Ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Шупашкарти 1-мӗш гимназире Чӑваш Республикинче пурӑнакан халӑхсен туслӑхне халалланӑ «Туслӑхпа тӑванлӑх — пирӗн пуянлӑх» этнофестиваль-конкурс иртрӗ. Фестиваль И. Я. Яковлев ҫулталӑкне халалласа хулари шкул ачисем хушшинче пулчӗ. Ҫак конкурсра вӗренекенсем пӗр-пӗрне тӗрлӗ халӑх чӗлхипе, йӑли-йӗркипе, культурипе паллаштарчӗҫ.
49-мӗш шкулта вӗренекен Аня Громова Украина ҫинчен каласа пачӗ, украин чӗлхипе юрӑ юрласа савӑнтарчӗ, 41-мӗш шкулта вӗренекен Алсу Блинова тутар халӑхӗпе паллаштарчӗ, тутар ташшипе тӗлӗнтерчӗ, 54-мӗш шкулта вӗренекен Кузнецова Диана Инди ҫӗршывӗ ҫинчен каласа пачӗ, ҫак халӑхӑн ташшине ташласа пачӗ, 1-мӗш гимназире вӗренекен Мамиконян Степан Армени ҫинчен пӗлтерчӗ, эрмен чӗлхипе илемлӗ сӑвӑ вуласа пачӗ. 55-мӗш шкулта вӗренекен Хикоят Каримова Таджикистан ҫинчен каласа кӑтартрӗ таджик чӗлхипе сӑвӑ вуласа тӗлӗнтерчӗ. Шупашкарти 1-мӗш шкулта вӗренекен Софья Сниткина вара пӗччен килмен, хӑйпе пӗрле вӗренекен ачасемпе пӗрле вӑл питӗ илемлӗ якут ташши ташласа пачӗ. Саха-Якути ҫинчен те вӗсемпе пӗрлех каласа кӑтартрӗ. Конкурса ертсе пыракан Анита Павловӑпа Виктория Леонтьева вырӑс тата чӑваш халӑхӗсен уйрӑмлӑхӗсене танлаштарчӗҫ, юрри-ташшине кӑтартрӗҫ.
Ҫурла уйӑхӗн 12-15-мӗшӗсенче Чӗмпӗр облаҫӗнче спортӑн тата вӑйӑсен наци енӗсемпе Никама Пӑхӑнман Ҫӗршывсен пӗрремӗш фестивалӗ иртнӗ. Унта пирӗн республикӑри ҫамрӑксем те хутшӑннӑ.
Спорт ӑмӑртӑвне хутшӑнакансен пиҫиххипе кӗрешме, кире пуканӗ йӑтса, шашка выляса, самбо енпе, вӗрен туртса, ухӑран персе, чушкӑлла выляса тата мас-рестлинг енӗпе тупӑшма тивнӗ.
Ӑмӑртӑва Азербайджанран, Арменирен, Беларуҫран, Казахстанран, Кӑркӑстанран, Таджикистанран, Молдавинчен, Туркменистанран тата Раҫҫейрен пухӑннӑ 300 ытла ытла спортсмен хутшӑннӑ.
Мас-рестлингпа Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ ушкӑнне пирӗн республикӑран Роман Савинов, Екатерина Тришина, Надежда Осипова тата Алина Алексеева кӗнӗ. Вӗсем Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ тренерӗ Алексей Атласкин патӗнче ӑсталӑха илеҫҫӗ. Ҫак маттурсем кӗнӗ команда ыттисем хушшинче пӗрремӗш вырӑна тухнӑ.
Мускаври Мещен район сучӗ Аброр Хайдарова арестленӗ. Маларах капла шӑпа Тамерлан Сычоева тата Хисматулл Наимова кӗтсе илнӗ. Аброр Хайдарова тӳресем Чӑваш Енре вӑхӑтлӑх регистрацире тӑнине палӑртнӑ. Мускавра Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче террор ирттерме хатӗрленекенскер Таджикистан ҫынни пулнӑ.
Виҫӗ ҫынтан тӑракан, терроризма хатӗрленекен ушкӑна Мускаври Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗсем тытса чарнӑ. Вӗсен сирпӗтмелли хатӗрсем, бомба хатӗрлемелли япаласем, автоматсемпе гранатсем пулнӑ.
Аброр Хайдаров хӑйӗн айӑпне йышӑнман. Вӑл Мускавра такcистра вӑхӑтлӑх ӗҫленине, Чӑваш Енре вӑхӑтлӑх пропискӑра тӑнине пӗлтернӗ, Раҫҫейре чарнӑ Ислам патшалӑхӗпе ҫыхӑну ҫуккине ӗнентерме пӑхнӑ. Ушкӑн Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче Мускавра террор ирттерме ӗмӗтленнӗ.
