Асăнмалăх

Людмила Васильева | Поэма


эп йĕмесĕр тӳсес çук.

 

Утçăм килет, утçăм килет

улма садне таптаса.

Сана, Валя, пĕр курăттăм,

ялсем тăраç хупласа.

 

Лăс хурăна хурт сырнă,

касса яма пулмĕ-ши?

Манăн умри йывăр хуйха

сирсе яма пулмĕ-ши?

 

Ура шăнчĕ, тăм илет,

пар-ха, Валя, носки пар.

Манăн ăшра вут çунать,

пусарăр хăть çырупа.

 

Вак шăтарса шыв ĕçрĕм,

ма шăтарса ĕçрĕм-ши?

Ăраскалсăр-телейсĕр

ма çуралса ӳсрĕм-ши?

 

Хĕвел ансан, çанталăка

вут хурса ăшăтас çук.

Пуçа телей çырманнине

укçа парса илес çук.

 

Поезд килет, ярăнтарать,

камăн анасси килет?

Ӳссе çитсен çын пулсан

тин камăн çук пулас килет?

 

Астăватни, Валя, иккĕн

киле пырса кĕнине,

пирĕн акка хирĕçнипе

мĕскер пулса иртнине?

 

Шухăшла-ха ĕнтĕ, Зоян

çапла пулмаллаччĕ-им?

Манăн пуçри йывăр хуйха

ун хускатмаллаччĕ-им?

 

Çапла, Валя, пирĕн Зоян

пуçĕ шутлаймарĕ çав.

Вăл çиллине чарайманран

мана йывăр килчĕ ав.

 

Мĕскер кăна пулсассăн та,

Валя, сана çиллĕм çук.

Зоя пирки йывăр килчĕ —

чун тухиччен манас çук.

 

Эсĕ ăнланмастăн пулас

эпĕ капла çырнине?

Ыйтса пĕл унтан хăйĕнчен

мĕскерле ĕç пулнине.

 

Эс тунтикун шкула кайрăн.

Эп юлтăм кăшт чирлĕрех,

Ăншăрт ӳкерсе пуль, утрĕ

пăрçа çулма вăл ирех.

 

Леш касса та çитменччĕ пуль

вăл килтен тухса кайсан,

куç хуралчĕ, пуç çаврăнчĕ —

ятăм эпĕ юн хăсса.

 

Çакăн хыççăн ялан манăн

апат пĕртте анмарĕ,

хуллен-майпен сăн шуралчĕ,

вăйăм пĕте пуçларĕ.

 

Анне пасартан килсессĕн:

"Чир-им?" — тесе тĕпчерĕ.

"Анне, чирлессе чирлемен,

çиме витмест çеç", — терĕм.

 

Ку иккенне пĕлнĕ пулсан,

чăнне калас пулнă çав.

Вăхăт нумай иртмен чухне

сипленмелле пулнă çав.

 

Валя, халь Зоя урама

час-час тухса çӳрет-и?

Ман юлташсене курсассăн,

чĕри кăштах сисет-ши?

 

Халĕ ĕнтĕ вăхăт иртнĕ,

ĕçĕ калла сӳтĕлмест.

Зоян чĕри çурăлсан та,

йăнăшĕ халь тӳрленмест.

 

Эпĕ епле тилмĕрнине

никам курмасть пулмалла:

çут хĕвел аякка юлать,

çут тĕнчерен уйрăлап.

 

Манăн вут пек хĕрӳ чунăм

тăвансемшĕн антăхать.

Мăшăр вичкĕн хура куçăм

çăлтăр пек инçе пăхать.

 

Ларса шутлап, выртса йĕреп,

тата мĕн чухлĕ чăтас?

Çыр-ха, Валя, кун кĕскелет,

мĕнле малалла чăсас?

 

Макăрсан та, хуйхăрсан та

ним тума та çук ĕнтĕ.

Зоя хăй ухмахĕ пирки

ман ĕмĕре кĕскетрĕ.

 

Чĕн тилхепен пушкар çук,

вăйпа туртса тăсма çук.

Чавса çывăх, çыртма çук.

Кĕске ĕмĕре тăсма çук.

 

Валя, эпĕ каплах тăрсан,

çыру çырма хушатăп.

Япăхланас-тăвас пулсан,

килсе курма ыйтатăп.

