Шупашкара Гена крокодилпа Чебурашка килнӗ. Паллах, вӗсем чӑн-чӑннисем мар.
Совет Союзӗнче ӳкернӗ мультфильм сӑнарӗсем кӳлмекре вырӑн тупнӑ. Вӗсене ятарласа Республика кунӗ тӗлне лартнӑ. Чебурашкӑпа Гена крокодила симӗс курӑкпа илемлетнӗ.
Атӑл хӗрринче пӗр-пӗрне юратакан мӑшӑра та курма пулать. Вӗсене те Чебурашкӑпа Гена крокодил евӗрех хатӗрленӗ. Вӗсем те симӗс тӗслӗ, мӗншӗн тесен курӑк евӗр япалапа илемлетнӗ. Кӳлмек ҫийӗн «кӑвакалсем» те вӗҫеҫҫӗ.
Кӳлепесене тимӗр каркасран хатӗрленӗ, газон курӑкне аса илтерекен пусмапа ҫыпӑҫтарнӑ. Вӑл хӗвел ҫинче ҫийӗнсе каймасть.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкар хулинчи Ефремов купса бульварӗнчи сувенир павильонӗсене илсе пӑрахма палӑртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Хулари тӳре-шара вӗсене «ирӗк памасӑр лартнӑ объект» евӗр хакласа урӑх вырӑна, Чӑваш наци музейӗ патне, куҫарасшӑн-мӗн. Киосксене грузовик-манипуляторсем вырӑнтан хускатма пуҫланӑ. Хула администрацийӗ унта апатлану предприятийӗ вырӑнлӑраххине палӑртнӑ имӗш.
Анчах ку утӑма тӗрлӗрен йышӑнакан тупӑннӑ. Халӑхра «Шупашкар Арбачӗ» текен вырӑнта киосксем ларни килӗшӳсӗр текенсем те пур, усламҫӑсене хӗсӗрлеҫҫӗ тесе тарӑхакансем те ҫук мар. Республика ертӳҫисем Шупашкарти тӳре-шаран утӑмне ырласах йышӑнманнине те калаҫҫӗ. Апла-и, капла-и, анчах «ирӗк памасӑр лартнӑ» 90 суту-илӳ объектне кӑҫал Шупашкарта илсе пӑрахма шут тытнӑ.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкар хулин Арбат урамӗнчи сувенир павильонӗсене илсе пӑрахма палӑртнӑ. Ку — пӗрремӗш тапхӑр кӑна-ха.
Пӗтӗмпе хулара кӑҫал ирӗк памасӑр лартнӑ 90 суту-илӳ объектне илсе пӑрахма палӑртнӑ. Вӗсенчен 36-шӗ киоск тата павильон. 11-шӗ вара коммуналлӑ сеть ҫинче вырнаҫнӑ.
Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, паянхи кун тӗлне хулара Хӗрлӗ тӳремри «Спартак» кафене, кӳлмек ҫумӗнчи тата Арҫынсен Ҫветтуй Троица мӑнастирӗ ҫывӑхӗнчи ҫуллахи кафесене илнӗ.
Шупашкарта пӗтӗмпе 337 киоска тата суту-илӳ павильонне илсе пӑрахасшӑн.
Ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче Шупашкарти кӳлмекре пулӑ нумай вилнине ҫынсем асӑрханӑ. Ку вӗсене пӑшӑрхантарнӑ, ҫавӑнпа ку хыпара ЧР Ҫутҫанталӑк министерствине пӗлтернӗ.
Ведомство ҫынсен ыйтӑвне асӑрхамасӑр хӑварман. Специалистсем вырӑна тухса тӗрӗсленӗ, анчах пулӑ виллисене асӑрхаман. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, пулӑсем шартлама сивве пула вилме пултарнӑ. Сивӗре шывра кислород сахалланма пултарнӑ.
