Пуш уйӑхӗн 11–12-мӗшӗсенче Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче вокалпа хореографи, театрпа художество тата инструмент пултарулӑхӗн Пӗтӗм Раҫҫейри иккӗмӗш фестивалӗ иртнӗ.
«Калейдоскоп талантов» (чӑв. Пултаруллисен калейдоскопӗ) конкурсра «Эстрада вокалӗ» номинацире Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчен, ҫавӑн пекех хамӑр республикӑри уҫӑ сасӑллӑ та хитре юрлакан ачасем ӑмӑртнӑ.
Патӑрьелти ача-пӑча ӳнер шкулӗнче вӗренекен ачасем те конкурсра хастар пулнӑ. Унтан «Звуки детства» (чӑв. Ачалӑх сасси) вокал ушкӑнӗ, Ильяс Атаказов, Зиля Субханкуллова, Келли Мишина, Линара Куликова, Мефодий Галкин, Василя Салихова савӑк кӑмӑлпа таврӑннӑ. Арина Селенина тата Залина Шагаева I степеньлӗ диплома тивӗҫнӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта 12–13 тата 14–15 ҫулсенчи хӗрачасем ҫичӗ виҫе категорийӗнче кӗрешнӗ. Ӑмӑрту Хӗрарӑмсен кӗрешӗвне аталантаракан республикӑри центрта иртнӗ.
Ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчен пуҫтарӑннӑ пикесем Натальӑпа Ольга Смирнова парнисемшӗн кӗрешӗве тухнӑ. 11 регионти 150-а яхӑн пике хушшинче Чӑваш Ен хӗрӗсем те тивӗҫлипе ӑмӑртнӑ. Ҫӗршывӑн ытти субъектне илсен, Ҫӗнӗ Шупашкарти кавир ҫинче Мускав хулинчи, Мускав, Чӗмпӗр, Самар облаҫӗсенчи, Тутарстанри, Мари Элти, Мӑкшӑ, Пушкӑрт, Коми республикисенчи хӗрсем пулнӑ.
Кӗрешӗве тухнӑ хӗрсене Наталья Смирнова (вӑл — ирӗклӗ мелпе кӗрешекен хӗрарӑмсен Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командин аслӑ тренерӗ) тата унӑн тӑванӗ Ольга Смирнова (ирӗклӗ мелпе кӗрешекенсен Чӑваш Енри командин аслӑ тренерӗ) саламланӑ.
Пирӗн пикесене илес пулсан вӗсем пӗрремӗш вырӑнсене те йышӑннӑ. Ольга Рехметулловӑна (Канаш), Надежда Матвеевӑна (5-мӗш спорт шкулӗ), Анастасия Яндушкинӑна (5-мӗш спорт шкулӗ), Анна Ивановӑна (Канаш), Татьяна Тимофеевӑна (Ҫӗнӗ Шупашкар) хӑйсен виҫинче пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ ятпа саламлама пулать.
Пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ ҫӗнӗ видеоконкурс пуҫланать. Вӑл пӗлтӗрхи «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеосӑвӑсен конкурсӗн тӑсӑмӗ пулӗ. Унӑн кӑҫалхи ячӗ — «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш: ача панчи». Хальхинче вӑл шкула кайман ачасене халалланӑскер пулӗ. Конкурса хутшӑнакан ачасен, 2–15 ҫулхисен, халӑх сӑмахлӑхӗн е чӑваш поэчӗсен сӑввисене вуласа памалла. Ушкӑнпа пуҫтарӑнса чӑваш ачисен вӑййине вылянине ӳкермелли номинаци те пур хальхинче.
Конкурса йӗркелекенсем шутне Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗсӗр пуҫне ҫаксем кӗреҫҫӗ: Чӑваш халӑх сайчӗ, Чӑваш ен телерадиокомпанийӗ, Чӑваш наци конгресӗ, Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗ.
Конкурса хутшӑнас текенсен электронлӑ регистраци тухмалла. Конкурса ҫырӑнмалли страница http://pecekse.chuvash.org адреспа вырнаҫнӑ. Регистрациленнисӗр пуҫне унта сирӗн видео ӳкермелли сӑвва е вӑййа суйласа илмелле пулать. Видеосене интернета кӑларса хума ирӗк паракан ашшӗ-амӑшӗн заявленисемпе пӗрле civhim2@yandex.ru электрон адреспа ярса памалла.
