Карлачӑн 26-мӗшӗнче ҫакӑ паллӑ пулнӑ: Пушкӑрт Республикинче чӑваш наци культурин автономине туса хунӑ. Кун пирки «Башинформ» пӗлтерет.
Пӗрлӗхе туса хурас ыйтӑва пӗлтӗр ҫу уйӑхӗнчех ҫӗкленӗ. Ӑна тумалли пирки кӑҫал Булгаково ялӗнче иртнӗ регионсен общество организацийӗсен конференцийӗнче йышӑннӑ.
Пушкӑртстанри чӑваш наци культурин автономийӗн председателӗн тивӗҫне медицина ӑслӑлӑхӗсен докторне Виталий Викторов профессора шаннӑ.
Конференцие хутшӑннисем чӑваш чӗлхин йӑлине тытса пымаллине, унӑн историне, культурине вӗренмеллине палӑртнӑ. Ҫавӑн пекех унта ҫамрӑксене илӗртес ыйту та ҫивӗч. Пурте Пушкӑртстан правительствине пулӑшу кӳнӗшӗн тав тунӑ.
Пӗлмешкӗн: Пушкӑрт Республикинче 100 пин ытла чӑваш пурӑнать, чӑваш нациллӗ 9 пин ытла ача вӗренет. Тӑван чӗлхене 23 шкулпа филиалта вӗрентеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех унта республика шайӗнче чӑвашла хаҫат тухса тӑрать.
Тӗмен чӑвашӗсем кӑҫал Сурхурие, Раштава вунпиллӗкмӗш хут паллӑ тунӑ. Наци уявне паллӑ тума тӗп хулана облаҫри тӗрлӗ тӑрӑхран та килнӗ.
Чӑвашсен облаҫри «Тӑван» абсолютлӑ ассоциаци председателӗ Ираида Маслова каланӑ тӑрӑх, вӗсем хӑнасене тӑван халӑхӑн ӗмӗрхи йӑлисемпе ҫывӑхрах паллаштарма тӑрӑшнӑ.
Чӑваш фольклор ансамблӗсем культура керменӗн сцени ҫинче ӗлӗк Раштавра хӑнасене епле кӗтсе илнине, мӗнпе хӑналанине, мӗнле юрӑ юрланисене кӑртса панӑ.
Хӑнасем чӑвашсен пуян сӗтелӗнчен тӗлӗннӗ. Унта ӑшаланӑ пӑрҫа лартнӑ. Ку — пуянлӑх, лайӑх пурнӑҫ палли. Чӑвашла юрланӑ юрӑсем те тыткӑнланӑ.
Уявра хӗрсем сурӑх тытман. Анчах ҫӑм арласа кӑтартнӑ. Кунпа вӗсем хӑнасене тӗлӗнтернӗ.
Раштав уявӗнче, кӑрлач уйахӗн 7-мӗшӗнче, Тӗменри чӑвашсен культура центрӗнче ачасен «Шевле» уяв иртнӗ. Ӑна «Тӑван» ассоциаци йӗркеленӗ.
Пӗчӗкскерсем тӗрленӗ чӑваш тумӗсем тӑхӑннӑ. Илемлӗ тумланнӑскерсем конкурссемпе вӑйӑсене хутшӑннӑ, юрланӑ, ташланӑ, чӑвашла сӑвӑсем пӑхмасӑр каланӑ.
Ачасем ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле тӗрлӗ тетте хатӗрленӗ. Вӗсем уява тата илем кӳнӗ. Ачасене уявра савӑнтарма Сарпикепе Юрпике ҫитнӗ. Вӗсем пӗчӗкскерсене чӑваш вӑййисене выляттарнӑ, пылак ҫимӗҫпе хӑналанӑ. Хӗл Мучипе Юр Пике те ачасене кучченеҫпе савӑнтарнӑ.
Уяв хыҫҫӑн пурте Тӗменри пукане театрне спектакль курма кайнӑ.
Раштавӑн 16-мӗшӗнче Иркутск хулин мэрӗн «Вӑхӑт. Пулӑмсем. Ҫынсем» каҫӗ иртнӗ. Н.М.Загурский ячӗллӗ музыка театрӗнче 700 ытла ҫын пухӑннӑ. Вӗсем — Иркутска 2014 ҫулта ҫитӗнӳсем парнеленисем.
Мероприятире ҫулталӑка пӗтӗмлетнӗ. Конкурс пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, чи лайӑх наци культурин центрӗ йышне Иркутск облаҫӗнчи «Юлташ» чӑвашсен наци культурин автономийӗ кӗнӗ.
Ку ахальтен мар. 2014 ҫулта «Юлташа» ҫӑмӑл килмен. Автономие ҫамрӑк, ҫутӑ малашлӑхлӑ Вероника Тимофеева ертсе пырать. Вӑл хӑйӗн командипе пӗрле облаҫри районсенче, пысӑк хуласенче чӑваш халӑхӗн культурине сарас ӗҫе йӗркеленӗ.
Чӑваш культурине сыхласа хӑварас тӗллевпе проектсем хатӗрленӗ. Вӗсем пурнӑҫа кӗреҫҫӗ. Автономи пайташӗсем волонтер, ыркӑмӑллӑх ӗҫӗсемпе хастар ӗҫленӗ.
Раштавӑн 19-20-мӗшӗсенче Тольяттинчи «Олимп» спорт колмплексӗнче «Ылтӑн алӑсем» ярмӑрккӑ ӗҫленӗ. Унта декораципе прикладной пултарулӑхӗн тӗрлӗ енлӗ ӑстисем: тӑмран хатӗр ӑсталакансем, тӗрлекенсем, шӑратакансем, ҫыхакансем, упсма ҫине ӳкерекенсем тата ыттисем — пуҫтарӑннӑ.
Ярмӑрккӑна юрӑ-ташӑ ӑстисем те хутшӑннӑ. Вӗсен хушшинче — Тольяттинчи тӗслӗхлӗ «Телей» ҫемье ансамблӗ те. Ушкӑн культурӑпа массӑллӑ мероприятисене ытти чух та хастар хутшӑнать иккен. Самар тӑрӑхӗнчисемпе Раҫҫей шайӗнчисене те кӑна мар, 1998 ҫулта вӑл Тӗрӗк халӑхӗсен пӗтӗм тӗнчери фестивальне (вӑл Турцинчи Анкара хулинче иртнӗ) хутшӑннӑ. Чӑваш диаспори хушшинче те «Телей» ансамбль ятлӑ-сумлӑ-мӗн.
Красноярскри чӑвашсен наципе культура автономийӗ тата асӑннӑ тӑрӑхри Патшалӑхӑн универсаллӑ вулавӑшӗ Раҫҫей халӑх художникӗн, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗн Владимир Мешковӑн юлташӗсен тӗлпулӑвне ирттернӗ. Курнӑҫу раштавӑн 13-мӗшӗнче пулнӑ.
Художникӑн 95 ҫулхи юбилейне халалланӑ тӗлпулӑва унӑн живпопиҫне хаклакан 100 ытла ҫын пухӑннӑ. Унӑн хӗрӗсемпе мӑнукӗ те ун пек мероприятирен пӑрӑнман.
Экран ҫинче ӑстан ӳкерчӗкӗсене кӑтартнӑ, биографипе, фотоматериалсемпе паллаштарнӑ. Мешкова лайӑх пӗлнисем унпа ҫыхӑннӑ самантсене аса илнӗ. «Ҫеҫпӗл» тата «Юманлӑх» хӑй тӗллӗн вӗреннӗ ушкӑнсем чӑваш халӑх юррисене шӑрантарнӑ, чӑваш ташшине кӑтартнӑ.
Чӑвашла чей ӗҫеҫҫӗ тени килӗшӳллӗнех янӑрамасть пулӗ те (ара, пирӗн халӑхӑмӑр кӑпӑклӑ сӑра вӗретессипе мӗн авалтан ӑста пулнӑ-ҫке), ҫапах та Питӗрте чӑвашла чей ӗҫнӗ. Кун пирки асӑннӑ хулари чӑвашсен ассоциацийӗ те, «Росбалт» информаци агентстви те хыпарлаҫҫӗ.
Проекта асӑннӑ информагентство йӗркелесе янӑ. «Питӗр сӑнӗсем» ят панӑскерӗн тӗллевӗ ҫамрӑксене ҫӗршывӑмӑрӑн ҫурҫӗр тӗп хулинче тата Раҫҫейре тӗрлӗ халӑх ҫынни пурӑннине кӑтартасси тесе пӗлтереҫҫӗ. Проект девизне те шухӑшласа тупнӑ. Вӑл ҫапларах янӑрать: «Расна пулин те пӗрле пурӑнар».
