Алексей Наумов ертсе пыракан “Хусан чӑвашӗсем” ушкӑн юлашки вӑхӑтра концертсемпе районсене тухса ҫӳременнине вӗсен пултарулӑхне кӑмӑллакансем асӑрхаса пӑшӑрхана пуҫларӗҫ: ҫулталӑк ытла ӗнтӗ вӗсене сцена ҫинче курман. Саланса кайман-и вӗсем?..
- Кунта нимех те пӑшӑрханмалли ҫук, тет Алексей Наумов. - Пирӗн ушкӑнри пӗр-ик солистка ҫӗршыври демографи лару-тӑрӑвне лайӑхлатма пикеннине шута илмесен, йыш улшӑнман темелле. Сцена ҫине ҫулталӑк тухманни – эпир ҫӗнӗ альбом хатӗрленипе ҫыхӑннӑ. Кунта халӗ тытӑм самаях улшӑннӑ: юрӑсем рок кӗвӗпе кӑна мар, “айр-н-би”, “хип-хоп” юхӑмсене те шута илнӗ.
Тутарстанри чӑваш сӑвӑҫӗсемпе композиторӗсен юррисене альбома кӗртес йӑлана “Хусан чӑвашӗсем” халь те пӑхӑнса пыраҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтра вӗсем тӗпчевпе шырав ӗҫӗсене те вӗҫлемен. Авалхи чӑваш юррисен кӗввине улӑштармасӑр хальхи сӗм кӗртсе-пуянлатса вӗсене иккӗмӗш пурнӑҫ панипе танах. Ҫакнашкал юрӑсен шутне эпосра сыхланса юлнӑ “Ҫӗлен” те кӗрет. Ӑна ҫыртарнӑ чухне чӑн халӑх инструменчӗсемпе (тумра, купӑс, сӑрнай) усӑ курнине музыкансем пысӑк ҫитӗнӳ тесе шутлаҫҫӗ. Чӑваш халӑх юррисене стилизацилени ҫамрӑксене уйрӑмах килӗшет.
Пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Шупашкар халин депутачӗсем «2008-2011 ҫулсем хушшинче пушартан сыхланмалли ӗҫсем» ятлӑ тӗллевлӗ программа йышӑннӑ. Вӑл программа тӑрӑх ҫӗнӗ пушарниксем валли ҫӗнӗ хатӗрсем туянма, ҫӗнӗ 9 пушар депо уҫма палӑртнӑ. Проектӑн пӗтӗмӗшле хакӗ — 161 млн 937 пин тенкӗ, вӗсенчен 117 миллионӗ — хула укҫа-тенки, 44 млн. ытти ҫӗртрен тупма палӑртнӑ.
ЖКХ йытӑвӗсемпе ӗҫлекен Шупашкар хула пуҫлӑхӗн ҫумӗ Юрий Шилов каласа панӑ тӑрӑх халӗ усӑ куракан техникӑн 80% вӑхӑчӗ тахҫанах тухнӑ, вӗсене кӑларса пӑрахмалли вӑхӑт ҫитнӗ. Ҫӳллӗ ҫуртсенчен ҫӑлмалли пусма та хулара пӗрре ҫеҫ — 2003 ҫулта туяннӑ АЛ-50 маркӑллӑ автопусма.
2007 ҫул хушшинче Шупашкарта пурӗ 305 хут вут-ҫулӑм тухнӑ, пурӗ 22 ҫын пурнӑҫне татнӑ. Пушарсем 60 миллион тенкӗлӗх сиен кӳнӗ.
Паян Чӑваш Енре Митта Ваҫлейӗ ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине паллӑ тӑваҫҫӗ.
Сӑвӑҫ ҫуралнӑ районта ку куна халалласа тӗрлӗ мероприятисем ирттереҫҫӗ — литература каҫӗсем, кӗнеке куравӗсем, пултарулӑх тӗлпулӑвӗсем.
