Чӑваш кӗнеке издательствинче икӗ чӗлхеллӗ ҫӗнӗ кӗнеке пичетленнӗ. «Паттӑр юмахӗсем» ятлӑ кӑларӑм «Чӑваш халӑх пултарулӑхӗ» ярӑмпа кун ҫути курнӑ.

Кӗнекене чӑваш юмахӗсене классификацилесе кӗртнӗ. Унта вӗсене унта ӑнлантарса пани те пур. Кӗнекене Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн архивӗнче упранакан ал ҫырусенчен хатӗрленӗ материалсем кӗнӗ. Кӑларӑмра оригинал текстпа пӗрлех вырӑсла куҫарнисем те пур. Кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсене текста ҫывӑх куҫарма тӑрӑшнӑ.

Текстсене Надежда Ильина пухса хатӗрленӗ тата вырӑсла куҫарнӑ.

Паян Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнче Любовь Федорован ҫӗнӗ кӗнекисен хӑтлавне ирттерчӗҫ. Ӑна библиотека ырӑ йӑлана пӑхӑнса тӳрӗ эфирта ирттерчӗ. Хӑтлава Ютубра пӑхма май килчӗ.

Любовь Федорова — Елчӗк районӗнчен тухнӑ хӗрарӑм-ҫыравҫӑ. Вӑл 1952 ҫулхи пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Энтепе ялӗнче ҫуралнӑ. Пӗр ҫул вӑл ял хуҫалӑх институтӗнче агронома вӗреннӗ, анчах пӑрахнӑ. 1980 ҫулта И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчи историпе филологи факультетӗнче пӗлу илнӗ. Кайран вӑл Шупашкарти шкулсенчен пӗрне ӗҫе вырнаҫнӑ. Любовь Федоровӑн «Йӳҫӗ пыл» ятлӑ малтанхи кӗнеки 1992 ҫулта пичетленнӗ. Пӗр пиллӗкмӗш классенче вӗреннӗ чухне Мария Волкован кӗнекине хавхаланса вуланине аса илчӗ. Хӑйӗн малтанхи хайлавӗсене район хаҫатӗнче ҫеҫ мар, республикӑри литература журналӗсенче пичетленӗ. Вӑл — сакӑр кӗнеке авторӗ. Сӑвӑсем, калавсем, юптарусем ҫырать.

Куславкка хулинче республикӑри хуткупӑсҫӑсен фестиваль-конкурсӗ иртнӗ. «Чувашские переливы» (чӑв. Чӑваш юрри-ҫемми) ятпа йӗркеленӗскере тӗрлӗ районпе хулара, ялпа поселокра пурӑнакан сакӑр теҫетке ытла ӑста пухӑннӑ. Вӗсем пӗр-пӗринпе ӑмӑртмалла хуткупӑспа хитре каланӑ, такмакланӑ.

Хуткупӑсҫӑсене хаклама пуҫтарӑннӑ сумлӑ тӳресем Канаш районӗнчи Энтриялӗнчи культура ҫуртӗнче ӗҫлекен Александр Никоноров пултарулӑхне уйрӑмах пысӑк хак панӑ. Фестиваль-конкурсра ҫӗнтернӗ ӑстана хуткупӑс туянма сертификат тыттарнӑ.

Станислав Убасси журналист чӑваш апат-ҫимӗҫне Шупашкарта тата Чӑваш Енре тутанса пӑхма май ҫукки пирки Фейсбукра ҫырнӑ.

Чӑваш апатне ӗне ҫисе янӑ-шим? Ҫапларах пуҫ ватать журналист. Ку темӑна вӑл Марина Карягина тележурналиста хускатма сӗннӗ иккен.

«Хӑнасем наци апачӗ тутанса пӑхасшӑн. Вӑл та наци палли. Музейсем-палӑксем ҫеҫ мар», — тесе шухӑшлать Станислав Убасси. Республикӑра наци апат-ҫимӗҫне хатӗрлекенсен конкурсне те ирттернӗ, Чӑваш кӗнеке издательстви наци апат-ҫимӗҫӗпе паллаштаракан кӗнекесем те час-часах кӑларать.

Журналист палӑртнӑ тӑрӑх, Шупашкарта — 100 ытла ресторан-кафе. Иккӗшӗ кӑна чӑваш ятлисем — «Ехрем хуҫа» тата «Юлташ». Унран та ытларах. Ячӗсем — нумайӑшӗн акӑлчанла. Станислав Убасси ӳркенмесӗрех тӗрлӗ ҫӗре шӑнкӑравласа пӑхнӑ. Пӗр 50 ресторан-каферен пӗринче те наци апачӗ ҫук тесе пӗлтернӗ. Журналист чӑваш апатне хатӗрлеме колледжсенче вӗрентменнине, шкулсемпе ача пахчисен менювӗнче тӑван халӑхӑмӑр апачӗ ҫуккине те палӑртнӑ.

forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк

Етӗрнере 109 ҫулти ҫурта юсаса ҫӗнетӗҫ. Ку ӗҫе «РАС» фирма пурнӑҫлӗ. Ҫурта 90 кунра туса пӗтермелле. Ку тӗллевпе 14,2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Маркс урамӗнче вырнаҫнӑ ҫурта 1911-1912 ҫулсенче тунӑ. Ӑна Таланцев пиччӗшӗпе шӑллӗн укҫи-тенкипе хӑпартнӑ. 1928 ҫулта унта Етӗрне районӗн пульницин хирурги уйрӑмӗ вырнаҫнӑ. 2008 ҫултанпа – ача-пӑча уйрӑмӗ. 2010 ҫулхи раштавӑн 25-мӗшӗнчен унта ӳнер музейне уҫнӑ.