 

Валя, фото асăнмалăх

çапăнса ярăп сана.

Вăл чирлесен яни тесе,

асăнса пăх эс мана.

 

"Анне чĕнет, акка!" — тесе

пыраттăн чупса пата.

Эп çакăнтан çук пулсан,

кам патне чупăн тата?

 

Ан йĕр, йăмăк, ан йĕр, Валя,

ним тăваймăн йĕнипе.

Турă кун-çул кăшт парсассăн,

эп те пулăп сирĕнпе.

 

Мамăк минтер хăпармасть,

варне нӳрĕк çапнă пуль,

Манăн чĕрем лăпланмасть,

варне хуйхă витнĕ пуль.

 

Валя, аннене кала:

ман валли тум çĕлеттĕр,

пилĕкрен пиçиххи хурса

чăваш кĕпи тĕрлетĕр.

 

Мĕнле çаврăнса килет вĕт,

илĕр саппаса кăтат.

Пĕлме çук, тен, уçăлаймăп,

витсе ярăр шур кăтат.

 

Ман валли пĕчĕк пӳрт тусан,

чечеклесе тултарăр —

хаçат хучĕсемпе мар,

çырман хутсем тупкалăр.

 

Çĕнĕ кĕпе тăхăнтартăр,

çиелтен - костюм вара,

пурçăм тутăра çыхтарăр,

шурă тутăр та юрать.

 

Пурçăн чăлха, шурă нуски

килĕшет урасене.

Ума чĕрçитти ан çакăр.

Хăвăр пĕлĕр – ыттине.

 

Кун хитре, уяр пулсассăн,

ман пырасчĕ тус-йышпа.

Кунĕ пит начар тăрсассăн,

пытăр тупăк лашапа.

 

Мана эсир пытарнă чух

макăрмасăр пытарăр,

хама курайман çынсене

йĕрсе ан савăнтарăр.

 

Тата мĕскер манса юлнă...

Анне, эп тĕне кĕмен.

Ман çие хĕрес ан лартăр,

лартăр юпа, тупăр мел.

 

Уçă вырăн пур пулсассăн,

атте çывăхне выртам.

Çулла выльăх ан таптатăр

тесен, тытмалла карта.

 

Валя, эп çапла хушнишĕн

çилленме кирлĕ марах.

Мĕншĕн эп капла çырнине

ăнланатăн эс хăвах.

 

Валя, эп кăна çырнă чух

савăнмап вĕт, макăрап.

Каламалли темĕн чуль те,

чуна йывăр, калаймап.

 

Аннене те пит нумайччĕ

каламаллийĕм ара,

калаймастăп – макăратăп,

калаймарăм та, çырап.

 

Валя, ĕнен, анне килсен,

курса куç тăранмарĕ:

пăхрăм-пăхрăм, тарăн пăхрăм,

уйрăлмассăн туймарăм.

 

Кăмăла хытараймарăм,

йĕтĕм-ятăм, макăртăм.

Анне кунтан кайнăранпа

шанчăк пĕтрĕ — татăлтăм.

 

Кĕçĕр эпĕ тĕлĕк курнă:

виççĕн шывра чăматпăр,

пĕр чăматпăр, пĕр тухатпăр,

сăрт çамкинче чупатпăр.

 

Лешĕ енчен, шкул патĕнчен

икĕ ача анаççĕ,

çыран хĕрринче утнине —

пире питĕ сăнаççĕ.

 

Вăтаннипе шыва сикрĕм,

тӳрех пута пуçларăм.

Зоя кулать, эп кăшкăрап:

"Зоя, туртса кăлар!" — теп.

 

Зоя туртса кăларчĕ те,

эп шыв хăсса кăлартăм.

Çак мĕне-тĕр пĕлтерет вăл,

ахальтен мар калатăп.

 

Çак тĕлĕкрен тĕлĕнетĕп,

мĕскере-ши вăл, калăр:

Зоя шывран туртса илчĕ —

тен, ак... чĕрĕлĕп — халĕ.

 

3

Шурă тутăр хĕррине

çуçе ярса парăн-и?

Эп пит нумай çырмастăп,

Зоя, йышăнатăн-и?

 

Утсем килеç тапăртатса,

улма садне таптаса.

Мĕскер каласа çырам-ши,

сан кăмăлна тулnарcа.

