Пуçламăшĕ

Геннадий Айхи | Поэма | 1957 | 11 995


1

Туятăп эп: ман пит çинче

вĕри те сарлака куçсем

йывăрланса та юнăхса

çывăхараххăн туртăнаççĕ.

Вĕсем сана йăлтах-йăлтах:

урусене, аллусене,

куçусене, — хĕвел хĕртсе

çӳхен çемçетнĕ çĕмĕрт пек

чĕлтĕртетсе, тĕксĕмленсе

ялтăракан куçусене —

сана, сана, йăлтах, йăлтах

курасшăн пĕр пулса, пĕрле,

пĕрле пĕр сулăмлă пуласшăн

çывăхараххăн туртăнса.

 

Çапла куç сарăлать, çапла

куç уçăлать, çапла тĕнче —

тăват енне çиçен тĕнче —

сарлакаланнă май куçсем

йывăрланса та юнăхса

курма пуçлаççĕ — тĕнчене.

 

Куратăп эп: пăт-пат тĕссем

пĕрре те сапаланчăк мар, —

вĕсем те йывăррăн куçаççĕ —

йĕр хăварса, тарăнлатса,

мана хăйсен çулне-йĕрне

куç кĕретех кăтартнă пек.

Çапла вĕсем те куçнă май

кĕреççĕ сулăма, вĕсем те

кĕресшĕн пĕр вĕри тĕсе,

кăварлашса-амалашса

хыпа-хыпа ялтăракан

пĕр тĕс пулса çавăрăнасшăн.

 

Çапла ĕне тирне сӳсен,

çав тир çинче, тӳнтер енче

ялтраççĕ канăçсăр тĕссем,

çиçсе, сӳнсе, куçа-куçа...

 

Çапла шоссе таврашĕнчи

çул хĕрринчи кашни чулах

выртать управлăн та тирпейлĕн —

такам алли çинче выртса

киленнĕ пек. Анчах халь-халь

такам ăна вырăнĕнчен

тапратасран хăранă пек.

Каç çутинче лаç хыçĕнче,

типсе хуралнă вĕлтĕренлĕ

картишĕнче картан-картан

тирпейлĕн, шăппăн выртакан

шур кĕленче катăкĕсем —

таçта çула кайма тухса

канмашкан чарăннă пек... Тапăр

халь-халь çула тухас пекех...

 

Пĕр тĕс те çук — лăплантарса,

эп ăнланса-пăхса канмалăх,

халь ман пĕр çавăнпа кăна

курас килет мĕн те пулин, —

ăнланмалли, хам тунă евĕр,

ман пулнă пек — ăнланмалли.

Эп çавăнпа кăна курасшăн

сана, сана — йăлтах, йăлтах, —

хама хам çухатса, манса

курасшăн сан куçусене —

вĕç-хĕрсĕр пысăк пулнă евĕр

туйăнакан куçусене...

 

Пĕр вĕсенче çеç маншăн халь

ялтраççĕ эп ăнланмалли

чĕлтĕртетсе çунан тĕссем,

мана вĕсем асилтереççĕ

эп ывăнсан, куçа хупса,

таçта хамрах, хам витĕрех,

манрах çĕкленнĕ тĕссене

хам ăнланса тинкернине...

Эп сан куçусенче кăна

упрайăп вĕсене, — унта çеç

вĕсем пĕлтерĕç пурнăçа...

 

Туятăп эпĕ — аллăмсем

ак туртăнса йывăрланаççĕ,

çак туртăну, çак ырату

куçса пырать мĕн пур ӳте,

кăшт çурăм шăнăрне пушат çеç,

кăшт тайăн çеç — сана ыйха

туртма пуçлать... Кашни сĕвем

ыратнипе йывăрланса

ыраттарать — йĕри-тавра.

Вара йăлтах, мĕн пур ӳтре,

манра йăлтах — пĕр ырату.

Ман сăввăмсем те çавăнпа —

чĕлхееĕр пулнă ачана

çапсан, вăл вăрăм та илемсĕр,

хĕрӳллĕн кăшкăрнă пек çеç...

 

Илтетĕп эпĕ — сасăсем

пĕрне-пĕри шыра-шыра

туртăннине-кĕрленине.

Ту-сăртлă çĕрĕн, кăнтăр çĕрĕн

виç ĕмĕр пурăнан концерчĕ

йăлт манăн пӳлĕме тулса

çавăрăнать те силленет,

йĕрет те çапăнать хăватлăн,

лачкам-шӳсе йывăрланать.

Анчах çак сас та, çак кĕрлев те

хăй вăйĕпе çеç туртăнса

хăй çеç пурăннипе ман чухлĕ,

ман вăхăт чухлĕ пурнаймасть...

Вара пăшăлтататăп эпĕ

хампа кăна... Çапах, çапах та, —

илтес килет ман урăх сас —

ĕшеннĕ йытă хăй ятне

ӳтпе туйса итленĕ пек.

 

2

Пĕр ӳт сĕвемĕ тепринчен

урăхларах пулнипеле

чĕре ӳтне ыраттарса

тивни те — пĕринчен тепри

урăхларах. Ман йынăшу

манран килет-и?.. Чĕрĕ ӳт

ыратуран хăтăласса

туртăнни çеç ку...

Ман ӳтри,

манри кашни йынăшăва

илтмелĕх сас-хура тума

пулăшакан çăвар ăшши

пĕр сивĕнсе, пĕр ăшăнса

ылмашăнса тăнипеле

сассем те терлĕ...

Пĕр пулса,

пĕр пысăк вăй ячĕпеле

ыратнипе, çак сасăсем

пĕрле пулса, пĕр сулăмпа

çавăрăнса йывăрланасшăн.

Çапла эп, — хам сисмесĕрех, —

ыратуран хăтăлма çеç

пĕччен пăшăлтататăп... Ман

сăмахăмсем — мĕн те пулин

илес те туянас тесе —

тахçан ӳте ыраттарса

вĕреннĕ сăмаха-сасса

хам тĕллĕн çеç калани мар...

 

Пĕчченлĕх тенĕ сăмаха

шухăшласа кăларнă çын —

пĕрремĕш çын — вăл, ман шутпа,

утрав этемĕ пулмалла...

(Çын хушшинчи пĕчченлĕхе

урăхларах та калама

май пулнă пуль...) Утрав çинче

сутмаççĕ ним те... Сăмахсем те

унта — пăшăлтатма анчах...

 

Утрав пек вăрманта, каçпа,

ват чăрăш тăрринче ларать

пĕччен пĕр карăш... Таянать

вăл йывăçăн вулли çумне,

ун кушăрханă урисем

туратăн хуйăрĕ çине

■ Страницăсем: 1 2 3 4

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: