Чӑваш АССР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, РСФСР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ патшалӑх ҫамрӑксен премийӗн лауреачӗ, актёр, режиссёр, Алексей Васильев ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнӗ. Вӑл Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрне тӗп режиссёр тата илемлӗх ертӳҫи пулса 30 ҫула яхӑн ертсе пынӑ.
Пулас актёр тата режиссёр Патӑрьел районӗнчи (халӗ округ) Каншел ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл 2010 ҫулта Шупашкарта вилнӗ.
Паян, утӑ уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче черетлӗ сезон хупӑнӗ. Ӑна культура учрежденийӗ Михаил Лермонтовӑн «Мцыри» романтикӑлла поэми тӑрӑх лартнӑ спектакльпе вӗҫлеме йышӑннӑ.
Асӑннӑ ӗҫе театр «Культура малой Родины» (чӑв. Пӗчӗк тӑван ҫӗршывӑн культури) федераци программипе килӗшӳллӗн хатӗрленӗ. Режиссёрӗ – Калмӑк Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ тата Калмӑк Республикин халӑх артисчӗ Сергей Бурлаченко. Ӗҫӗн исценировкине Элистари ҫав ӑста хатӗрленӗ. Художникӗ – Питӗрти Мария Шуплецова. Пластика енӗпе режиссёр – Мускавра ӗҫлесе пурӑнакан ӑста, Бурят Республикин тата Тыва Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Менгилен Сат. Ҫутӑ режиссёрӗ – Питӗрти Михаил Добрышин.
Мцыри ролӗнче – Николай Миронов, Старец – Сергей Никитин,
Дзанни, манахсем, каччӑсем – Никита Бондаренко, Александр Захаров, Никита Чукмарев, хӗрсем – Надежда Полячихина, Екатерина Чекушкина, Мария Благушина.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Иосиф Дмитриев-Трера асра тытать. Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, 13 сехетре театрта «Иосиф Трер. Учитель – друг, наставник, вдохновитель» (чӑв. Иосиф Трер. Учитель — юлташ, вӗрентекен, хавхалантаркан) проектпа килӗшӳллӗн «Наследие. История чувашского театрального искусства и кинематографа» (чӑв. Эткерлӗх. Чӑваш театр ӳнерӗпе кинематографин историйӗ) лекци иртӗ.
Паллӑ актёр, режиссёр, театр педагогӗ, поэт, фольклор куҫаруҫи, этнотеатровед Иосиф Дмитриев пурӑннӑ пулсан паян 77 ҫул тултаратчӗ. Унӑн пурнӑҫ усал чире пула татӑлчӗ.
Лекцие кирек кам та кайса итлесе ларма пултарать. Унта тӳлевсӗр кӗртӗҫ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх пукане театрӗнче «Шекспир. Сонеты» (чӑв. Шекспир. Сонетсем) ӗҫе кӑтартӗҫ. Ӑна культура учрежденийӗ шкул ачисемпе ҫамрӑксем валли тесе хатӗрленӗ.
«Шекспир. Сонеты» ӗҫре режиссёр Уильям Шекспир кам пулнин хуравне шырать.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗн репертуарӗнче акӑлчан поэчӗн «Король Лир» ӗҫӗ те пур.
Ҫӗнӗ ӗҫен режиссёрӗ – Питӗрти Светлана Дорожко, художникӗ – Мускаври Светлана Рыбина, композиторӗ – Питӗрти Татьяна Алешина, хореографӗ – Питӗрти Ольга Зайцева, ҫутӑ художникӗ – Питӗрти Андрей Олейник.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ «Хӗрлӗ кӗпеллӗ телей» спектакль сцена ҫине кӑларма хатӗрленнине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: премьерӑна ҫӗртме уйӑхӗнчи репертуара кӗртнӗ. Ӑна ҫитес уйӑхӑн 11-мӗшӗнче кӑтартӗҫ.
«Хӗрлӗ кӗпеллӗ телей» спектакльти тӗп роле, Ҫирахви карчӑк сӑнарне, РСФСР халӑх артистки Нина Яковлева калӑплӗ. Пукане сӑнарӗнче — Светлана Лукиянова.
Спектакле Валерий Яковлев лартнӑ. Композиторӗ — Николай Казаков.