Мускавра 27 ҫулти пӗр хӗр хӗрӗх миллион тенкӗ тӑракан туй кӗпипе качча тухнӑ. Пӗр тени тӗрӗсех мар: ахаль-махаль ҫыннӑн ачи-пӑчи мар вӑл — Таджикистанри нефть олигархӗн Илхом Шокировӑн хӗрӗ. 27 ҫулти Мадина Шокирова туйне Мускаври Radisson Royal «Конгресс-парс» хӑна ҫуртӗнче кӗрлеттернӗ.
Британи дизайнерӗ хатӗрленӗ 40 миллион тенкӗ тӑракан туй кӗписӗр пуҫне олигарх хӗрӗ наци тумӗпе те хӑнасен умне тухнӑ. Каччине Сардор тесе чӗнни паллӑ.
Пуянсен ӗҫкинче 900 ҫын таран хӑналаннӑ текен хыпар ҫӳрет. Сцена ҫине Филипп Киркоров, Стас Михайлов тата ытти юрӑҫсем тухнӑ. Уяв каҫне Иван Ургант ертсе пынӑ.
Туй хӑнисем валли 3 метр тӑршшӗ торт хатӗрленӗ. Ӑна Ренат Агзамов кондитер пӗҫернӗ. Туй ирттерме 30 миллион тенкӗ тухса кайнӑ.
«Контактра» халӑх тетелӗнче Мария Савельева пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарти «Акконд» хапрӑк канихветне Германире сутаҫҫӗ. Йенӑри «Колобок» пельменнӑйӗнче «Леди День» канихвета тӑватӑ штукне 2 евро та 30 центпа туянма пулать.
Шупашкарти паллӑран та паллӑ кондитер хапрӑкӗ Китайра лавкка уҫнине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, «Акконд» кондитер фирми Шанхайра «SIAL China» ятпа иртнӗ апат-ҫимӗҫ куравӗ хыҫҫӑн хӑйне валли ҫул уҫнӑ. Китайри Суйфэньхэ провинцире Шупашкарти кондитерсем хӑйсен фирма лавккине кӑҫал ӗҫлеттерсе янӑ. Суту-илӳ точкине фирма франшиза мелӗпе (хрантсус чӗлхинчен чӑвашла кӑнттамрах куҫарсан ку сӑмаха енсем калаҫса татӑлни теме юрать) уҫнӑ. «Акконд» тӗнче шайне пӗлтӗртенпе тухма пуҫланӑ. Ун чух вӑл Таджикистанра икӗ лавкка уҫнӑ.
Шупашкарти паллӑран та паллӑ кондитер хапрӑкӗ Китайра лавкка уҫнӑ. Ака уйӑхӗн пӗрремӗшӗ пулсан, ку хыпара шӳт вырӑнне йышӑнма юратчӗ, анчах пӗртте шӳтлеместпӗр.
«Акконд» кондитер фирми Шанхайра «SIAL China» ятпа иртнӗ апат-ҫимӗҫ куравӗ хыҫҫӑн хӑйне валли ҫул уҫнӑ.
Китайри Суйфэньхэ провинцире Шупашкарти кондитерсем хӑйсен фирма лавккине нумаях пулмасть ӗҫлеттерсе янӑ. Суту-илӳ точкине фирма франшиза мелӗпе (хрантсус чӗлхинчен чӑвашла кӑнттамрах куҫарсан ку сӑмаха енсем калаҫса татӑлни теме юрать) уҫнӑ.
«Акконд» тӗнче шайне пӗлтӗртенпе тухма пуҫланӑ. Ун чух вӑл Таджикистанра икӗ лавкка уҫнӑ.
Шупашкарти паллӑ ҫак кондитер хапрӑкне Тӑвай районӗнче ҫуралнӑ Валерий Иванов чылай ҫул ӑнӑҫлӑ ертсе пырать.
Нумаях пулмасть Патшалӑх Думи «Ветерансем ҫинчен» федераци саккунне улшӑнусем кӗртнӗ. Халӗ Таджикистанра 1992–1997 ҫулсенче ҫапӑҫнӑ ҫынсем те ҫар ҫапӑҫӑвӗсен ветеранӗсен статусне илме пултараҫҫӗ.
Статуса илсен, паллах, ыттисем пек ҫӑмӑллӑхсем те пулӗҫ. палӑртмалла: ку Раҫҫейри 23 пин ҫар ҫыннине пырса тивет. Вӗсем ку таранччен ветерансен категорине кӗмен, мӗншӗн тесен вӗсем ҫар ҫапӑҫӑвӗсене хутшӑннине ниҫта та ҫырса пыман.
Алена Аршинова палӑртнӑ тӑрӑх, ку ыйтупа ун патне чылай ҫын килнӗ. Ҫав шутра — Чӑваш Енрисем те. Вӗсен ыйтӑвне тивӗҫтернӗ: халӗ Таджикистанра ҫапӑҫнисем — ветерансем.
Алена Аршинова ку ыйтупа 2013 ҫултах РФ хӳтӗлев министрӗ Сергей Шойгу патне ҫитнӗ. 2016 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа Таджикистанра ҫапӑҫнисем ветеран удостоверенине илме пултарӗҫ.
Чӑваш велоҫӳревҫи Никита Васильев юпа уйӑхӗн 17-мӗшӗнче черетлӗ хутчен ҫула тухнӑ. Вӑл инҫе ҫере каяс шухӑшли пирки маларах эпир пӗлтернӗччӗ.
23 ҫулти каччӑ ҫӗршывӑмӑрӑн тӗрлӗ кӗтесӗнче ҫеҫ мар, Азербайджанри, Грузири, Арменири тӗрлӗ хулара пулса курнӑ. Тӗллевӗсем тата пысӑк унӑн: Казахстан ҫеҫен хирӗпе Узбекистана, Таджикистана, Кӑркӑсстана ҫитесшӗн. Унта хӗл каҫнӑ хыҫҫӑн Байкал тӑрӑхне кайса курасшӑн. Ҫӗпӗр урлӑ Владивостока ҫул тытма палӑртнӑ вӑл.
Каччӑ ҫулҫӳреве тухни пӗр уйӑх иртнӗ. Ҫул ӑҫталла выртни ҫинчен яш «Ҫыхӑнура» тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн страницинче ҫырсах тӑнине Ирина Кошкина хаҫатҫӑ сӑнаса тӑнине пӗлтерет. Ҫулҫӳревӗн пӗрремӗш каҫне Мари вӑрманӗнче ирттернӗ вӑл.
Ҫула каччӑ чи кирлине ҫеҫ илнӗ: апат пӗҫермелли хуран, ӑшӑ тум, шӑрпӑк, хунар... тата телефон. Унпа усӑ курса тӗнче тетелне сӑн ӳкерчӗксем вырнаҫтарать.
Никита Васильева Чӑваш Енре кӑна мар, ытти тӑрӑхра та пӗлсе ҫитрӗҫ пулӗ. Нумаях пулмасть вӑл велосипедпа ҫулҫӳреврен таврӑннӑ. Каччӑ татах ҫула тухасшӑн.
Хальхинче вӑл Вӑтам Азие ҫитесшӗн. Унӑн ҫулӗ Узбекистан, Таджикистан, Казахстан, Кӑркӑсстан, Туркменистан урлӑ выртӗ. Никита нумаях пулмасть Туркменири студенткӑпа паллашнӑ. Вӑл ӑна виза илме пулӑшма шантарнӑ. Ку ӗҫ питӗ кӑткӑс-мӗн.
Аса илтерер: ҫулла пуҫламӑшӗнче Никита Ҫурҫӗр Кавказран таврӑннӑ. Ун чухне вӑл 12,5 пин ҫухрӑма парӑнтарнӑ. Ҫулҫӳреври самантсене вӑл ун чухне халӑх тетелне кӑларса пынӑ. Ӑна Шупашкарта кӳлмекре тӑванӗсем, пӗлӗшӗсем, ытти ҫынсем кӗтсе илнӗ.
Никита Васильев кӗркунне ҫула тухасшӑн.
Паян, ытларикун, Таджикистан Президенчӗ Эмомали Рахмон республикӑн ҫурҫӗр пайӗнче 250 ҫын пурӑнмалӑх ҫӗнӗ хула никӗсленӗ, пӗрремӗш кирпӗче хунӑ.
Ҫӗнӗ хула Сомкар айлӑмӗнче вырнаҫӗ. Хальхи вӑхӑтра вӑл Боболжонгафур районне кӗрет. Эмомали Рахмон ҫӗнӗ хула ятне Сайхун ят пама сӗннӗ — ку вара Сыртарье юханшывӑн авалхи ячӗ иккен.
СА-News хыпар служби пӗлтернӗ тӑрӑх Таджикистан 1991 ҫулта никама пӑханми пулнӑ хыҫҫӑн ҫак тарана ҫити ҫӗнӗ хула никӗслемен, ку — пӗрремӗш. Сайхунра пуранмалли ҫуртсем хӑпартма палӑртнӑ тата халӑха пурӑнма кирлӗ инфраструктура. Ҫуртсем 9 тата 12 хутлӑ пулӗҫ, хулара 19 микрорайон тума палӑртнӑ. Республика влаҫӗсем планланӑ тӑрӑх кунта 17 шкул, 31 ача пахчи, 140 суту-илӳ центрӗ, 40 спорт ҫурчӗ хӑпартмалла. Паллах, Сайхунра тӗрлӗ терминалсем, пасарсем те пулӗҫ.
Сӑнсем (6)
+4.3 °C