Ӗнер, раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Бурят Республикинче Чӑваш культурипе литературин кунӗсем вӗҫленнӗ.
Асӑннӑ тӑрӑхра чӑвашсен пӗрлешӗвне йӗркелени ҫулталӑк ытларах ҫеҫ. Апла пулин те хастар чӑваш, Надежда Колесникова (вӑл хӑй ют чӗлхесен вӗрентекенӗ пулса тӑрӑшать), ертсе пынипе йӑхташӑмӑрсем чӑваш халӑхӗ ҫинчен Байкал тӑрӑхне мӑнаҫлӑн пӗлтерме сулмаклӑн талпӑнаҫҫӗ.
Мероприятисен программинче Улан-Удэри наци вулавӑшӗнче «Чӑваш культурин хӑйне евӗрлӗхӗ» курав (ӑна А.К. Салмин ӑсчах сӑнӳкерчӗкӗсенчен йӗркеленӗ) уҫӑлнине те, бурят ҫыравҫисемпе йӗркеленӗ «ҫавра сӗтеле» те (унта Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлӗхӗн правленийӗн ертӳҫи Лидия Филиппова хутшӑннӑ), чӑваш тӗррин ӑсталӑх класне те (Роза Степанова артистка ирттернӗ), аслӑ шкулсен студенчӗсемпе чӑвашсен тӗнче цивилизацийӗнчи вырӑнӗ пирки лекцие те (Дмитрий Мадуров ӑсчах вуланӑ), Хӗвелтухӑҫ институчӗн студенчӗсемпе Никита Бичурин синолог ҫинчен лекцие те (Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музей ертӳҫи Ирина Удалова ирттернӗ), маларах асӑннӑ Надежда Колесникован «Переселение чувашей в Бурятию.
Аякри Бурят Республикинче Чӑваш культурипе литературин кунӗсем иртессине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: мероприятие асӑннӑ тӑрӑхри чӑвашсен ентешлӗхӗ (ертӳҫи — Надежда Колесникова) йӗркеленӗ.
«Чуваши Бурятии» (чӑв. Бурят Республикинчи чӑвашсем) проекта Раҫҫей Президенчӗн грантне ҫӗнсе илнӗ укҫапа пурнӑҫланӑ.
Мероприятисен программи пуян пулнӑ. Бурятин тӗп хулинчи, Улан-Удэри, Наци вулавӑшӗнче, сӑмахран, Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫи Лидия Филиппова вырӑнти сӑмах ӑстисемпе тӗл пулнӑ. Лидия Ивановна чӑваш ҫыравҫисен мессенждерсенчен пӗринчи ушкӑнӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Бурят Республикинче ҫыравҫӑсен икӗ ушкӑнне йӗркеленӗ. Тӗл пулӑва иккӗшӗн ертӳҫи те (сӑнӳкерчӗкре пӗри сулахайра, тепри сылтӑмра) хутшӑннӑ. «Ыйтусем пӗр пекех, анчах, шел те, вӗсен пирӗннинчен самай кӑткӑс», — хыпарланӑ Лидия Филиппова.
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче, Елчӗкри тӗп вулавӑшра ҫыравҫӑсемпе вулакансен тӗлпулӑвӗ иртнӗ. Ҫыракансемпе вӗсен ӗҫне хаклакансен курнӑҫӑвне Чӑваш кӗнеке издательстви йӗркеленӗ. Ҫакӑн пирки Елен Нарпи ҫыравҫӑ Фейсбукра пӗлтернӗ.
Вулавӑшра Чӑваш кӗнеке издательствинче кӑҫал пичетленнӗ кӗнекесене хӑтланӑ. Ҫыравҫӑсемпе тӗлпулма ачасем пырса ҫитнӗ. Вӗсемпе Владислав Николаев, Елен Нарпи тата Петр Лаштай курнӑҫнӑ. Асӑннӑ ҫак ҫынсем, сӑмах май, пурте Елчӗк районӗнче ҫуралнӑ. Елен Нарпи, тӗслӗхрен, Вырӑскасси ялӗнчен. Елен Нарпие те, Владислав Николаева та асӑннӑ тӑрӑхри вулакансем ҫеҫ мар, республикипех аван пӗлеҫҫӗ. Петр Лаштай республикӑри хаҫат-журналпа туслӑ, вӑл вӗсен штатра тӑман хастар авторӗ.