Шупашкарта вара асӑну каҫӗ иртрӗ, унта сӑвӑҫ пултарулӑхӗпе тӗплӗнрех паллашма тата сӳтсе явмашкӑн ҫыравҫӑсем, сӑвӑҫсем, журналҫӑсем, вӗрентевҫӗсемпе вӗренекенсем пухӑнчӗҫ. Мероприяти валли ятарлӑ «Хӗнпе хӗрсе туптаннӑ сасӑм. Каллех ян хурҫӑ пек таса!…» курав та хатӗрленӗ. Куравра хӑнасем сӑвӑҫ пурнӑҫӗпе, унӑн пултарулӑхӗпе паллашма пултарчӗҫ. Митта Ваҫлейӗ кирки ӳкернӗ фильма та хӑнасене кӑтартрӗҫ.
Митта Ваҫлейӗ нумай ҫыншӑн вӗрентӳҫӗ пулнӑ. Геннадий Айхи те ӑна хӑйӗн вӗрентевҫи тесе шутланӑ.
Чӑваш Ен ТСК ертӳҫи Людмила Линик пӗлтернӗ тӑрӑх ӗнерхи суйлавра икӗ хулана пӗрлештерес ыйтӑва татса пама май тупӑнман. Шупашкар ҫыннисем ытларах хуласене пӗрлештерессишӗн сасӑланӑ пулсан (63% ку пулӑма ырланӑ), Ҫӗнӗ Шупашкар ҫыннисем вара — хирӗҫ (38% ҫеҫ хуласене пӗрлештерме килӗшнӗ).
Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче иртнӗ референдум та ӑнӑҫлӑ иртмен: ял тӑрӑхӗн ҫыннисем ытларах енӗпе Питтукасси патӗнчи каяш вырӑнне хӑйсем патне куҫарма килӗшмен.
Пӗтӗмӗшле Шупашкарта суйлава суйлавҫӑсенчен 63,8%, Ҫӗнӗ Шупашкарта 62,91% сасӑланӑ.
Паллӑ ӗнтӗ, пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, Раҫҫейре президент суйлавӗ иртет. Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче вӑл кун икӗ хулана пӗрлештермелли ыйтӑва татса парӗҫ — референдум иртӗ. Ҫапах та, икӗ хулана пӗрлештерес умӗн хула пуҫлӑхӗсен умӗнче тепӗр ыйту тӑрать — Питтукасси патӗнчи каяш вырӑнне урӑх ҫӗре куҫарасси. Ку каяш вырӑнӗ 1984 ҫултах тулса ҫитнӗ ӗнтӗ, анчах та Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисем ҫывӑхӗнче урӑх вырӑн тупма йывӑр пулнӑран (халӑх йышлӑхӗ пысӑк, тата пушӑ вырӑнсем ҫук) ӑна куҫарас ыйтӑва халӗ те татса паман.
Каяш вырӑнӗн ыйтӑвне пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнче татса парасшӑн. Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче ку кун референдум иртӗ, ял тӑрӑхӗн ҫыннисен Тури Макаҫ ялӗ ҫывӑхӗнче ҫӗнӗ каяш вырӑнне тума килӗшнипе килӗшменни пирки хуравламалла пулӗ.
| НАР | 07 |
Чӑваш патшалӑх университечӗн дизайн факультетӗнче диплом ӗҫӗсене хӳтӗлеҫҫӗ. Андрей Данилов, костюм уйрӑмӗн студенчӗ, Атилла патшан тумне хатӗрленӗ (Ертӳҫи Николай Балтаев). Ҫак ӗҫе комисси пысӑка хурса хакларӗ. Пуян та хаклӑ костюма тума Андрея Алексей Иванов (Аксар), хавхалантарнӑ. Атилла тумне «Атӑлҫи Арсем» илемлӗ фильмра усӑ кураҫҫӗ. Чӑвашсен историне ҫутатакан ҫак кинора хунсен тапхӑрне анлӑ ҫутатма палӑртнӑ. (сценари авторӗ Н. Сидоров, режиссерӗ В. Иовлев).