Чей ӗҫме йӳтӗмпе пухӑнакан мероприятие кашни эрнере тӗрлӗ халӑх ҫыннисене йыхравлаҫҫӗ иккен. Иртнӗ уйӑхӑн 28-мӗшӗнче, ав, чӑвашсене чӗннӗ.
Санкт-Петербургри чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫипе Владимир Живовпа пырса ҫитнӗ чӑвашсем чей ӗҫме пухӑннӑ аслӑ классенчи шкул ачисемпе журналистсене тӑван халӑхӑмӑрӑн культурипе паллаштарнӑ. Сӗтел ҫинче чейпе пӗрлех хуплу пулнӑ.
Сӑнсем (2)
Хусанта вырнаҫнӑ «Сувар» хаҫата нумай пулмасть тутар мультипликаторӗсем пулӑшу ыйтма килнӗ-мӗн — вӗсем чӑвашла мультфильм кӑларма тӗв тунӑ. Сценарине те ҫырнӑ — хаҫат редакцийенчен ӑна чӑвашла куҫарса пама ыйтнӑ.
Хӑйсен ӗҫӗ валли «Татармультфильм» студи «Как крестьянский сын за Солнце работал» (чӑвашла оригиналӗн ятне тупайманни пирки вырӑслине илсе кӑтартатпӑр) чӑваш халӑх юмахне суйласа илнӗ. Вӑл 6 сериллӗ пулмалла, ячӗ — «Иван паттӑр». Мультфильма «Атӑл тӑрӑхӗнчи Улӑпсем» ярӑмра кӑлармалла. Вӑл чӑвашла, вырӑсла тата акӑлчанла пулӗ.
«Сувар» хаҫат редакторӗ Константин Малышев каласа панӑ тӑрӑх чӑвашсем тутарсенчен вӗсен мультфильмӗсене чӑвашла куҫарма ирӗк илнӗ иккен. Леш хайхи чӑвашла мультфильм хатӗрлеме пулӑшнӑшӑн.
Сӑмах май, «Татармультфильм» студийӗн ӗҫӗсемпе вӗсен сайтӗнче тӳллевсӗрех паллашма пулать.
Сценари страницисем (пайӗ кӑна!)
Хусанта паян Раҫҫей Федерацийӗн халӑхӗсен чӗлхисемпе шкул ачисен вулавӗ тата ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ иртрӗ. Ӑна Тутарстанӑн вӗренӳпе ӑслӑлӑх министерстви, Тутарстан халӑхӗсен ассамблейи, Тутарстанри халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗ йӗркеленӗ. Унта чӑваш ачисем те хутшӑнчӗҫ. Унта ҫичӗ чӗлхепе докладсем турӗҫ.
Чӑвашла пайра Тутарстанри чӑвашсемсӗр пуҫне Чӑваш Енрисем те килнӗ - Шупашкартан, Йӗпреҫ тата Патӑрьел районӗсенчен. Темӑсенче чӑваш чӗлхи пуласлӑхӗ, К. Ивановӑн пултарулӑхӗ тата ытти пулчӗ.
Мероприяти хӑнасене Хусан тӑрӑр экскурси ирттерсе паллаштарнӑ.
Мускаври чӑваш общественноҫӗ Чӑваш Ене ӑсчахсене тавӑрассипе ҫине тӑрасшӑн иккен. Нумаях пулмасть йӗркеленӗ Мускаври чӑвашсен ҫамрӑксен пӗрлешӗвӗ ҫак енпе ҫине тӑма пуҫласшӑн.
Пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Дмитрий Сорокин сӑмах Чӑваш Енрен хӑй вӑхӑтӗнче Мускава кайса унта пӗлӳ илнисем пирки пынине пӗлтернӗ. Ҫавсене Чӑваш Ене илӗртес тесен вӗсем валли грантсем пӑхса хӑвармалла. Ун валли, паллах, республикӑн влаҫӗсемпе Чӑваш Енӗн вӗренӳ учрежденийӗсем килӗштерсе ӗҫлени кирлӗ.
Ҫут ҫанталӑк ресурсӗсемпе пуян мар республикӑн пуянлӑхӗ — «пӗлӳ экономики» тесе шухӑшлать иккен маларах каланӑ пӗрлешӗвӗн ӑслӑлӑх енӗпе ӗҫлекен ертӳҫи Николай Белов.
+19.3 °C