2016 ҫулта мӗнле канӑпӑр? Ҫитес ҫул ҫынсем ытларах канассине пӗлтереҫҫӗ. 2016 ҫулта темиҫе куна тӑсӑлакан канмалли кунсем нумай.

Кӑрлач уйӑхӗнче 10 кун канӑпӑр. Эрнере 5 кун тӑрӑшакансем ӗҫе 11-мӗшӗнче тухӗҫ. Кӑрлачӑн 2, 3-мӗшӗсем канмалли кунсене лекнӗрен ҫуркунне кантарӗҫ.

Нарӑсӑн 20-мӗшӗнче, шӑматкун, ӗҫлеттерӗҫ те 21–23-мӗшӗсенче кантарӗҫ. 20-мӗшӗ кӗске кун шутланӗ. Пушӑн 5–8-мӗшӗсенче каллех канмалла. Пушӑн 7-мӗшӗнче кӑрлачри пӗр куншӑн ӗҫлемелле мар пулӗ.

Ҫу уйӑхӗнче 1–3-мӗшӗсенче тата 7–9-мӗшӗсенче, 9-мӗшӗнче кантараҫҫӗ. 3-мӗшӗнче кӑрлачри куншӑн ӗҫлемелле мар пулӗ.

Ҫӗртме уйӑхӗнче 11–13-мӗшӗсенче ӗҫе тухмалла мар. Республика кунӗ пулнӑран 24–26-мӗшӗсенче те уявра савӑнӑпӑр. 23-мӗшӗнче вара кӗске кун пулӗ.

2016 ҫулта Ҫӗнӗ ҫул та савӑнтарӗ. Раштавӑн 31-мӗшӗ шӑматкуна лекнӗрен ӗҫлеттермӗҫ. Кӑҫал вара раштавӑн 31-мӗшӗнче ӗҫлемех тивӗ, мӗншӗн тесен РФ Патшалӑх Думи ҫак куна уяв тума хирӗҫленӗ.

Хӑш кун ӗҫлемеллине тата канмаллине эпир хатӗрлесе кӑларнӑ кунталӑкра та пӗлме пултаратӑр. Ӑна «СУМ» лавккара туянма пулать, хакӗ 15 тенкӗ кӑна.

Малалла...

Чӑваш Ене Турцирен килнӗ Джамаледдин Явуз ӑсчаха, тюрколога тытса чарни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтерчӗ-ха. Вӑл кунта «Юнус Эмре» программӑпа диссертаци валли материалсем пухма килнӗ-мӗн. Маларах Вӑрнар районӗнчи Ярмушка ял тӑрӑхӗнчи «Утмӑлтурат» ушкӑнӗн юрри-ташшипе паллашнӑ. Вӑл унта Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш филологипе культурин доценчӗпе Оксана Сорокинӑпа пырса ҫитнӗ. Вӗсем анатри, тури чӑвашӗсен йӑли-йӗркине, фольклорне тӗпчес тӗллевпе ҫула тухнине пӗлтернӗ.

«Утмӑлтурат» ушкӑнне ҫӱрекенсем хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа, чӑваш сӑрипе кӗтсе илнӗ. Чӑвашсен апат-ҫимӗҫӗпе сӑйларӗҫ, мӗнле хатӗрлемеллине каласа кӑтартнӑ. Вӗсем пӗҫернӗ ӗне ыррине, чӑкӑта, тӱрккӑ икерчине, аш шӱрпине аякран килнӗ хӑна кӑмӑлласа ҫинӗ, питӗ тарават кӗтсе илсе хӑналанӑшӑн тав сӑмахӗ каланӑ. Вырӑнтисем Эльмен тӑрӑхӗнчи ҫырмасен, ялсен ячӗсемпе, вӗсем мӗнле пуҫланса кайнисене каласа кӑтартнӑ.

«Про Город» архивӗнчи сӑн

Ырантан, раштавӑн 1-мӗшӗнчен, Шупашкарта Хӗл мучин почти ӗҫлеме тытӑнӗ. Йӑлана кӗнӗ конкурса 14 ҫул тултарман ачасем хутшӑнма пултараҫҫӗ.

Ачасем ҫырура хӑйсен ҫитӗнӗвӗсем пирки, ырӑ ӗҫсем туни ҫинчен ҫырса кӑтартма пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех вӗсем хӑйсен шухӑшӗсене палӑртаяҫҫӗ: вӗсем Хӗл мучипе Юр пике пулнӑ тӑк мӗн тӑвӗччӗҫ?

Ҫырӑвӑн чӗлхине, унӑн содержанине хаклӗҫ. Вӗсене ӳкерчӗксемпе, аппликацисемпе, мишурапа, хӑюпа, вӗтӗ шӑрҫапа илемлетме юрать. Ҫырӑва ӑҫта ямалла?

