Ҫурлан 21-мӗшӗнче Геннадий Айхи поэт 81 ҫул тултаратчӗ. Пурӑннӑ пулсан. Ҫав кун ячӗпе авангардист-сӑвӑҫӑн тӑван тӑрӑхне, вӑл ҫуралнӑ Патӑрьел районӗнчи Ҫӗньял ялне, Швейцаринчен килсе ҫитнӗ. Вӗсенчен пӗри — Жиль Зильбершнатейн поэт-тӗпчевҫӗ, тепри — Фани Моссьер поэт-куҫаруҫӑ.

Ют ҫӗртен килнӗ хӑнасене вырӑнти шкулти чӑваш чӗлхи вӗрентекен Мария Мадюкова тата Валентина Нестерова библиотекарь кӗтсе илнӗ. Поэтсем Айхи вӗреннӗ шкулта пулнӑ. Сӑмах май, вӗренӳ учрежденийӗ халӗ Геннадий Айхи ячӗпе хисепленет. Хӑнасем Айхие ячӗпе 2008 ҫулта уҫнӑ музейра пулнӑ. Музее вӗсем асӑнмалӑх кӗнеке парнеленӗ. Кайран этнографи музейне кӗрсе тухнӑ.

Швеци хӑнисем Патӑрьел ҫӗрӗпе кӑмӑллӑ юлнӑ. Нарӑс уйӑхӗнче вӗсем «Айхи вулавне» килме шантарнӑ. Геннадий Айхи поэзине кӑмӑллакан поэтсем сӑвӑҫӑн вилтӑпри ҫине ҫитсе килнӗ. Унта чечек хунӑ.

Сӑнсем (12)

ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре 2017 ҫула мӗне халаллани паллӑ пулнине пӗлтерет. Республикӑра ун чухне ҫутҫанталӑкӑн уйрӑмах сыхлакан лаптӑксен ҫулталӑкӗ пулӗ.

Ку хушӑва РФ Президенчӗ Владимир Путин ҫурла уйӑхӗнче алӑ пуснӑ. Раҫҫейре кунашкал ҫулталӑк пӗрремӗш хут пулӗ. Вӑл ҫутҫанталӑк палӑкӗсене упрама пулӑшасса шанаҫҫӗ.

ЧР Ҫутҫанталӑк министерствинче республикӑра ирттермелли мероприятисен планне хатӗрлекен ӗҫ ушкӑнне йӗркелӗҫ. Ведомствӑра ҫутҫанталӑк палӑкӗсене аталантарас, упрас енӗпе сӗнӳсем те кӗтеҫҫӗ. Сӗнӳсене minpriroda77@cap.ru электронлӑ почтӑна ямалла е ҫак адреспа пымалла: Шупашкар хули, Ленинград урамӗ, 33-мӗш ҫурт.

Чӑваш Енре каллех ял хуҫалӑх ярмӑрккисем ӗҫлеме пуҫланӑ. Шупашкарта унашкалли — 10. Ял хуҫалӑх ярмӑрккисем урӑх хуласенче те ӗҫлеҫҫӗ. Кун пирки ЧР влаҫӗсене официаллӑ порталӗ пӗлтерет.

Шупашкарта «Кӗр парни» ярмӑрккӑсем «Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче, «Дар» тулли мар яваплӑ обществӑра, «Северная» тулли мар яваплӑ обществӑра, «Хевешски» пасарта уҫӑлнӑ.

Кунсӑр пуҫне ял хуҫалӑх продукцийӗпе Канашра, Улатӑрта, Ҫӗмӗрлере, Ҫӗнӗ Шупашкарта суту-илӳ тӑваҫҫӗ. Ярмӑрккӑ уҫӑлнӑ ятпа савӑнӑҫлӑ мероприятисем иртнӗ.

Ку ярмӑрккӑсем халӑхшӑн лайӑх. Унта хаксем ытти пасартан йӳнӗрех. Суту-илӳ вырӑнӗсемпе тӳлевсӗрех тивӗҫтереҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗрне тавара киле ҫитиех леҫсе параҫҫӗ. Тӗслӗхрен, сусӑрсене, пенсионерсене, нумай ачаллӑ ҫемьесене, ветерансене.

Пуҫлӑх килет те пуҫлӑх каять тесси кӑна юлать-тӗр ку хыпар пирки. Республика шайӗнчи тӳре-шара ылмашни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ унччен те пӗрре кӑна мар пӗлтернӗччӗ. Халӗ тата тепӗр предприятире пуҫлӑх ылмашать.

Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн Пуҫлӑхӗ Иван Моторин «Республикӑн капиталлӑ строительство управленийӗ" патшалӑх унитарлӑ предприятийӗн пуҫлӑхне Алексей Ильина ӗҫрен хӑтарасси ҫинчен калакан хушӑва паян алӑ пуснӑ.

Маларах асӑннӑ управлени ӗҫченӗсен тӗлӗшпе республикӑн Правительство ҫуртӗнче сауна туни пирки пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ тесе пӗлтерет «Правда ПФО» интернет-кӑларӑм. Асӑннӑ управление унччен ертсе пынӑ Владимир Громова ӗҫрен 2014 ҫулхи ака уйӑхӗнче отставкӑна янӑ, кайран тилхепене Алексей Ильина шанса панӑ.

Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӑн вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмсем пиллӗк. Вӗсем Кӑшавӑшра, Янӑшра, Ишекре, Шорккара, Хыркассинче вырнаҫнӑ. Вӗсенче пӗччен 94 ватӑпа сусӑр пурӑнать. Вӗсене пурне те 20 ҫул каяллах уҫнӑ. Ҫав вӑхӑтра вӗсенче сахал мар ҫын пурӑннӑ. Кашни ҫуртӑнах хӑйӗн хушма хуҫалӑхӗ пур. Унта хӑш-пӗр выльӑх-чӗрлӗх тытаҫҫӗ, пахча-ҫимӗҫ ӳстереҫҫӗ.

Вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмсенче нумаях пулмасть К.П. Андреева уйрӑм усламҫӑ пулнӑ. Вӑл халӑха социллӑ пулӑшу кӳрекен центр специалисчӗсемпе Екатерина Москаленкопа тата Лариса Ивановапа пӗрле ахальтен кайман – ватӑсене усламҫӑ спонсор пулӑшӑвӗ кӳнӗ, тасалма кирлӗ япаласем ҫителӗклех панӑ. Ырӑ кӑмӑлшӑн ӑна ваттисем тав тунӑ.

Сӑнсем (4)

Хапрӑкра тӑрӑшакансем пуҫлӑхсем калаҫнине тимлеҫҫӗ

Ӗнер Шупашкар районӗнче вырнаҫнӑ «Чӑваш бройлерӗ» акционерсен обществинче Чӑваш Енӗн Конкурентлӑ политика тата тариф енӗпе ӗҫлекен патшалӑх службин ертӳҫи Альбина Егорова тата Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Георгий Егоров пулнӑ. Республика тата район шайӗнчи пуҫлӑхсем кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗн ӗҫченӗсемпе курнӑҫнӑ.

Альбина Егорова Чӑваш Ен аталанни пирки каласа кӑтартнӑ май экономика ӳсӗм хыҫҫӑн ӳсӗм тунине пӗлтернӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, республикӑра ҫӗнӗрен ҫӗнӗ производство вырӑнӗсем уҫаҫҫӗ, ҫӗнӗ ӗҫ вырӑнӗсем туса параҫҫӗ. Шкул ҫулне ҫитменнисем валли ача пахчисем уҫнине те асӑнса хӑварнӑ Альбина Егоровна. Ҫынсен пурнӑҫне лайӑхлатас тесе тӑвакан ӗҫсен шутӗнче фельдшерпа акушер пункчӗсем уҫнине асӑнса хӑварнӑ.

Георгий Егоров вара Шупашкар районӗнчи лару-тӑру пирки чарӑнса тӑнӑ.

Хапрӑкра тӑрӑшакансем ҫул-йӗрпе, тӗплӗ юсавпа, ҫӗнӗ урамсене ҫутӑ кӗртессипе тата ҫӳп-ҫаппа ҫыхӑннӑ ыйтусене хускатнӑ.

Сӑнсем (11)

Вӑрнар районӗнчи Мӑн Явӑш ялӗ литература ӗҫченӗсемпе пуян. Унта Алексей Воробьев, Виктор Туринке, Вениамин Сорокин, Михаил Васильев, Владимир Толстов, Николай Аршуткин, Владимир Москвин ҫуралса ӳснӗ.

Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне халалласа Мӑн Явӑшри клубра литература деятелӗсемпе тӗлпулу иртнӗ. Уяв каҫӗ К.Ивановӑн «Нарспи» поэмине тата «Тӑлӑх арӑм» сӑввине вуланинчен пуҫланнӑ.

Культура ӗҫченӗсем кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Ӑна «Пирӗн ялти ҫыравҫӑсемпе поэтсем» ят панӑ. Вениамин Сорокин «Шуҫӑм сӑввисем» кӗнекине хӑтланӑ. Вулавӑш ӗҫченӗ Эльвира Петрова Виктор Туринкен сӑввисене тишкернӗ. Клуб директорӗ Светлана Дергачева Алексей Воробьевӑн сӑввисене вуланӑ.

Ҫав хушӑрах культура ӗҫченӗсем чӑваш композиторӗсен хайлавӗсене юрланӑ. Тӗлпулу шӑпах панулми сӑпасӗнче пулнӑран мӑнявӑшсем пуян сӗтел хатӗрленӗ. Тӗлпулу чей ӗҫсе кӑмӑллӑ калаҫнипе вӗҫленнӗ.

Малалла...

Шӑмӑршӑри вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑм

Шӑмӑршӑра ӗнер ҫулланнӑ ҫынсене вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑм уҫнӑ. Маларах вӗсене ваттисен ҫурчӗсем тетчӗҫ.

Ҫурта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев тата республика шайӗнче ӗҫлекен тӗрлӗ тӳре-шара пырса ҫитнӗ.

Шӑмӑршӑри халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрӑн шутланакан ваттисемпе сусӑрсен вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмӗнче 30 ҫын хӳтлӗх тупайӗ. Икӗ хутлӑскере виҫӗ ҫул каяллах тума пуҫланӑ. Пӗлтӗр Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев пуҫарнипе Раҫҫейӗн Пенси фончӗ ӑна туса пӗтерме 13 миллион тенкӗ укҫа уйӑрнине пӗлтерет РФ Пенси фончӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗн пресс-служби. Унсӑр пуҫне республика хыснинчен те «кӗмӗл» янӑ-мӗн. Сӑмах май, Пенси фончӗ кӑҫал та укҫа уйӑрнӑ. Хальхинче вӑл 600 пин тенкӗ хушса панӑ.

Ҫуртра икшерӗн пурӑнмалла тунӑ. Кашнинче туалет, умывальник тата душ пур.Маларах районти пӗччен ватӑсемпе сусӑрсем виҫӗ уйрӑмра пурӑннӑ.

Красноармейски районӗнчи ыхракассисем ҫак куна тахҫантанпах кӗтнӗ. Унччен вӗсен ял патне хытӑ сийлӗ ҫул пыман. Ыхракассисене саламлама Михаил Игнатьев та килсе ҫитнӗ. Михаил Васильевич паян Трак тӑрӑхӗнче ӗҫлӗ ҫулҫӳревре пулнӑ.

Малтанах савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура Ыхракасси ҫулне уҫнӑ. Ку ҫула тумашкӑн 6 миллион ытла тенкӗ тӑкакланӑ. Унтан делегаци Яманак ялне ҫитнӗ.

Яманакра «Красное Сормово» хуҫалӑхра 200 ӗне тытмалли вите хута кайнӑ. Унта ял ҫыннисемпе хӑнасем курма пынӑ. Ку яманаксемшӗн чӑннипех те савӑнӑҫлӑ пулӑм. Витене 2014 ҫултах тума тытӑннӑ. Хуҫалӑхра мӑйракаллӑ шултра выльӑх шучӗ — 709 пуҫ. Ҫитес вӑхӑтра ӗне шутне ӳстересшӗн.

Унтан хаклӑ хӑнасем «Таябинка» хуҫалӑха ҫитнӗ. Унта тыр-пул типӗтмелли тата упрамалли вырӑн хута кайнӑ. Ҫурта хӗрлӗ хӑю касса уҫнӑ хыҫҫӑн пурте ӑна пӑхса ҫаврӑннӑ.

Сӑнсем (67)

Чӑваш Ен Элтеперӗ ҫумӗнче каҫару ыйтӑвӗпе комисси ӗҫлет. Унӑн черетлӗ ларӑвӗ ҫак эрнере иртнӗ. Хальхинче те унта вӑл е ку енпе айӑпланнисем хӑйсене каҫарма ыйтса ҫырнисене пӑхса тухнӑ.

Сӑмах май ҫакна каламалла: айӑпланнисем ыйтса ҫырнине малтан регионсенчи комиссисем пӑхса тухаҫҫӗ. Вӗсем шеллесе каҫарас тесе шухӑшласан федерацин субъекчӗсен кӗпӗрнаттӑрӗ ячӗпе ҫыру шӑрҫалаҫҫӗ. Пирӗн республикӑра ку ыйтӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ пӑхса тухать. Унтан Элтепер алли витӗр кӑларса кирлӗ хутсене Раҫҫей Президенчӗн патне ӑсатаҫҫӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ ҫумӗнчи каҫару ыйтӑвӗпе ӗҫлекен комисси хальхи ларура 15 ҫын ыйтса ҫырнине тишкерсе тухнӑ, кашнин тӗлӗшпех вӑл е ку йышӑну тунӑ. Вӗсенчен хӑшӗсене каҫарма йышӑннӑ.