Конкурс ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче 23 сехетре вӗҫленет. Каярах килнӗ ӗҫсене йышӑнмаҫҫӗ.
| ПУШ | 12 |
Пуш уйӑхӗн 6-мӗшпе 11-меш кунсем хушшинче пирӗн сайт ҫак хыпарсене ҫутатрӗ (яланхи пекех вӗсене чи нумай пӑхни тӑрӑх вырнаҫтарнӑ):
• ЧНК пресс-ҫыруҫипе Зоя Яковлевӑпа пулса тухнӑ пӑтӑрмах пирки каласа патӑмӑр;
• 6 уйӑхри ача мӗнле сӑлтава пула вилнӗ амашӗ ҫумӗнче икӗ кун ирттерни пирки хыпарларӑмӑр;
• Пирӗн тӑрӑхри хӑш прокурора Путин хушӑвӗпех ӗҫрен кӑларнине пӗлме пултартӑр;
• Иркутск облаҫӗн кӗпернаттӑрӗ те чӑвашсене пулашма хатӗрри ҫинчен систертӗмӗр;
• Марина Карягина мӗнле ҫӗнӗ стиле алла илме шут тытни те пире кӑсӑклантарчӗ;
• Воспитательсемпе вӗрентекенсен ӗҫ укҫин чӑн виҫине пӗлтертӗмӗр;
• Трак Енри «Чӑваш пикинче» кам ҫӗнтенине пӗлме пултартӑр;
• Халах юррисене сахал мар ҫырса илнӗ Земфира Яковлевӑна мӗнле тава тивӗҫлӗ ят пани пирки хыпарларӑмӑр;
• «Асамат & Шевле» журнал укҫа ӗҫлесе илме мӗнле май туса панине пӗлме пултартӑр;
• Алексей Кизилов тухтӑра мӗнле ӑшӑ пукан лекни ҫинчен те каласа патӑмӑр.
Шупашкарти нумай ачаллӑ 108 ҫемьене ҫӗр памалла. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет.
Саккунпа килӗшӳллӗн, нумай ачаллӑ ҫемьесене ҫӗр лаптӑкӗ уйӑрса параҫҫӗ. Анчах ӑна суйлама ирӗк ҫук.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Шупашкарта 108 ҫемье ҫӗр лаптӑкӗ илмешкӗн заявлени ҫырнӑ. Вӗсенчен 82-шӗ унта ҫурт-йӗр хӑпартасшӑн. 21 ҫемье харпӑр хуҫалӑх йӗркелесшӗн. Ытти ҫемье ҫав ҫӗр лаптӑкӗ ҫинче дача ҫӗклесшӗн.
Ҫӗр лаптӑкӗ илес тесен ҫемьесен нумай функциллӗ центра каймалла.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ҫул ҫинче ачасемпе ҫыхӑннӑ 15 авари пулнӑ. Вӗсенче ҫул ҫитмен 15 шӑпӑрлан шар курнӑ.
Ачасемпе ҫыхӑннӑ аварисем ытларах эрнекун тата шӑматкун пулаҫҫӗ. Ытларах чухне ҫуран ҫӳрекен шӑпӑрлансем машина айне лекеҫҫӗ. Кунашкал тӗслӗх 10 хутчен пулнӑ. Виҫӗ тӗслӗхре ачасем ятарлӑ вырӑнта каҫнӑ чухне суранланнӑ. Икӗ шӑпӑрлан ҫине ҫуртсен картишӗнче машина кӗрсе кайнӑ.
Тӑватӑ тӗслӗхре шӑпӑрлансем хӑйсем ҫул-йӗр правилисене пӑснӑ. Виҫӗ шӑпӑрлан каҫма юраман вырӑнта аманнӑ. Пӗр тӗслӗхре шкул ачи тӑвайккинчен ярӑнса ансан машина кустӑрми айне лекнӗ.
Пилӗк тӗслӗхре ача пассажир вырӑнӗнче ларнӑ чухне шар курнӑ. Виҫӗ водитель тӗпренчӗкне ятарлӑ ларкӑчсӑр илсе ҫӳрени ҫиеле тухнӑ. Ҫавна май ача аварире суранланнӑ.
Ҫамрӑк амӑшӗ ӑнланмалла мар сӑлтава пула вилнӗ. Кӑкӑр ачи вара унӑн виллипе юнашар 2 кун пулнӑ. Халӗ следовательсем хӗрарӑм мӗншӗн сывлама пӑрахнине уҫӑмлатаҫҫӗ.
Ку пӑтӑрмах пуш уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче республикӑри пӗр районта пулнӑ. 23 ҫулти хӗрарӑм мӑшӑрӗпе хваттер тара илсе пурӑннӑ. Вӑл ҫавӑнта вилнӗ. Ултӑ уйӑхри ачи те ҫавӑнтах пулнӑ.