Укҫа хӑй хакне ҫухатнӑ хыҫҫӑн банкри укҫа сая кайнине вӑтам тата аслӑрах ӑрурисем аван астӑваҫҫӗ. Шупашкарти Мускав проспектӗнче тӗп офисӗ вырнаҫнӑ «Чӑвашкредитпромбанка» Раҫсей Тӗп банкӗ лицензисӗр хӑварнӑ хыҫҫӑн ҫынсем канӑҫсӑрланма пуҫларӗҫ.
Коммуналлӑ е ытти пулӑшушӑн ҫав банк урлӑ тӳленисене те меллех мар халӗ. Анчах вӗсенчен те ытла хумханаканнисем — асӑннӑ банкра укҫа тытнӑ ҫынсем. Турра шӗкӗр, асӑннӑ банк патшалӑх уйрӑм ҫынсен вклачӗсене страхлакан программӑпа усӑ курнӑ-ха. Апла пулсан, 1 миллион та 400 пин тенкӗ вкладсене страхланӑ-ха.
«Чӑвашкредитпромбанк» ыйтӑвӗпе паян Чӑваш Енӗн премьер-министрӗ Иван Моторин канашлу ирттернӗ. Ыран, нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, 11 сехетре Шупашкарти Яков Ухсай ячӗллӗ Культура керменӗнче вкладчиксемпе РФ Патшалӑх Думин депутачӗсем Анатолий Аксаков тата Олег Николаев тӗл пулӗҫ.
Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче ӗнер «RailPro» компани тата Чукун ҫул техникин тӗп савучӗн пайташӗсем пулнӑ. Вӗсем Сергей Артамонов министрпа хӑмла туса илес ыйтӑва сӳтсе явнӑ.
«RailPro» компанин укҫа-тенкӗ енӗпе ӗҫлекен пуҫлӑхӗ Алексей Ванюшин хӑйсен предприятийӗ крафт сӑрине туса илессипе тимленине пӗлтернӗ. Вӗсем Раҫҫейре туса кӑларнӑ хӑмлапа усӑ курасшӑн иккен. Компани ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи хӑмлаҫӑсен опытне тишкернӗ. Чӑваш Енри вӗсене килӗшнӗ.
Компани пирӗн республикӑра хӑмла туса илме ӗмӗтленет. Хальхи вӑхӑтра бизнес-плана сӳтсе яваҫҫӗ, ытти ыйтӑва тишкереҫҫӗ.
Хӑнасене Сергей Артамонов министр хӑмла отрасльне республикӑра пулӑшнине, килӗштерсе ӗҫлеме кӑмӑл пуррине пӗлтернӗ.
Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Юрма» кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗ пирки тӗрлӗрен калаҫнине илтме тивет. «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат юпа уйӑхӗн вӗҫӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ял хуҫалӑх предприятине панкрута кӑларас ыйтупа ЧР Арбитраж судне тавӑҫ ҫитнӗ. Тавӑҫне шӑрҫалаканни — «Устойчивое развитие Поморья» ятлӑ фонд. Предприяти 35 миллион тенкӗ парӑма кӗнине кӑтартнӑ тавӑҫра.
Ҫав вӑхӑтрах предприятире хальхи вӑхӑтра ҫӗнӗ инвесторсем хуҫаланнине палӑртмалла. Ҫӗнӗ хуҫа — Волгоградри «МегаМикс» тулли мар яваплӑ общество. Ӗнер ҫавӑн тӗп пуҫлӑхӗпе Василий Фризенпа тата «Юрма» агрохолдинг пуҫлӑхӗпе Сергей Разаевпа Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Правительство ҫуртӗнче тӗл пулнӑ.
ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, хапрӑкра ӗҫ укҫине вӑхӑтра тӳленине, ҫынсене ӗҫе илнине, комбикорм савутне ҫӗнетессине, унта Германири специалистсене йыхравлассине, аш-какая вырӑнта тирпейлессине пӗлтернӗ. Кайӑк-кӗшӗк каяшне тирпейлемелли савута хута ярасси пирки те калаҫнӑ.
Ӗнер, юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев прессӑра ӗҫлекенсемпе тӗл пулнӑ. Ҫакна эпир республикӑри ятлӑ-сумлӑ журналист Александр Белов Фейсбукра хыпарлани тӑрӑх пӗлтӗмӗр. Вӑл вара — Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ҫырнинчен.