 

Зой, эсĕ шур тутăрна

тăтăш çыхса ан çӳре.

Эп сирĕнпе çук-ха тесе,

маншăн çунса ан çӳре.

 

Зоя, хальхи вăхăтсенче

эс клуба тухкалатни?

Ăшу вутла çуyать пулсан,

выляса пусаратни?

 

Урама е клуба тухсан,

юлташсене куратни?

Маи юлташсене курсассăн,

мана аса илетни?

 

Акка, савăн халь вăйăра,

ăнмĕ санăн шăпу та,

мĕншĕн тесем ман ĕмĕре

татаканни эс пултăн.

 

Эс вăхăтне маннă пулсан,

çырса парап, пĕлнĕ пул:

анне хулана кайсассăн,

пасар хыççăн, тепĕр кун.

 

Зоя, сан епле те ĕнтĕ

апла тумалла марччĕ,

эп çемçине сиссессĕн те

хăвна ху чармаллаччĕ.

 

Халь вăл саншăн нимĕн те мар,

манăн вара витертĕн.

Ĕмĕр асран каймалла мар

манăн пуçа тивретрĕн.

 

Иккĕн урама тухсассăн:

"Çумма ан тăр!" - тееттĕн,

"Йăмăк лайăх, эп начар", —

тесе пĕрре мар йĕтĕн.

 

Йăмăку хăвăнтан япăх

пулсассăн вăл пит аван.

Кураттăм эп, шутлаттăн эс:

"Луччĕ çук пултăр тăван".

 

Халь эп вилмесĕр юлсассăн,

киле сыв мар таврăнсан:

"Манран начар вĕт халь", - тесе,

акка, тăрăн савăнса.

 

Кăçал та эс миçе хутчен:

"Ма вилместĕн-ха, — терĕн. —

Эсĕ вилсен, ик аллăмпа

сăхсăхăттăмччĕ", — терĕн.

 

Акка, эсĕ эп çук пулсан

тăнăç кураймăн темех,

мĕншĕн тесен ман вырăна

ӳсет Валя çивĕчрех.

 

Каччăсемпе вылясан та

тӳсмелле мар ятлаттăн.

Ху вăрçни кăна сахалччĕ,

аннене вăрçтараттăн.

 

Халь эп çак чиртен юлсассăн,

тăрайсан ура çине,

пăхмăттăм сан сăмахна та,

тата — анне вăрçнине.

 

Зоя, эпĕ çук пулсан та,

Валя юлать выляма.

Мана епле тертлентертĕн!

Ан тертлентер Валяна!

 

Валя клуба каяс тесен,

ан чарнă пуль Валяна.

Ларсан лар ху пăчăхланса,

кайтăр Валя выляма.

 

Зоя, эсĕ хăвна ху

пит пысăка хутăн çав:

эп ӳкĕтлесе чĕнсен те,

пымарăн клуба тухса.

 

Зоя, эсĕ ман çинчен

шутла та çунса çӳре:

ху йăмăкна ху пĕтертĕн,

çук турăн çут тĕнчерен.

 

Акка, эпĕ çак чиртен

уçăлсан та, чунăмпа

хăçан чунăм тухиччен те

ăшăнас çук пуль санпа.

 

Акка, эп капла çырнишĕн

мана питех аи çилен.

Эсĕ мĕнле çиленсен те,

манăн ӳпкев сан çире.

 

Акка, çăва тухсассăн,

уяв вăхăчĕ çитĕ-ха.

Эп тĕнчере çук пулсассăн,

аванах ăшу çунĕ-ха.

 

Çитĕ ĕнтĕ мана çырни,

çитĕ ăша çунтарни:

манăн ăша çунтарни —

сан кăмăлна кӳттерни.

 

Кас çăкана, эп те касап

урăх шăтса тухмасса.

Юлашкинчен пар аллуна

ĕмĕрне уйрăлмасса.

 

Çырма хĕрри пит чипер —

хурлăхан татса çирĕм:

хурлантăм хурлăхан пек.

Акка, эс ан пул ман пек.

 

...Таркăн ялĕ пĕчĕкçĕ ял,

ларать варсен хушшинче.

Йĕри-тавра — хура вăрман.

Таркăн - вăрман айĕнче.

 

Çакă ялта тăлăх арăм

■ Страницăсем: 1 2 3

Çавăн пекех пăхăр

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: