Иртнӗ ҫул пирӗн республикӑра аш-пӑш тата сӗт туса илесси ӳснӗ. Чӑваш Енри хуҫалӑхсенче 2023 ҫулта чӗрӗ виҫепе 118,7 пин тонна выльӑх-чӗрлӗх тата кайӑк-кӗшӗк ашӗ туса илнӗ. Ку вӑл 2022 ҫулхинчен 1,3 процент нумайрах.
Сӗте иртнӗ ҫул 478,1 пин тонна туса илнӗ. Ку енӗпе ӳсӗм — 2,7 процент. Кашни ӗнерен вӑтамран сӗт су илесси те хушӑннӑ. Ку цифра унчченхи ҫулхинчен 6,3 процент нумайрах, ҫулталӑкра вара кашни ӗне вӑтамран 7430 килограмм сӗт панӑ.
Раҫҫейӗн Шалти ӗҫсен министерстви ют ҫӗршыв ҫыннисем пирӗн патра 2022 ҫулта преступлени тунин статистикине тишкернӗ.
Йӗрке хуралҫисен капкӑнне ҫакланнисен пӗтӗмӗшле йышне илсен, Узбекистанран килнисен тӳпи мигрантсем тунӑ преступленисенчен 40 процентпа танлашнӑ, Таджикистанран килнисен — 25 процентпа, Кӑркӑстанран килнисен — 13 процентпа.
2020 ҫулхипе танлаштарсан мигрантсем 2022 ҫулта виҫӗ хут ытларах преступлени тунӑ. 2022 ҫулта вӗсем 11664 йывӑр тата уйрӑмах йывӑр преступлени тунӑ.
Ют ҫӗршывран килнисенчен ытларахӑшӗ наркотикпа ҫакланнӑ. Ку енӗпе Узбекистан, Таджикистан тата Кӑркӑстан ҫыннисем уйрӑмах «палӑрнӑ».
Ҫын вӗлересси 2022 ҫулта 2021 ҫултинчен 52 процент нумайланнӑ. Ун пек фигурантсен йышӗнче — Узбекистан, Таджикистан тата Азербайджан ҫыннисем ытларах.
Республикӑн кардиологи диспансерӗнче Чӑваш Ен ҫыннисем ҫеҫ мар, урӑх регионсемпе ют ҫӗршыв ҫыннисем те сипленеҫҫӗ.
Больницӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ учрежденире ҫулсерен 8 пин ытла ҫын сипленет, 40 пин ытла пациента тӗрлӗ консультаципе пулӑшаҫҫӗ.
Кардиодиспансера хальхи вӑхӑтри диагностика тата сиплев оборудованийӗпе пуянлатнӑ. 2023 ҫулта унти специалистсем урӑх регионсенчи 200 ытла ҫынна пулӑшнӑ. Вӗсен йышӗнче Мари Элти 4 ҫын, Тутарстанран — 18, Чулхула облаҫӗнчен — 24, Чӗмпӗр облаҫӗнчен — 11, Мускавпа Мускав облаҫӗнчен — 38. Камчаткӑпа Крым, Чукоткӑпа Ямал тӑрӑхӗнчен те кунта килнӗ.
Унсӑр пуҫне ют ҫӗршыри 200 ытла ҫынна пулӑшнӑ: вӗсенчен 150-шне — амбулатори мелӗпе, 50 ытларах ҫынна — стационарта.
Пирӗн ҫӗршывра ҫитес ултӑ ҫулта 600 ытла самолёт туса кӑларма ӗмӗтленеҫҫӗ. Раҫҫей Правительстви самолётсем, двигательем тата приборсем туса кӑларас программӑна анлӑлатнӑ.
Раҫҫей авиапаркӗнче, тӗпрен илсен, «Суперджетсем» тата «МС-21» маркӑллисем пулӗҫ.
Авиаперевозчиксене «SSJ-New» маркӑллӑ самолёта 142 единица пама палӑртаҫҫӗ, «МС-21-310» — 270, «Ил-114-300» — 70, «Ту-214» — 115, «Ил-96-300» — 12.
Хамӑр ҫӗршывра туса кӑларакан авиатехникӑна туса кӑларма патшалӑх пулӑшса пырӗ.
Юстици ӗҫӗсен патшалӑх служби пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр республикӑра 6129 мӑшӑр пӗрлешнӗ. Авӑнӑн 23-мӗшӗнчи чи нумай ҫемье чӑмӑртаннӑ - ун чухне 93 мӑшӑр пӗрлешнӗ.
Хӗрсенчен ытларахӑшӗ 23 ҫулта качча кайнӑ. Чылай каччӑ 25-ре ҫемье ҫавӑрнӑ.