Ҫынсем пулӑ виллисене шыв юхса тухакан вырӑнта асӑрханӑ. Кайран вӑл пӑрпа витӗннӗ, тен, ҫавӑнпа ведомство нимӗн те курман та? Ҫапах ку ыйту пирки манса кайман, ӑна тӗрӗслесех тӑраҫҫӗ.
ЧР спорт министрӗн ҫумӗ пулнӑ Борис Атаманов ӗҫри машина рулӗ умне эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн ларнӑ хыҫҫӑн ӗҫсӗр тӑрса юлнӑччӗ. Унӑн арӑмӗ вӗсене такамсем юри сӑтӑр тӑвасшӑн пулнӑ тесе тӗшмӗртнине, айӑплисем Коммунистсен партийӗ е «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» мар-ши тесе аптӑранине Чӑваш халӑх сайчӗ хӑй вӑхӑтӗнче пӗлтернӗччӗ.
Ӳсӗрле руль умне ларнӑ ҫын ӗҫне пӑхса тухасси самай тӑсӑлнӑ. Судра пилӗкрен кая мар лару ирттернӗ. Уррипе ӳсӗррине тӗрӗслеттерме килӗшменскере ҫулталӑк ҫурӑлӑха правасӑр хӑварнӑ тата 30 пин тенкӗ штраф тӳлеттермелле тунӑ. Кунпа килӗшмесӗр Борис Атаманов аппеляци ҫӑхавӗ ҫырнӑ. Шупашкарти Мускав районӗн судӗнче ӗнер пӑхса тухнӑ. Ҫитес ларӑва ҫак уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пуҫтарӑнмалла.
ЧР спорт министрӗн ҫумӗ Борис Атаманов ӗҫри урапана эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн ларнине, унпа пулнӑ хӗрарӑм вӗсене такамсем юри сӑтӑр тӑвасшӑн пулнӑ тесе тӗшмӗртнине, айӑплисем Коммунистсен партийӗ е "Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей" мар-ши тесе аптӑранине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтерчӗ-ха.
Тӳре-шара урапа рулӗ умне ларман тесе хытах туннине пӑтӑрмаха ӳкерсе илнӗ видео та аван ҫирӗплетет. Министерствӑра ӗҫлекенпе пӗрле пулнӑ хӗрарӑм Борис Атаманова хӳтӗлесе ҫул-йӗр инспекторӗсемпе тем пекех тавлашни те арҫын тӗлӗшпе протокол ҫырассинчен хӑтарайман. Унтан та ытларах: тӳре-шарапа ҫыхӑннӑ ку пӑтӑрмах тӗлӗшпе республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев ыйтнипе ЧР Спорт министерствинче йӗркеленӗ ятарлӑ комисси служба тӗпчевӗ пуҫарнӑ. Паянах министр ҫумне ӗҫрен хӑтарма йышӑннӑ. Кун пирки ЧР правительствин пуҫлӑхӗ Иван Моторин хушу кӑларнӑ.
ЧР спорт министрӗн ҫумӗ Борис Атаманов ӗҫри урапана эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн ларнине Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтерчӗ-ха. Пӑтӑрмахӗ, аса илтерер, Шупашкар кӳлмекӗнче пулса иртнӗ. «Шевроле Нива» урапа рулӗ умӗнчи арҫын машинӑна епле тытни тӗлӗнтернӗрен ҫак пӑтӑрмаха курнисем ҫул-йӗр инспекторӗсене пӗлтернӗ. Вырӑна пырса ҫитнӗ йӗрке хуралҫисемпе тӳре-шара епле калаҫнине кӳнтеленсем видеокамерӑпа ӳкерсе илнӗ.
Хӗрӗнкӗ арҫынпа пӗрле пулнӑ хӗрарӑм: «Ку вӑл провокаци», — тесе пуҫ ватать, йӗрке хуралҫисене кам чӗннине пӗлме ӑнтӑлать. Хӗрарӑм шучӗпе пӑтӑрмах Коммунистсен партийӗ е "Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей" парти "Пӗрлӗхлӗ Раҫҫее" ура хурас тенипе ҫыхӑннӑ.