Нарӑсӑн 7-мӗшӗнче «Культура» телеканалпа Чӑваш Ен тата Шупашкар пирки каласа паракан фильм эфира тухать. Кӑларӑм 13 сехет те 35 минутра пуҫланать. Сюжет никӗсӗ — К.В. Ивановӑн «Нарспи» поэми 100 ҫул тултарнипе ҫыхӑннӑ. Илемле фильм "Письма из провинции" ярӑмри пӗр передача. Ҫитес кӑларӑм чӑваш халӑхӗн мухтавлӑ ывӑл-хӗрӗ пирки, культури тата халӑх йӑли-йӗрки ҫинчен пулӗ.
Нумай пулмасть Шупашкарти 37-мӗш шкула Китай хӑнисем килсе кайрӗҫ. Китай хӑнисем хушшинче Хуань Лилян профессор тата Инҫет Тухӑҫ институчӗн аспирантки Линь Боянь пулчӗҫ. Хуань Лилян истори ӑҫлӑлӑхӗсен тухтӑрӗ, Пӗтӗм тӗнчери конфуци организацийӗн секретарӗ.
Фойере хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа хапӑл тунӑ хыҫҫӑн чӑваш тумлӑ шкул вӗрентекенӗсем чӑваш юррисене юрласа пачӗҫ. Юрӑсем итленӗ хыҫҫӑн хӑнасем шкул музейӗпе тата иккӗмӗш хутра вырнаҫнӑ шкул ачисем хатӗрленӗ куравпа паллашрӗҫ.
Спорт залӗнче хӑнасене ушу-таолу ятлӑ китай спорт тӗсӗпе паллаштарчӗҫ. Китайра ку спорт тӗсӗ нумайӑшне кӑмӑла каять иккен, ку шкула та вӗсем вӑл спорт тӗсӗпе интересленнине кура килнӗ.
Вӗҫӗнче Китай хӑнисене чӑваш апачӗсемпе хӑналарӗҫ.
37-мӗш шкулта хӑйсене епле кӗтсе илнипе Китай хӑнисем кӑмӑллӑ юлчӗҫ.
Чӑваш ҫамрӑксен театрӗн сцени ҫинче — премьера. У. Шекспирӑн Ромеопа Джульетта пьесине Шупашкарсем ҫӗнӗлле курчӗҫ. Казахстан композиторӗн Евгения Терехован мюзиклне Иосиф Дмитриев режиссер пысӑк туйӑмлӑ тата витӗмлӗ лартнӑ. Спектакль Ҫамрӑксен театрӗн пултарулӑхӗ иксӗлменнине тепӗр хут ҫирӗплетет. Мюзиклти юрри-ташши питӗ килӗшӳллӗ, актерсем выляни чуна витермелле пулса тухнӑ. Тӗп рольсенче Леонид Яргейкин, Ольга Михайлова, Надежда Садовникова, Юрий Капсулов, Дмитрий Михайлов, ҫамрӑк артистсем тата аслӑ ӑрури Лидия Красова, Светлана Савельева, Александр Степанов тата ытти ӑстасем.
2008-2010 ҫулсем хушшинче Шупашкарта пысӑк промышленность центрӗ — индустриллӗ техника паркне уҫасшӑн. Кун пирки хула мэрийӗн пресс-служби пӗлтерчӗ.
Хула мэрийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх вӑл центр валли пурӗ 10 гектар ҫӗр уйӑрса парасшӑн, производство лаптӑкӗ 25 пин тв. м. ытла пулӗ, ӑна хута ямашкӑн 30 миллион доллар укҫа-тенкӗ тӑкаклама шутланӑ.
Чи малтан бетонпа пуҫтаруллӑ тимӗр-бетон кӑларакан заводсем туса лартма палӑртнӑ. Вӗсен шутне хӑвӑллӑ мачча плитисене кӑларан цехсем те кӗрӗҫ.
Иккӗмӗш хутӗнче вара горизонтальлӗ тата вертикальлӗ май хӑпартмалли элементсене тата металл конструкцийӗсен завочӗсене тума палӑртнӑ.
Технопарка регионти промкомплекса аталантармалли тата "Раҫҫей гражданӗсене ҫителӗклӗ тата хӑтлӑ ҫуртсемпе тивӗҫтересси" патшалӑх проекчӗсене пурнӑҫламашкӑн туса лартӗҫ. Технопарк инвесторӗ тата тӑваканӗ — "Крост" концерн.
+24.3 °C