Чӑн та, «Михаил Игнатьев регионти массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекен журналистсемпе ӗҫлӗ тӗлпулу ирттернӗ. Уҫӑ тӗлпулӑва паян регионти МИХсенче тӑрӑшакан 20 ҫын пуҫтарӑннӑ. Журналистсем тӗрлӗ актуаллӑ ыйтусене хускатнӑ, вӗсене республика Пуҫлӑхӗ тӗплӗ хуравсем панӑ», — ӗнентернӗ Элтеперӗн пресс-служби влаҫ органӗсен официаллӑ сайтӗнче. Ҫак хыпарӑн вырӑсла версийӗнче палӑртнӑ тӑрӑх, тӗлпулӑва «ертсе пыракан» МИХсенче тӑрӑшакансем хутшӑннӑ.
Александр Белов хӑй ӗҫлекен «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫата йыхравламаннине пӗлтернӗ. Журналист хайхи МИХсем тӗлпулу пирки ӗнерех хыпарламаннинчен тӗлӗннӗ. «Чӑваш Ен» ПТРК ҫеҫ кӗске репортаж кӑтартнӑ-мӗн.
Чӑваш Енри тӗрӗ ӑстисем Чӑваш тӗрррин кунӗ пирки ӗмӗтленеҫҫӗ.
Ӑстасем Михаил Игнатьев Элтеперпе юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче тӗл пулнӑ. Курнӑҫу Чӑваш тӗррин музейӗнче иртнӗ. Унта чӑваш халӑхӗн пуян культура эткерлӗхне упраса хӑварас ыйтусене сӳтсе явнӑ. Тӗлпулӑва ЧР культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев та хутшӑннӑ.
Тӗрӗҫӗсенчен пӗри, Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Евгения Жачева, Чӑваш тӗррин кунне йышӑнма сӗннӗ. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, ун пек кун ӳнерӗн ҫак енӗпе халӑха кӑсӑклантарма, ӑстасен опытне анлӑ сарма пулӑшӗ.
Паян, сӑмах май, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче преподавательсем студентсене халӑх ӳнерӗпе ҫывӑхлатаҫҫӗ.
Ӑстасем тӗлпулӑва хӑйсен ӗҫӗсене илсе пынӑ.
Паян, юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев Тутарстан Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗпе, Раҫҫей Федерацийӗн культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗпе, ҫыравҫӑпа, журналистпа, Тутарстанри Чӑваш ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗн ертӳҫипе Николай Сорокинпа тата Тутарстанри Чӑваш таврапӗлӳҫисен пӗрлешӗвӗн ертӳҫипе Александр Семеновпа тӗл пулнӑ. Икӗ регион пайташӗсен курнӑҫӑвӗ, эпир ӑнланнӑ тӑрӑх, министерствӑра иртнӗ.
Чӑваш Енӗн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, министрпа Тутарстан хӑнисем таврапӗлӳлӗх тата чӑваш культурине упрас енӗпе килӗштерсе ӗҫлес ыйтусене сӳтсе явнӑ.
Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫре пурӑнакансен пӗр ушкӑнӗ ют ҫӗр ҫине кӗрсе кайнине ӑнланма ыйтасшӑн. Тӗлӗнмелле ыйтупа вӗсем Чӑваш Ен Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Александр Андреев патне ҫитнӗ.
Кӳкеҫри Спорт, Хӗвелаланӑҫ, Ҫӑлтӑр, Ҫамрӑксен, Туслӑх урамӗсенче пурӑнакансем чикӗрен тухса кайса хуралтӑсем хӑпартса лартнӑ. Хӑйсен мар ҫӗр ҫине кӗрсе кайнӑшӑн халӗ вӗсен штраф тӳлеме тивет.
Александр Андреев депутат ҫынсем ыйтнипе вырӑна тӳре-шарана йыхравланӑ. Сӑнӳкерчӗк тӑрӑх хакласан, маларах асӑннӑ урамра пурӑнакансемпе тӗл пулса калаҫма район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Димитриев хӑй ҫитнӗ, Кӳкеҫ поселок администрацийӗнче ӗҫлекенсем пулнӑ.
Тӗл пулура чикке куҫарас, ҫынсен хуралтисене саккунлӑ тесе йышӑнас ыйтӑва тишкернӗ.
+8.3 °C