Спектакльте чӑваш халӑх артисчӗ Сергей Иванов, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Валерий Карпов тата Аркадий Андреев, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Елизавета Хрисанфова, ҫавӑн пекех Эмилия Назарова, Оксана Драгунова, Евгений Урдюков тата ыттисем вылӗҫ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Аманнӑ шӑпа» ҫӗнӗ спектакль кӑтартнӑ. Нажиб Асанбаевӑн пьесипе ӑнаиБорис Манджиев лартнӑ.
«Аманнӑ шӑпа» – Борис Манджиевӑн чӑваш академи драма театрӗнчи пирвайхи спектаклӗ. Раҫҫейӗпех паллӑ калмӑк режиссёрӗ ку хайлава пӗрремӗш хут лартмасть иккен, анчах хальхинче, ҫӗршыври лару-тӑрӑва шута илсе, улшӑнусем те кӗртнӗ», — хыпарланӑ «Чӑваш Ен» ПТРК.
Ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутарти вӑтам шкулта Виктор Чугаров режиссёр ӳкернӗ «Чӑваш чӗлхи» фильма кӑтартнӑ.
«Контактра» халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче Валентина Телей юрӑҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, «ача чухне вӑл ман пекех чӑвашла калаҫма пӗлмен. Тӑван чӗлхене вӗренес кӑмӑлӗ калама ҫук пысӑк пулнӑран вӑл тӑван чӗлхене ӑша илнӗ ҫеҫ мар, Парижра тата Берлинта пурӑнакан чӑвашсемпе тӗл пулса вӗсем ҫинчен фильм ӳкернӗ. Фильмра вӑл пуринпе те чӑвашла калаҫать. Ыттисемшӗн тӗслӗх пулса тӑрать».
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Ҫӗн кун ачи» спектакль кӑтартрӗҫ. Ӑна Марина Карягина пьеси тӑрӑх калмӑк режиссӗрӗ Борис Манджиев лартнӑ.
Спектакльте Ҫеҫпӗл Мишши рольне Сергей Никитин тӗлӗнсе каймалла ӗнентерӳллӗ те чунне парса вылярӗ.
Марина Карягина калашле, «паллах, малтан кӑвар чӗреллӗ сӑвӑҫӑмӑрӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ ҫинчен пӗлмелле. Симвӑллӑ сцена чӗлхи хӑйех куракан чун-чӗринче нумай шухӑш-туйӑм ҫуратать».
Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Пӗртен-пӗр шанӑҫ» камит кӑтартрӗҫ. Михаил Задорнов сатирик пьесипе лартнӑ спектакле театрта икӗ кун умлӑ-хыҫлӑ лартрӗҫ: нарӑс уйӑхӗн 28 тата 29-мӗшӗсенче.
Тӳрех палӑртам: пӗрремӗш кун залра халӑх лӑк тулличчӗ. Ӗнер те пушӑ вырӑнсем ҫукпа пӗрехчӗ.
Камите Алексей Герасимов ҫамрӑк режиссёр лартнӑ. Спектакльте йӑлтах минимализм сисӗнчӗ. Декораци енчен те, спектакльте усӑ сӗтел-пукан тӗлӗшӗнчен те. Пьесӑри сӑнарсем юрату виҫкӗтеслӗхне лекнӗ те, сценӑна та, урайӗнчи паласа та виҫ кӗтеслӗ хатӗрленӗ. Усӑ курнӑ тӗссем вара иккӗ: шурӑ тата хура.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче Ҫеҫпӗл Мишшши поэта халалланӑ спектакль хатӗрленине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: ӗҫе Марина Карягина драматургӑн «Ҫӗн Кун Ачи» пьеси тӑрӑх Борис Манджиев режиссёр лартать.
Пӗтӗмпе те 22 ҫул ҫеҫ пурнӑнса ӗлкӗрнӗ Ҫеҫпӗл Мишши тӑван халӑхӗн ҫутӑ пуласлӑхӗ пирки ӗмӗтленнӗ. Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, «Борис Манджиев режиссёр Ҫеҫпӗл пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ ҫинчен театр чӗлхипе каласа кӑтартать. Спектакльти шухӑшсем ҫамрӑксене те, ҫитӗннӗ ҫынсене те ӑнланмалла янӑраҫҫӗ. Спектакле чӑвашла лартнӑ, вырӑсла синхронлӑ куҫару пур».
-0.7 °C