенчен хӑшӗсем те кӗҫех, тен, куҫӗҫ. Ҫаплипех кутӑнлашакансем те пурри пирки «Правда ПФО» интернет-ҫӑлкуҫ хыпарлать.
Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Андрей Кулагин «Шанхайри» кӑмӑлсӑр юлнисемпе Мускава каясси пирки пӗлтернӗ. Кулагин депутат ҫав районта юрлӑрах пурӑнакансемпе пӗрлех ытлӑ-ҫитлӗ пурӑнакансем те пуррине палӑртнӑ-ха. Ҫӗре аукционта сутса янӑ хыҫҫӑн унти хуралтӑсене йӳнӗпе ятарласа туяннӑ ҫынсем те пур тесе шухӑшлать депутат. Унсӑр пуҫне вӑл строительство предприятине шелленине те палӑртнӑ. Ара, ҫӗре илнӗ чух лешӗн ҫынсене хваттерпе хӑй шучӗпе тивӗҫтермелле пулса тухасса пӗлмен-мӗн.
Етӗрне районӗн малашне хӑйӗн гимнӗ кӑна мар, ялавӗпе гербӗ те пулӗ. «Паянхи кун историре ҫырӑнса юлӗ», — тесе хыпарлаҫҫӗ асӑннӑ район администрацийӗнче Депутатсен районти пухӑвӗнче районӑн тепӗр икӗ элемне йышӑнни пирки. Ун пек лару утӑ уйӑхӗн 24-мӗшӗнче иртнӗ.
Элеме илсен районта унччен гимн пулнӑ-ха. Ӑна 2004 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 28-мӗшӗнче йышӑннӑ. Гимнӑн сӑмахне ҫыраканӗ тата кӗввине хываканӗ пӗр ҫынах — Николай Александров композитор. Района гербпа ялав та кирли пирки Депутатсен районти пухӑвӗн депутачӗ Елена Шлепнева сӑмах пуҫарнӑ. Унӑн шухӑшне райадминистарци пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин тата район пуҫлӑхӗ — Депутатсен районти пухӑвӗн ертӳҫи Александр Краснов ырласа йышӑннӑ.
Кӑҫалхи ака уйӑхӗнче гербпа ялав проектне палӑртма конкурс ирттерме йышӑнӑн. Ҫӗнтерӳҫӗне 10 пин тенкӗ премипе хавхалантарма пулнӑ. Чи ӑнӑҫлӑ ӗҫ тесе Анатолий Данилов ӳнерҫӗ-художникӑн, педагогӑн тата ӑсчахӑн проектне йышӑннӑ. А. Данилов унччен Элӗк район гербӗпе ялавне, Хӗрлӗ Чутай район ялавне, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн ялавне хатӗрленӗ.
Сӑнсем (7)
+8.3 °C