Электронлă вулавăш

Мана Мускаври хĕрсенчен пĕри килĕшетчĕ, анчах вăл хăйĕн çирĕп юрату туйăмне манпа çӳресе сапалас темерĕ, мĕн ачаран юратнă каччи пурччĕ унăн, çыру çӳрететчĕç. Пăхман хĕвеле пăхтараймăн теççĕ. Мана, чăваш ачине, тиркесен те питĕ хисеплеттĕмччĕ ăна, тĕрлĕ мероприяти ирттерме пулăшаттăмччĕ. Шкулти учительсен коллективĕнче пире пĕрлештерме шутлакансем те пурччĕ. Эпĕ, ялти вĕрентекен, ютран килнĕ хĕре çаклатсан, мĕн тесен те, шкулшăн малашне кадр ыйтăвĕ пулмĕччĕ. Икĕ çулта виçĕ Мускав хĕрĕпе ял каччисем, манăн юлташсем, çемье çавăрчĕç. Анчах вĕсенчен иккĕшĕ ăнăçлă пулмарĕ — уйрăлчĕç.

Пĕрремĕш çулах мана аслĕ классене вĕрентме шанчĕç, математика, физика тата астрономи урокĕсем ирттереттĕм. Кашни урока питĕ тĕплĕн хатĕрленсе каяттăм, юрататтăм хам ĕçе. Вуннăмĕш «б» класăн класс ертӳçи пултăм. Çамрăк специалистăн ăс-пĕлӳ çирĕп те чĕрĕ, вăй-халăм вĕресе тăратчĕ, пур ĕçе те ĕлкĕрме тăрăшаттăм. Ачасемпе мĕн чухлĕ кăсăк мероприяти ирттермен-ши? Ташлама, юрлама вĕрентеттĕм, концертпа çывăхри ялсене тухса çӳреттĕмĕр, Александр Пушкин, Сергей Есенин тата ытти поэта халалланă каçсем хатĕрлеттĕм. Хам ирттерекен мероприятисене паралеллĕ класра вĕренекенсене те хутшăнтараттăм. Вĕсем хаваспах пырса ларатчĕç. Эсĕ те, кайран ху каласа панă тăрăх, темиçе хутчен те пулнă иккен унта. Ун чухне темшĕн сана питех асăрхаман эпĕ, пĕлеттĕмччĕ 10-мĕш "г" класра вĕреннине, манăн астрономи урокĕсенче чи хыçалти парта хушшинче питĕ тимлĕ итлесе ларнине. Çак класра маттур та лайăх вĕренекен хĕр нумайччĕ, пурте санăн тантăшусемччĕ. Анчах эпĕ ун чухне вĕсенчен никама та уйрăм палăртса куç хывма шутламан. Сана та. Эсĕ вара пĕрремĕш хут ăнсăртран тĕл пулнă самантранах мана юратса пăрахнă иккен, манăн уроксене, эпĕ ирттерекен мероприятисене чăтăмсăр кĕтнĕ. Хăш-пĕр темăпа астрономи урокĕсене урамра ирттереттĕм, телескоппа çăлтăр ушкăнĕсене кăтартаттăм, уйăха тĕпчеме вĕрентеттĕм. Эсĕ çав каçхи астрономи урокне кĕтнĕ, анчах кĕтсе илеймен — темшĕн тăватă паралеллĕ вуннăмĕш класран пĕринче, шăп та лăп эс вĕренекен 10-мĕш "г" класра, эпĕ ирттермен иккен. Мĕншĕн-ши, çанталăк япăхланнă пирки-ши? Ас тумастăп. Эсĕ питĕ куляннă, каçхине юратнă çынпа юнашар пулас ĕмĕтӳ пурнăçланман-çке. Эпĕ, паллах, ун чухне туйăмусене пачах асăрхаман, пĕлме те пултарайман.

Эсир вунă класс вĕренсе пĕтерсе экзаменсем тытнă хыççăн уйрăлу каçĕ çитиччен, алла аттестат иличчен вăрманта шкул валли вутă касрăр. Вуннăмĕш класс ачисем пурте пĕрле пухăнса ĕçлеттĕрччĕ. Эпир те, класс ертӳçисем, сирĕнпе пĕрлеччĕ. Эрне тăрăшса ĕçлерĕмĕр, шкул валли нумай вутă хатĕрлерĕмĕр. Канма ларнă самантсенче эсĕ вĕрене çулçинчен пуç кăшăлĕ çыхаттăнччĕ, хĕрсем темĕнле вĕренес тесе тăрăшсан та сан пек хитре эрешлеме пултараймастчĕç. Эпĕ çакна асăрхарăм, сан патна кăшăл çыхнине курма пырса лараттăм, кăсăкланаттăм санăн ĕçӳпе:

— Пикеçĕм, кам валли çыхатăн? Ăнсăртран ман валли мар-и?

