Юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Раҫҫейре Географи диктанчӗ иртӗ. Чӑваш Енре кӑҫал та ӑна Шупашкарти Наци музейӗнче ҫырӗҫ.
Йӑлана кӗнӗ йӗркепе Географи диктантне тӑватӑ вариантран йӗркелӗҫ. Вӗсенчен кашнинех 40 ыйту кӗрӗ, вӗсене икӗ пая пайлама пулать. Никӗс шайӗ шутланакан пай 10 ыйтуран тӑрӗ. Ута пурте пӗлекен географи факчӗсене кӗртнӗ. Иккӗмӗш пайӗнчи 30 ыйтӑва хуравлама пуҫа кӑштах ватма, ӗҫлеттерме тивӗ.
Диктант ҫырасси музейра юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 12 сехетре пуҫланӗ. Географи пӗлӗвне dictant.rgo.ru сайтра та тӗрӗслеме пулать. Онлайн-тест юпа уйӑхӗн 30-мӗшенче 14 сехетре пуҫланӗ те чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗнче 14 сехетре (Мускав вӑхӑчӗпе) вӗҫленӗ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Олег Николаев муниципалитетсен информаци уҫӑмлӑхӗн рейтингне йӗркелеме хушнӑ. Кун пирки вӑл наркотикпа кӗрешекен комиссин ӗнер иртнӗ ларӑвӗнче каланӑ.
РФ Шалти ӗҫсен министерствин Наркотик ҫаврӑнӑшне тӗрӗслесе тӑракан управлени пуҫлӑхӗ Сергей Наумов наркотикпа кӗрешекен комиссисем вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсен сайчӗсенче ятарлӑ баннерсене туллин тултарса пымаҫҫӗ тесе пӗлтернӗ. Унта ӗҫ планӗ тата кӑтартӑвӗ пирки ҫителӗксӗр ҫыраҫҫӗ имӗш. Муниципалитетсен тӗнче тетелӗ валли хут ҫырассине лайӑхлатма тивӗ.
Нумай пулмасть Google.Translate сервисри куҫарусен пахалӑхне ӳстермелли сообществӑра «Чӑвашла-Акӑлчанла» мӑшӑр хушӑннӑ. Унччен малтан «Акӑлчанла-Чӑвашла» мӑшӑр кӑна пурччӗ (унта пирӗн чӗлхен 7800 таран ӳсӗм пур).
Ҫӗнӗлӗхе тӗплӗрех тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫакна асӑрхама пулать: «Чӑвашла-Акӑлчанла» мӑшӑрта хальлӗхе вӗсем хатӗрленӗ мӑшӑрсене ҫеҫ тӗрӗслеме пулать. Чӑвашлисене акӑлчанла куҫарса пулӑшма май ҫук-ха. Тӗслӗхсене тишкернӗ хыҫҫӑн тата ҫакӑ палӑрчӗ: вӗсем ытларах енӗпе автоматически куҫарнисем. Тепӗр май каласан, Google команди чӑваш чӗлхиллӗ моделе ӑсталанӑ, унпа усӑ курса акӑлчанлисене куҫарнӑ. Вӗсене халь тӗрӗслеме ыйтаҫҫӗ.
Асаилтеретпӗр, Google.Translate сервиса чӑваш чӗлхине хӑвӑртрах кӗртччӗр тесен эпир пӗрле кар! тӑрса ӗҫлесен кӑна май пур. Сӑмахран, акӑлчанла-чӑвашла мӑшӑрсене самай хушнӑ хыҫҫӑн Google команди пирӗн чӗлхене асӑрханӑ. Вӑл е ку чӗлхерен акӑлчанла куҫару ушкӑнӗсем пурин те ҫук. Чӑваш чӗлхи валли нумай пулмасть кӑна хушнӑ. Ҫавӑн пекех ҫакна пушкӑрт чӗлхи валли тунӑ. Раҫҫейри халӑхсене илес пулсан, акӑлчанла куҫакан пуплевӗш мӑшӑрсене ҫавӑн пекех тутарла кӗртме пулать, тата чечен чӗлхипе.
Тӗнче тетелӗнчи «SAVANMA» проекта тытса тӑма ҫӗнӗ хуҫана шыраҫҫӗ. Кун пирки Сергей Ефимов тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗри пӗлтернӗ. Вӑл хыпарланӑ тӑрӑх, «http://savanma.ru сайт ҫӗнӗ хуҫа шырать».
«SAVANMA» проект — чӑвашла социаллӑ сеть. Унта ытти социаллӑ сетьри пекех «ҫынсем хӑйсен ӑсталӑхне кӑтартма пултараҫҫӗ, ҫыравҫӑсем хӑйсен хайлавӗсемпе паллаштараяҫҫӗ, ӳнерҫӗсемпе фотографсем хӑйсен илемлӗ ӳкерчӗкӗсене хушаяҫҫӗ, юрӑҫсем ҫӗнӗ юррисене итлеттерме пултараҫҫӗ, кулинари ӑстисем рецептсем хушаяҫҫӗ, историксем иртни пирки каласа пама пултараҫҫӗ тата ытти те...
Хушакан текстсене чӑвашла ҫырмалла.
Сайтпа ӗҫлеме пуҫлама чи малтан регистрациленмелле».
Ҫывӑх вӑхӑтра пирӗн республикӑра чӑвашла хаҫатсенчен пӗри, «Чӑваш хӗрарӑмӗ», тухса тӑма пӑрахӗ. Кун пирки асӑннӑ кӑларӑм тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн ушкӑнӗсенчен пӗринче ӗнер пӗлтернӗ.
«Тӑванӑмӑрсем, вулаканӑмӑрсем! 25 ҫул тухса тӑнӑ хыҫҫӑн «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫат хупӑнать — 2023 ҫултанпа вӑл текех вулакан патне ҫитмӗ. Ҫак хаҫата упраса хӑварас тесессӗн сирӗн пулӑшу кирлӗ!» — чӗнсе ҫырнӑ хаҫатҫӑсем.
Асӑннӑ кӑларӑм — «Хыпар» хаҫат «пепкисенчен» пӗри. Ӑна «Хыпар» издательство ҫурчӗ кӑларса тӑрать.
Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗнчи пабликра пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри тата чӑваш диаспорисенчи хӗрарӑмсем хӑйсен кӑларӑмӗсӗр тӑрса юлӗҫ. Хаҫат кӑларма пӑрахас йышӑнӑва издательство ҫурчӗн администрацийӗ тунӑ.
Тӗнче тетелӗнче чӑвашла ҫӗнӗ проект ӗҫлесе кайнӑ. «SAVANMA» проектра хыпар, видео, ӳкерчӗксем, ыйтусем хушса, тӗрлӗ темӑсем сӳтсе явма пулать.
«Хыпарсем хушма ан ӳркенӗр кӑна. Чӑвашла ҫырма манса кайман-и? Чӑвашла вулама, калаҫма, ҫырӑнма юратакансем валли.
Хыпар хушма тата йӗрлеме ҫырӑнӑр: http://savanma.ru/register», — тесе хыпарланӑ проект пирки.
Проект авторӗ — Сергей Ефимов. Вӑл «Контактри» хӑйӗн страницинче маларах пӗлтернӗ тӑрӑх, халиччен темиҫе вариант юрӑ сайчӗ туса курнӑ. Пӗри те килӗшмен. Тем ҫитмен пек туйӑннӑ.
Ҫавӑнпа та халь пач урӑхла сайт йӗркелеме шухӑш тытнӑ. Сайт юрӑ валли кӑна мар, тӗрлӗ форматлӑ пулӗ.
«Чӑвашкино» патшалӑхӑн киностудийӗ 2018 ҫулта «Люди-легенды» (чӑв. Ҫынсем-легендӑсем) ярӑмпа ӗҫлеме тытӑнчӗ. Мухтавлӑ ентешсем ҫинчен каласа кӑтартакан кашни кинокартинӑра — республикӑмӑр аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑ сумлӑ та мухтавлӑ пӗр-пӗр ҫыннӑн историйӗ.
Паллӑ ентешсен ҫулталӑкӗнче ҫав ярӑмри фильмсемпе «Чӑвашкинон» «Ютуб» видеохостингри каналӗнче паллашма май туса панӑ. Организацире пӗлтернӗ тӑрӑх, каналта ҫӗнӗ картинӑсене кашни эрнесерен вырнаҫтарса пырӗҫ. Ҫак эрнере, ҫу уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, тӗслӗхрен, Геннадий Айхи пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе паллаштаракан «Люди-легенды: Г.Н. Айги» фильм вырнаҫтарнӑ.
«Чӑваш халӑх сайчӗ» Телеграм мессенджер валли ҫӗнӗ стикерсем кӑларнӑ. Вӗсемпе усӑ курас тесен ҫак каҫӑпа каҫма пулать: t.me/addstickers/ChuvashOrg
Хальлӗхе стикерсен йышӗ пысӑках мар. Унта пурӗ те ҫиччӗ кӑна. Ҫавах ҫывӑх вӑхӑтра вӗсен йышӗ ӳсӗ. Ытларах енӗпе час-часах усӑ курма кирлӗ смайликсем валли хатӗрлӗпӗр.
Аса илтеретпӗр: Телеграм валли хастар ҫынсем чӑвашла стикерсем унччен те хатӗрленӗччӗ. Вӗсенчен чи паллисем: Chuvash (пысӑк пакет; кунта тем тӗрлӗ чӑвашла саламсем те пур), chuvashia (илемлӗ стикерсем), Хамӑр ял (чӑваш эрешӗсемпе тунӑ стикерсем), Хавалики («Хавал» ӑсталанисем), Chuvashi (кунта пурӗ те 4 стикер кӑна, апла пулин те ку пакет чи малтанхи чӑвашла стикерсен йышне кӗрет).
Телеграм валли стикерсем хатӗрлеме йывӑрах мар. Ку ӗҫе @Stickers ботпа усӑ курса тума пулать. Ӳкерчӗксем (чи пысӑк калӑпӑшӗ: 512х512) хатӗрлемелле те ҫак ботпа усӑ курса пӗр-пӗр смайлик ҫумне ҫыпӑҫтармалла.
«Чӑваш чӗлхи кунне тата Чӑваш Енӗн мухтавлӑ ентешӗсене халалласа» «Эпӗ чӑвашла калаҫатӑп» акци иртӗ. Республикӑн Вӗренӳ институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, акци ака уйӑхӗн 15-25-мӗшӗсенче пулӗ.
«Акцие чӑвашла калаҫакан кирек кам та хутшӑнма пултарать: чӑваш чӗлхи е Чӑваш Енӗн мухтавлӑ ентешӗсем ҫинчен сӑвӑ вуласа е юрӑ юрласа видео ҫине ӳкерсе илмелле те #эпӗчӑвашлакалаҫатӑп хештегпа «Контактра» хутшӑну тетелӗнчи «Чӑваш чӗлхи – чӗкеҫ чӗлхи», «Чӑваш наци конгресӗ» ушкӑнсене е Интернетри ытти хутшӑну тетелӗсене (социаллӑ сетьсене) вырнаҫтармалла», — ӑнлантарнӑ ЧР Вӗренӳ институтӗнче.
Юлашки вӑхӑтра чылай ҫын Ватсапп тата Вайбер мессенджерсенчен Телеграма куҫнине нумайӑшӗ сисрӗҫ пулӗ. Ҫакна ҫӗршыври паянхи лару-тӑрупа ҫыхӑнтарма пулать. Роскомнадзор Ватсаппа хупламасси ҫинчен пӗлтерчӗ пулин те халӑха Телеграма куҫарас тӗллеве ҫӳлти шайрах йышӑнни сисӗнет.
Ҫак самантпа усӑ курса Телеграмра ҫӗнӗ канал уҫӑлнӑ — вӑл кулленхи пулӑмсемпе чӑвашла хыпарласа тӑрать. Ячӗ — «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан». Ятӗнченех паллӑ ӗнтӗ — ку каналта хыпарсене хӑвӑрт та кӗскен пӗлтерме тӑрӑшаҫҫӗ. Ытларах пая культурӑпа экономика тӗлӗшӗнчи хыпарсем йышӑнаҫҫӗ.
Сӑмах май, вӑл темиҫе кун маларах ӗҫлесе кайрӗ пулин те канала ҫырӑннисен хисепӗ 570 ҫынран иртме те ӗлкӗрнӗ.
«Чӑваш халӑх сайчӗ» ӑнӑҫлӑ пуҫланӑ ӗҫе малалла та ҫавӑн пекех хастар та тӑрӑшса пурнӑҫласа пырасса шанса тӑрать. Вӗсен тӗслӗхӗпе усӑ курса, тен, ыттисем те чӑвашла каналсем уҫма кӑмӑл тӑвӗҫ.
+19.3 °C