Пӗлтӗр чи ватӑ мӑшӑр 90-ран иртнӗ ҫынсем пулнӑ. Арҫын - 95-ре, хӗрарӑм 94 ҫулта пулнӑ.
Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑнхи каникулта, кӑрлачӑн 1-8-мӗшӗсенче, республикӑра 158 ача ҫуралнӑ: 75 арҫын ача тата 83 хӗрача. Вӗсен йышӗнче – икӗ йӗкӗреш.
Ҫӗнӗ 2024 ҫулта ҫуралнӑ чи пӗрремӗш ача кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче ҫур ҫӗр иртни 2 сехет те 40 минутра кун ҫути курнӑ. Хӗрача 3720 грамм тайнӑ, 52 сантиметр тӑршшӗ пулнӑ. Ача – ҫемьери виҫҫӗмӗш пепке.
Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнчи канмалли кунсенче Чӑваш Ене 40 пине яхӑн турист килнӗ. Ку цифрӑна республикӑн Правительствинче эрнесерен иртекен канашлура экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Дмитрий Краснов асӑнса хӑварнӑ.
«2023 ҫулти Ҫӗнӗ ҫул уявӗсен тӗлӗнче пирӗн тӑрӑха 22 пин ҫын килнӗ пулсан, хӑна ҫурчӗсем кӑҫал пӗлтернӗ тӑрӑх, 40 пине яхӑн турист килнӗ. Унччен хӑна ҫурчӗсенчи номерсенчен 40 процентӗнче ҫынсем йышӑннӑ пулсан, халӗ — 55 процента яхӑн. Ку вӑл Шупашкар тата Чӑваш Республики туристсене илӗртнине пӗлтерет», — тенӗ министр.
Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫанхи каникулти кунсем сивӗ килчӗҫ. Шел те, шӑнса вилекенсем те пулнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн администрацийӗ паян хыпарланӑ тӑрӑх, республикӑра ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 7 ҫын шӑнса вилнӗ. Тепӗр 28 ҫын ӳтне тӑм илтернӗ.
Сӑмах май, пӗлтӗр Ҫӗнӗ ҫулти каникулта 5 ҫын шӑнса вилнӗ, 14 ҫын ӳтне тӑм илтерсе пульницӑна лекнӗ.
Елчӗ тӑрӑхӗнчи фермер пилӗк ҫуллӑх плана икӗ ҫулта пурнӑҫланӑ. 2022 ҫулта Виталий Васильев ҫемье фермине аталантарма патшалӑхран грант илнӗ. Патшалӑх уйӑрса панӑ 7 миллион тата хӑй уйӑрнӑ 5,6 миллион тенкӗпе ял ҫынни «Кировец» трактор, дизельпе насус хатӗрӗ, ӗҫре кирлӗ тепӗр агрегат туяннӑ.
Бизнес-планра палӑртса хӑварнине усламҫа иккӗмӗш ҫлах пурнӑҫа кӗртме пултарнӑ. Пӗлтӗр фермер 30 гектар ҫинче ҫӗрулми ӳҫтернӗ, тухӑҫ 780 тонна ткхнӑ. Фермер ҫавӑн пекех пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культура 750 гектар лаптӑк ҫинче туса илет.
Хуҫалӑхра 5 ҫын тӑрӑшать.
Чӑваш кӗнеке издательстви 2023 ҫулта 81 тӗрлӗ кӗнеке кун ҫути кӑтартнӑ. Вӗсен пӗтӗмӗшле тиражӗ — 155 пин экземпляр. Асӑннӑ 81 кӗнекерен 35-шӗ — чӑвашла, 31 – чӑвашла тата вырӑсла, 15-шӗ – вырӑсла.
Хӑш-пӗр кӑларӑм кӗнеке кӗнеке конкурсӗсенче дипломсене тивӗҫнӗ. Сӑмахран, чӑваш халӑх юмахӗсен «Ула курак тӗнче курма кайни. Как ворона хотела мир повидать» юмахсен пуххи, Владимир Трофимовпа Алексей Кировӑн «Чебоксары: виды города за последние 150 лет» кӗнеке-альбомӗ. «Ҫул кайӑкӗ» кӗнеке, Юрий Васильевӑн «Энциклопедия музыкально-театрального искусства Чувашии» кӗнеки, «Иван Яковлевич Яковлев – великий просветитель» кӗнеке-альбом (автор-составителӗсем – Федор Козлов тата Евгений Касимов).
Юрий Васильевӑн «Энциклопедия музыкально-театрального искусства Чувашии» тата Владимир Трофимовпа Алексей Кировӑн «Чебоксары: виды города за последние 150 лет» кӗнеки-альбомӗ Раҫҫейӗн регионӗсенчи чи лайӑх 50 кӗнеке шуне кӗнӗ.
+8.3 °C