Электронлă вулавăш

Лапсар ялĕ пысăк ял,

Пысăк ял та аслă ял,

Сакăр ялăн хушшинче

Ялтăртатать тупере.

 

Пурăнăç тытма пĕлсе

Ырă курать халăхĕ,

Çăвĕпе çӳрет вăрманта

Унăн выльăх-чĕрлĕхĕ.

 

Хĕлле пулсан, йăлăмра

Халăх пӳртлĕх кăларать,

Мĕншĕн ĕнтĕ çав ялта

Хухĕм пӳртсем пулас мар?

 

Çавăнпа та пӳрчĕсем

Килкартине йĕри-таврах,

Çавăнпа та хапхисем

Йăлтах яка хăмаран.

 

Урам енчи стенасем

Виç-тăватă чӳрече,

Ик еннелли хупписем

Ула-чăла: шурă, кăвак.

 

Çулла пулсан çав çуртсем

Йăвăç ăшне путаççĕ,

Иртсе сӳрен çынсене

Вăрманта пек курнаççĕ.

 

Анчах ялăн тул енче

Ял илемне пăсмашкăн

Юри ларать пĕр-пĕччен

Чăлăш-чалăш хура пӳрт.

 

Виçĕ енчен виç чарак

Лартнă пӳрчĕ ӳкесрен,

Пĕр пуçĕнчен хыр каска

Пӳртне пусса кĕмешкĕн.

 

Катаранах пӳртĕнчен

Çурать шăршă сăмсана,

Илемсĕр пӳрт кĕлеткинчен

Пăрăнтарать сан пуçа.

 

Пӳрчĕ пуле çер çулта,

Хуçи, пĕлеп, икçĕрте:

Хайхи-майхи Ăраман,

Ялти усал тухатмăш.

 

Ĕлĕкренпе авалтан

Çавă пӳрте юсаман.

Йĕри-тавра килкарти

Ӳкнĕ, çĕрнĕ шăм-шакки.

 

«Пĕр çич-сакăр çул иртсен

Хура пӳрт те ишĕлĕ,

Унăн ирсĕр вырăнне

Вĕлтĕрен пусса илĕ», -

 

Тесе Лапсар çыннисем

Хăйсем тĕллĕн пуплеççĕ,

Мĕнле пулĕ малалла

Ăна-кăна пĕлме çук.

 

Анчах хальхи вăхăтра

Икçĕр çулхи Ăраман

Чалăш пӳртне юсама

Шухăш пуçне те тытман.

* * *

Тухатмăша пĕлетпĕр:

Пурăнасшăн тăрăшмасть;

Хăйĕн пурри ыран сук,

Пурлă çынсен пур пултăр;

 

Пĕтĕм таврари яла

Унăн чапĕ сарăлтăр;

Вара хайхи пурăнать.

Пурнăç чулне сĕтĕрет.

 

Вăхăчĕпе çынсене

Тухатмăш та кирлĕ-ске.

Çитмĕл çухрăм таранран

Ăраман патне пыраççĕ,

 

Унăн çичĕ сăмахшĕн

Аркипе мул параççё.

Тухатмăша çав анчах

Кирлĕ кунне иртерме,

 

Унтан вара çӳлелле

Пăхса ларать маччана.

Мачча хăми хушшипе

Курать тĕнче çутине.

(Урăх пӳрте çутă кĕме

Вăл тĕпĕ те кастарман.)

* * *

Каçпа пулнă ĕç çинчен

Хай тухатмăш шухăшлать,

Çĕр алла çулхи ĕçсене

Паянхи кун асăнать.

 

«Ăçтан майне тупрĕ-ши,

Çĕр çăтманна, вĕри çĕлен?

Мĕншĕн алран ятăм-ши

Пĕрре лекнĕ тăшмана?» -

 

Тесе ларать халĕ вал.

«Çĕр аллă çул пурăнни

Ахалех ман пĕтĕ-ши?

Хĕрĕм вилсен пурăнни

 

Çӳп шăтăкнех кайĕ-ши?

Тăлăх юлтăм, тăлăхран

Эп хăраса тăмарăм;

Хама çапла тăвакана

 

Пĕтерме май шырарăм:

Çитмĕл тĕслĕ чĕлхе пур,

Пурне те эп вĕрентĕм;

Анчах вутлă тăшмана

 

Кăвар чĕлхи пĕлсе те

Кӳртеймерĕм алăма.

Унтан вара тĕлĕкре

Ирсĕр вупăр карчăкран

 

Сывлăш чĕлхи вĕрентĕм,

Хай тăшмана тин тытрăм.

Тытрăм, тытрăм! Ăçта вал?

Тытрăм - пушă параппан.

 

Чĕлхен кăпăк сăмаххи!

Ăçта кайнă халĕ вăл?

Ăраман, чаплă тухатмăш,

Ăçта пулчĕ сан чĕлху.

 

Тăшман умра тăнă чух,

Ухмах, пилешĕн хуппи,

Пилеш хĕрес сан алра

Пурччĕ мар-и, ун чухне?

 

Мĕншĕн ĕнтĕ пурăнас?

Мĕскер ĕнтĕ хатĕрлес?

Тепре алла кĕрес çук,

Тăшман манăн пулас çук».-

 

Çапла улать Ăраман;

Çӳçне-пуçне аллипе

Пай-пайĕпе кăларать,

Хăйĕн анлă кăкăрне

Чул чышкипе çĕмĕрет.

* * *

Çапла пирĕн тĕнчере:

Тăвас тени пулмасан,

Пуç ыратать сĕрĕмре,

Чĕре çунать, ăш вĕркет,

 

Туса пĕтерес умĕн

Ванать каять япала,

Ĕмĕр авалхи тăшман

Пăтрантарать шухăша.

 

Ăраманăн вырăнче

Кам каçхишĕн хуйхăрмĕ?

Çав-тĕр вăйлă тăшмана

Вĕçертнĕшĕн кам йĕмĕ?

 

Çапла пулать тĕнчере:

Суя çулпа каякан

Ĕмĕр кайран кулянать,

Чĕри хытса кайнăран.

 

Ӳкĕнмест те, хурланать.

Ухмах пулнă Ăраман;

Хĕрне çĕлен вĕлерсен,

(Турăран та хăраман)

 

Чĕлхеçленме тытăннă.

Вĕри селенпе вăрçма

Çитмĕл чĕлхе вереннĕ,

Ăна вĕреннĕ чухне

 

Темиçе чун пĕтернĕ.

Анчах ĕмĕр пулман ĕç

Малалла та пулас çук:

Усал ĕçе усалпа

Нихăсан та пĕтерес çук.