Эсĕ вăтантăн, пит çăмартисем пан улми пекех хĕрелчĕç, мана хирĕç пĕр сăмах та чĕнеймерĕн. Сан вырăна вара тантăшусем шăл йĕрсе хуравларĕç:

— Вăл пирĕн ку ĕçре чи ăсти, хистесе ыйтсан сире валли те пуç кăшăлĕ çыхма пултарать, — терĕç пĕр харăс.

— Апла пулсан хистесех ыйтатăп, эсĕ çыхни мана питĕ килĕшет, пуç кăшăлне мана парнелемĕн-и? — пуç тайсах ыйтрăм санран.

Эсĕ ятарласа ман валли çыхнă илемлĕ пуç кăшăлне хаваспах парнелерĕн. Мĕн ĕç вĕçлениччен эпĕ унпа çӳрерĕм, киле çитсен пăтаран çакса ятăм. Типнĕскере те нумайччен усрарăм. Çакăн хыççăн эпĕ санпа кăсăкланма пуçларăм ĕнтĕ. Темшĕн эсĕ вуннăмĕш класри пур хĕртен чи хитри, чи çамрăкки пек курăнма пуçларăн. Кайран паллă пулчĕ — чăнах та, эсĕ вĕсенчен пĕр çул кĕçĕнрех пулнă иккен. Пĕр çул аслăрах тантăшупа пĕрремĕш класа пĕрле кайнă та, çул çитмен пулин те, пит тăрăшнине кура сана 1-мĕш класра вĕренекенсен списокне кĕртнĕ. Каллех манпа курнăçтарас тесе-ши Турă сана çапла иртерех вĕренме янă? Хăвăртрах çитĕнтĕр тенĕ пулĕ. Кăмăлу та аван, калама çук сăпайлă хĕр. Кĕлеткӳ тăп-тăп, пилĕкӳ çип-çинçе. Пур енчен те мана килĕшекен хĕр. Хамран хам тĕлĕнме пуçларăм: çакна епле унччен сăнаман, куçăм ăçта пулнă?

Пĕррехинче вăрман каснă кунсенче тăр кăнтăрлах сана киле çити ăсатма шут тытнăччĕ. Хăвна та систермерĕм кун çинчен, ăнсăртран тĕл пулнă пек туса сана хамăн мотоциклпа лартса каясшăнччĕ. Çук, ĕлкĕреймерĕм. Эпĕ киле кĕрсе мотоцикла хускатса тухиччен эсир пурте машинăпа ларса кайнă. Куляннăччĕ çакăншăн. Ăнлантăм — маншăн эсĕ ют çын мар иккен. Анчах пур пĕрех юратма пуçламанччĕ-ха ун чухне. Маттур та илĕртӳллĕ хĕр куç тĕлне пулнипе кăна чун хĕпĕртетчĕ, куçăм çиçетчĕ, чĕрене ăшă туйăм ачашлатчĕ. Çитменнине манăн савнă хĕр пурччĕ ун чухне, инçетри хулара пурăнатчĕ, çурт-йĕр хăпартнă çĕрте кранпа ĕçлетчĕ. Унпа институтран вĕренсе тухиччен çур çул маларах паллашнăччĕ.

Патшалăх экэаменĕсене тытиччен пĕр чăваш ялĕнче педпрактикăра пулнăччĕ. Вĕрентекенсен туслă коллективĕнче хам валли нумай ăс-пĕлӳ пухрăм, кайран та мана унти пысăк опытлă та пултаруллă учительсен сĕнĕвĕсем кун-çулăма çутатса пычĕç.

Çамрăк пулнă, тинтерех салтакран килнĕ каччăпа клуба тухаттăмăр. Пĕррехинче юлташăм унта хăйăн иккĕмĕш сыпăкри тăванĕпе паллаштарчĕ. Маттур хĕр: йăрăс пӳллĕ, пит-куçран хӳхĕм, сарă та кăтра çӳçĕ вĕлкĕшсе тăрать. Ĕмĕр пĕр-пĕрне тĕл пулманскерсем пĕрре курнипех килĕштертĕмĕр, тул çутăличчен пĕрле тăраттăмăр. Питĕ çывăхлантăмăр пĕр уйăхра, кайран хулана кайсан та шăмат кун вăл пĕччен пурăнакан амăшĕ патне килессе чăтăмсăррăн кĕтеттĕмччĕ. Юрататтăмăрччĕ пĕр-пĕрне, ĕмĕр пĕрле пулма сăмах панине те ас тăватăп, анчах пирĕн хушăри юрату çирĕпех пулмарĕ. Малтанхи вăхăтра пысăк та çутă ĕмĕтлĕ хулăн çырусем вĕçтереттĕмĕр, каярахпа вĕсем çӳхелме пуçларĕç, шухăш-ĕмĕтсем те тĕксĕмленчĕç. Тĕл пулусем те сайраланчĕç. Тăван шкулта ĕçлеме тытăннăранпа ун патне хулана пĕр-икĕ хут кăна çитсе куртăм. Юлашкинчен ăна курни куç умĕнчех-ха Эпĕ унпа уйрăлнă каç... эсĕ шкулпа уйрăлнă каç пулчĕ.