Тӳре-шарапа ҫыхӑннӑ ку пӑтӑрмах тӗлӗшпе халӗ ЧР Спорт министерствинче йӗркеленӗ ятарлӑ комисси тӗпчев ирттерет-мӗн. Служба тӗрӗслевне ирттерме республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушнӑ.
Кӑҫал шывра путакан ҫын нумай. МЧС асӑрхануллӑрах пулма ыйтсан та республикӑра инкек ҫине ҫинех пулать. Шел те, ачасен пурнӑҫӗ те татӑлать шывра.
Шупашкарти кӳлмекре паян инкек пулнӑ. 16 сехетре унта хӗрача путса вилнӗ.
Куракансем каланӑ тӑрӑх, виҫӗ хӗрача, 11–13 ҫулсенче курӑнаканскерсем, шыва кӗнӗ. Вӗсенчен пӗри ҫыран хӗррине тухнӑ. Иккӗшӗ шывра путма тытӑннӑ. Пӗрне водолазсем тӳрех ҫӑлнӑ. Ӑна тухтӑрсем тӗрӗсленӗ, анчах вӑл пульница кайма килӗшмен.
Виҫҫӗмӗш хӗрачана вара ҫӑлавҫӑсем пӗр сехет шыранӑ. Шел, унӑн пурнӑҫне ҫӑлма май килмен. Халӗ инкек мӗнле пулнине уҫӑмлатаҫҫӗ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑн тӗп хулинчи пысӑк пӗлтерӗшлӗ объектсене тунипе паллашнӑ чух кӳлмекре те пулнӑ. Ҫула май вӑл унти суту-илӳ точкисем мӗн сӗннипе кӑсӑкланнӑ. Элтепере хамӑр патра, Чӑвашра, туса кӑларакан апат-ҫимӗҫ кӑсӑклантарнӑ. Хӑш-пӗр точкӑра пирӗн патрисем е пачах та пулман, е мӗнпур ассортиментӑн 10–15 процентне кӑна йышӑннӑ.
Уйӑх каялла та Михаил Игнатьев Атӑл хӗрринчи суту-илӳ точкисене пӑхса ҫаврӑннӑччӗ-ха.
«Патриотизм тата Тӑван ҫӗршыва юратни пирки эпир нумай калаҫатпӑр. Анчах кӳлмек хӗрринчи пӗр суту-илӳ точкинче те эпӗ чӑвашри ӗҫмелли шыва курмарӑм, сентре ҫинче Чӑваш Енри тавар туса илекенсен ҫимӗҫӗ ҫук», — тӗлӗннӗ Элтепер.
«Хула ҫыннисемпе хӑнасем уҫӑлса ҫӳреме кӑмӑллакан вырӑнта урӑх регионсенчи шыва сутни» Михаил Игнатьева хытах пӑшӑрхантарнӑ май ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнчи канашлура та вӑл темӑна хускатнӑ. Ку ыйтӑва тӗрӗслесе тӑма хула пуҫлӑхӗсене тата экономика министрне хушнӑ. Каярах лешсем йӗркеленине ӗнентернӗ. Ҫывӑх вӑхӑтра вӗсен мӗншӗн апла маррине ӑнлантарса пама тивӗ.
Монополипе кӗрешекен федераци службин Чӑваш Енри управленийӗ Шупашкарти кӳлмекре ярӑнмалли урапана саккуна пӑсса вырнаҫтарнине тупса палӑртна.
Саккуна пӑсни — «Шупашкар: 500 ҫул» культурӑпа кану паркӗ енчен. Вӑл урапана кӳлмекре хаклашу тумасӑрах вырнаҫтарнӑ.
Монополипе кӗрешекен орган асӑрхаттарнипе килӗшӳллӗн, администрацин постановление пӑрахӑҫламалла. Ҫапла ведомство Шупашкар хула администрацине йӗркене пӑснине ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗччен пӗтерме хушнӑ.
+11.3 °C