Хӗл мучин почти Шупашкарти пур вулавӑшра те ӗҫлет. Раштавӑн 18-мӗшӗнчен пуҫласа вара Хӗл мучин тӗп почтине ҫыру ҫырма юрать. Вӑл хальхи пултарулӑхӑн «Ҫеҫпӗл» академийӗнче уҫӑлӗ.

Конкурса ҫырусене раштавӑн 24-мӗшӗччен йышӑнӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене раштавӑн 27-мӗшӗнче академире 14 сехетре чыслӗҫ (Шупашкар, Мускав проспекчӗ, 33-мӗш ҫурт).

Нумаях пулмасть Чӑваш Ене Турцирен Джамаледдин Явуз килнӗ. Вӑл — ӑсчах, тюрколог. Ҫамрӑк арҫын Тутар, Чӑваш тата Пушкӑрт республикисенче ӑслӑлӑх ӗҫӗсен авторӗ шутланать.

Турципе Раҫҫей ҫӗршывӗсен хушшинчи ҫыхӑну япӑхланнипе ҫыхӑннӑ ку ахӑртнех. Ку Турци пирӗн самолета персе антарнӑ хыҫҫӑн пуҫланнӑ.

Джемаледдин шӑпах ҫав вӑхӑтра Чӑваш Енре пулнӑ. Вӑл кунта «Юнус Эмре» программӑпа диссертаци валли материалсем пухма килнӗ.

Ун пирки кӑшт маларах «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче» те ҫырнӑччӗ. Вӑл чӑваш юмахӗсене турккӑлла куҫарнине палӑртнӑ унта. Джамаледдин чӑвашла та кӗске вӑхӑтрах калаҫма вӗреннӗ.

Халӗ ӑсчаха штраф тӳлеттересшӗн — 5 пин тенкӗ. Ӑна Турцие ӑсатӗҫ, кун хыҫҫӑн унӑн Раҫҫее 5 ҫул килме юрамӗ. Халӗ ӑна икӗ эрнелӗхе арестленӗ.

Тракья университетӗнче Джамаледдина саккунсӑр майпа тытса чарнӑшӑн кӑмӑлсӑр. Халӗ Турцин Хусанти генеральнӑй консульстви ӑсчаха ирӗке кӑларас ыйтупа ӗҫлет.

«Про Город» хаҫат тунӑ сӑн

Капюсавшӑн укҫа тӳлеттерме тытӑнсан халӑх самаях хирӗҫленӗччӗ. Халӗ те хӑшӗ-пӗри ӑна тӳлесшӗн мар. Анчах юпа уйӑхӗнче тӳлеменшӗн пени хушма тытӑнсан чылайӑшӗ хускалчӗ. Халӗ тӳлекенсен йышӗ нумайланса пынине палӑртаҫҫӗ.

ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Дмитрий Медведев саккун проектне хатӗрлеме хушнӑ. Унпа килӗшӳллӗн ватӑ ҫынсем капюсавшӑн тӳленӗ чухне ҫӑмӑллӑхсемпе усӑ курма пултарӗҫ.

Проекта Финанс, Строительство тата Ӗҫ министерствисем хатӗрлӗҫ. Вӗсем ҫӑмӑллӑхсене палӑртӗҫ.

Ҫавӑн пекех премьер-министр палӑртнӑ тӑрӑх, Правительство регионти влаҫсене пӗччен пурӑнакан 70 ҫултан аслӑрах ҫынсене юсав укҫин 50 процентне саплаштарма сӗннӗ. 80-ран иртнисене вара — 100 проценчӗпех.

Чӑваш Енри икӗ ҫӑмрӑкӑн проекчӗ Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра ҫӗнтернӗ. Вӗсем грант ҫӗнсе илнӗ.

ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен конкурса пӗтӗмпе 23 проект тӑратнӑ. Конкурса И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ студенткин Нина Любинарскаян «Журналистикӑна – утӑм» проекчӗ тата И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ магистранчӗн Дмитрий Кошеваровӑн «Донор юнӗ пурнӑҫ парнелет» проекчӗ мала тухнӑ. Ку – 2-мӗш тапхӑрта. Икӗ проект грант ҫӗнсе илнӗ. пӗтӗмпе - 100 пин тенкӗлӗх.

Раҫҫей шайӗнче йӗркеленӗ конкурс анлӑ иртнӗ. Унта 4412 заявка пулнӑ. Кунсӑр пуҫне юридици сӑпачӗсенчен 247 заявка пулнӑ.

Конкурсӑн 1-мӗш тапхӑрӗнче вара Чӑваш Енри 8 ҫамрӑкӑн проекчӗ мала тухнӑ.

«Килтен тухса кайнӑ та таврӑнман…» Ҫакнашкал хыпарсем, шел те, час-часах курӑнма пуҫларӗҫ. Акӑ Чӑваш Енре каллех хӗрарӑм ҫухалнӑ.

Тамара Михайловна Куракина чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче 13 сехетре килтен тухса кайнӑ. Вӑл 62 ҫулта, Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче пурӑнать.