Пӗлӗшӗсем каланӑ тӑрӑх, ҫамрӑк хӗрарӑм унччен сывлӑхӗ хавшани пирки каланӑ. Ӑна пульницӑна кайма сӗннӗ, анчах вӑл хирӗҫленӗ. Ҫав вӑхӑтра упӑшки диплом хӳтӗлеме кайнӑ. Аякра чухне вӑл арӑмӗ патне шӑнкӑравласа ҫитеймен. Ҫавӑнпа арҫын хваттер хуҫине кайса пӑхма ыйтнӑ. Лешӗ хӗрарӑм виллине асӑрханӑ. Пӗчӗк ача икӗ кун апат ҫимен, вӑйсӑрланнӑ. Халӗ вӑл пульницӑра.
Пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Чӑваш Республикинче пысӑк экологи квесчӗ иртӗ. Вӑл «Заповедная страна» ятла пулӗ. Ӑна Раҫҫейри Экологи ҫулталӑкне халаллӗҫ.
ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑййа 7-8-мӗш классенче вӗренекен шкул ачисем хутшӑнӗҫ. Квест икӗ тапхӑрпа иртӗ. Пӗрремӗшӗ – теори пайӗ. Унта ачасем уйрӑмах сыхлакан ҫутҫанталӑк территорисене пырса тивекен ыйтусене хуравлӗҫ.
Иккӗмӗш тапхӑр – практика пайӗ. Унта шкул ачисем пилӗк станципе ҫыхӑннӑ заданисене пурнӑҫлӗҫ: «Сӑрҫи» заповедник, «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ, «Ӳнер станцийӗ», «Угадай ООТП», «Загадочная станция».
Квестра хӑш команда нумайрах балл пухать – ҫавӑ ҫӳнтерӳҫӗ пулать. Ҫӗнтерӳҫе тата призерсене дипломпа чыслӗҫ.
Квеста хутшанас тесен заявкӑна пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗччен памалла.
Чӑваш Енри сусӑр ачаллӑ ҫемьесене ҫӗр тӳлевсӗр парасшӑн. Ҫак ыйтӑва ӗнер, пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, республикӑн Общество палатин ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ.
Унта пуҫтарӑннисем нумай ачаллисене ҫӗр тӳлевсӗр парасси ҫинчен калакан республикӑри саккуна улшӑнусем кӗртесси ҫинчен проекта пӑхса тухнӑ.
Ҫӗр тӳлевсӗр илме тивӗҫҫисен йышне ҫурт-йӗр условине лайӑхлатма черетре тӑракан виҫӗ е ытларах ачаллӑ ҫемьесем кӗретчӗҫ. Хӑш-пӗр регионта списока инвалид-ача ӳстерекенсене те кӗртнӗ. Чӑваш Енре апла ӗмӗтлисем халех пур иккен. Ларӑва, сӑмах май, вӗсенчен хӑшӗсем те хутшӑннӑ.
Статистикӑна ӗненсен, ҫурт-йӗр условине лайӑхлатмалли черетре нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне пирӗн республикӑра 282 ҫемье тӑнӑ. Общество палатинче шухӑшланӑ тӑрӑх, вӗсене ҫӗр тӳлевсӗр памаллах.
Шупашкарта лайӑх калаҫма вӗренеймен ача нумай-мӗн. Нумаях пулмасть ку ыйту тавра Шупашкар хула администрацийӗнче калаҫнӑ.
Ку ыйту ҫивӗч пулнӑран тӗп хулари ача пахчисенче логопед должноҫне ҫирӗплетмеллине сӳтсе явнӑ. Паянхи куна илес тӗк, Шупашкарти шкул умӗнхи 87 учрежденире япӑх калаҫакан 1500 ытла шӑпӑрлана лагопед пулӑшӑвне тӳлевсӗр парассине йӗркеленӗ. Анчах черетре тата нумай ача тӑрать: 734 шӑпӑрлана ҫак специалист пулӑшӑвӗ кирлӗ.
Ҫакна шута илсе Шупашкар хула администрацийӗ пӗтӗм ача пахчинче логопед ставкине штат расписанине кӗртме палӑртнӑ. Сӑмах май, пӗлтӗр тӗп хулари 128-мӗш тата 202-мӗш ача пахчисем медицина пулӑшӑвӗ (массаж, физиотерапи, галокамера) пама пуҫланӑ.
+18.3 °C