Тамара Михайловна вӑрӑм пальто тӑхӑннӑ пулнӑ. Пуҫӗнче — хурарах тӗслӗ пысӑкрах калпак, уринче — тӗттӗм хӗллехи атӑ. Хӗрарӑм 160 сантиметр ҫӳллӗш, самӑртарах. Ҫӳҫне тӗттӗм хӗрлӗ сӑрланӑ, куҫӗ ҫутӑ тӗслӗ.

Тамара Михайловна хӑйӗнпе пӗрле телефон та, документсем те илмен. Вӑл чӗре чирӗпе аптӑрать. Хӗрарӑм хуларан кайма та пултарнӑ, ҫавӑнпа ялсенчи пушӑ ҫуртсене пӑхма ыйтаҫҫӗ.

Тамара Куракинӑна курнисене 89276683280 номерпе шӑнкӑравлама ытйаҫҫӗ.

Кушкӑри шкулат вӗренекен Татьяна Перепелкина

Республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсем час-часах тӗрлӗ конкурс ирттеҫҫӗ. Нумаях пулмасть «Тантӑш» хаҫат «Эпӗ «Тантӑша» юратататӑп» фотоконкурс йӗркеленӗ.

Ҫак конкурса республикӑри тата ун тулашӗнчи ачасем нумайӑн хутшӑнни пикри пӗлтерет пичет кӑларӑмӗ. Конкурсра ҫӗнтерес тесен «Тантӑшпа» сӑн ӳкерӗнсе ӑна мӗнлерех кӑмӑлланине хӑйне евӗр кӑтартса пама тивнӗ. Ҫӗнтерме ӑнтӑлса кашниех мӗн те пулин шухӑшласа кӑларнӑ, чи ӑнӑҫлӑ ӗҫсене редакцие ярса панӑ.

Ҫак фотоконкурса Елчӗк районӗнчи Кушкӑри вӑтам шкулти 9-мӗш класра вӗренекен Татьяна Перепелкина та хутшӑнас тенӗ. Пӗччен мар. Хӑйӗн класс ертӳҫи А.И. Портнова пулӑшса-хавхалантарса пынипе. Тӑрӑшни пикен сая кайман — конкурсра вӑл ҫӗнтернӗ.

Общество кирек хӑш саманара та ҫирӗп ҫемьесемпе вӑйлӑ. Ҫавна май ҫемье пӗлтерӗшне ӳстерес тӗллевпе республикӑра тӗрлӗ мероприяти ирттересси йӑлана кӗнӗ. Раҫҫейре Амӑшӗн кунне паллӑ тӑвас умӗн Чӑваш Енри кӑҫалхи чи лайӑх ҫемьесене чысларӗҫ.

"Ҫулталӑк ҫемйи - 2015" конкурса пурӗ 159 ҫемье хутшӑннӑ. Вӗсенчен 28-шӗ финала тухнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Республикӑри ача-пӑчапа ҫамрӑксен пултарулӑх керменӗнче ҫӗнтерӳҫӗсене чысласа пысӑк уяв иртрӗ. "Ҫулталӑк ҫемйи - 2015" титула ҫӗнсе илекенсем Шупашкар хулин Мускав районӗнче пурӑнакан Магаринсем пулнӑ. Тӗрлӗ номинацире Ҫӗмӗрле хулинчи Зайцевсен, Вӑрнар районӗнчи Тикиневсен, Патӑрьел районӗнчи Раковсен, Тӑвай районӗнчи Константиновсен, Йӗпреҫ районӗнчи Васильевсен ҫемйисем ҫӗнтернӗ.

ЧР Правительстви «Чӑваш Республикинчи ӗҫ ветеранӗсем пирки» саккуна улшӑнусем кӗртнӗ. Мӗнлисене?

Халӗ ӗҫ ветеранӗн ятне илес тесен арҫынсен — 42,5 ҫул, хӗрарӑмсен 37,5 ҫул ӗҫлемелле. Ку хисепсем унчченхи пекех юлӗҫ. Анчах ӗҫ ветеранӗн ятне илес тесен малашне ӗҫ стажӗн ҫуррине республикӑра пухмалла. Ҫыннӑн професси тӗлӗшӗнчен репутацийӗ вара таса пулмалла. Выговорсем, асӑрхаттарусем пулмалла мар.

ЧР ӗҫ тата социаллӑ хӳтӗлев министрӗ Сергей Дмитриев палӑртнӑ тӑрӑх, пирӗн республикӑра 120 ҫын кун тӗлӗшпе ыйту ҫырнӑ ӗнтӗ.

Сӑмах май палӑртса хӑварар: республикӑри ӗҫ ветеранӗсене уйӑхсерен 1082 тенкӗ хушса тӳлеҫҫӗ. Тата вӗсен ҫыхӑнушӑн 50 процент ҫеҫ тӳлеме май пур.