Ҫурта РФ халӑхӗсен культура еткерлӗхӗн статусне панӑ.

2. Утса тухнӑ ҫул мӗн кӑтартать?

Килти ҫӳлӗк ҫинчи тахҫанхи те хальхи «Тӑван Атӑл» кӑларӑмӗсене чылай вӑхӑт ҫавӑрса лартӑм. Вуласа тухнисем ватӑлнӑ чуна ҫӗнӗрен ҫупӑрларӗҫ. Унта шухӑшламалли пайтах, унта — чӑвашӑн йывӑр кунҫулӗ, пирӗн халӑхӑн ҫутӑ ӑс-хакӑлӗ те ҫирӗп тӑн-пуҫӗ, писательсен пултару паттӑрлӑхӗ. Унта – чӑваш литературин классики, халӑх сӑмахлӑхӗ, ача-пӑча литератури, чӗлхе пӗлӗвӗ, ӑслӑлӑх ыйтӑвӗсем, истори, ӳнерсем, тӗрленчӗксемпе асилӳсем, теори, критикӑпа библиографи, ҫамрӑксен пайӗ, календарь, сатирӑпа юмор тата тӗнче литературинчен куҫарнӑ паха хайлавсем. Чухӑн пирӗн альманах, чуххӑм пирӗн журнал тесе калаймӑн.

«Трактӑрӑн» пӗрремӗш кӗнекинче (1931, январь-февраль) Василий Краснов-Аслин «Тӑвалла» сыпӑкӗсем (кун ҫути курнӑ пӗрремӗш чӑваш романӗ) пичетленме пуҫланӑ, Мӗтри Юманӑн «Колхоз новеллисем», Николай Патманӑн «Вобла ҫинчен» калавӗ, Сергей Ялавинӑн «Савӑт сасси» пьесси, Илле Думилинӑн эскимоссем ҫинчен «Самоедсем патӗнче» очеркӗ, Кӗркури Келин «Ҫилапӗкпе тонӗк ҫинчен тавлашни мӗнле сӳтӗлсе тухрӗ» статйи, Андрей Петтокин «Ҫирӗм иккӗ» поэми, Василий Алагер, Валентин Ахтупай, Ехрим Иванӗ, Николай Пиктемир, Куҫма Наманган сӑввисем пичетленнӗ.

Малалла...

К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче кӗҫех ҫӗнӗ спектакль хатӗрлесе ҫитерӗҫ. Вӑл «Шуйттан чури» ятлӑ.

Хальхи вӑхӑтра декорацисене тата геройсен ҫипуҫӗсене хатӗрлесе пӗтернӗпе пӗрех. Спектакле республика Элтеперӗн укҫипе лартаҫҫӗ. Ӗҫӗн режиссерӗ — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Наталия Сергеева.

Спектакль валли театр ятарласа чӑваш халӑх музыка инструменчӗсене: купӑс, тункӑр, шӑкӑртма, шӑпӑр вулли, параппан тата ыттине — туяннӑ.

«Шуйттан чури» трагедие Константин Ивановӑн вӗҫлеймен хайлавӗ тӑрӑх, унти шухӑшсене малалла аталантарса Ухсай Яккӑвӗ ҫырнӑ. Унти сӑнарсенчен пӗри пуянлӑхшӑн чунне шуйттана пама хатӗр.

Спектакле куракансем патне юпа уйӑхӗн 16-мӗшӗнче илсе ҫитерме палӑртаҫҫӗ.

Чӑваш художникӗсен союзӗ 85 ҫул тултарнине халалласа ӗнер, авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, юбилейлӑ курав курав уҫӑлнӑ. Вӑл юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗччен ӗҫлӗ.

Ӗнерех Чӑваш Енри художниксен союзӗн ҫӗнӗ ертӳҫипе паллаштарнӑ. Маргарита Красотина журналист Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, союза ертсе пыма Владимир Нагорнов (Тутимӗр Сувар) скульптора шаннӑ. 150 ытла художникран сасӑлава 93-ӗн хутшӑннӑ. Чылайӑшӗ Нагорновшӑн пулнӑ.

Владимир Нагорнов — республикӑри чи паллӑ скульпторсенчен пӗри. Унӑн ӗҫӗсем хушшинче монументсем, портретсем, рельеф композицийӗсем пур. Раҫҫей тата Пушкӑртстан тава тивӗҫлӗ, Чӑваш халӑх художникӗ, Чӑваш Республикин Патшалӑх премийӗн лауреачӗ.

Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн студенчӗсем тӗрӗк ҫамрӑкӗсен «Золото тюрков» (чӑв. Тӗрӗксен ылтӑнӗ)

Пӗтӗм Раҫҫейри форумне хутшӑнаҫҫӗ.

Кӑҫал форума пиллӗкмӗш хут йӗркеленӗ. Хальхинче вӑл Хусанти «Волга» (чӑв. Атӑл) ҫамрӑксен центрӗнче авӑн уйӑхӗн 16-20-мӗшӗсенче иртет.

4 кунта тӗрлӗ вӗрентӳ программи йӗркеленӗ тесе ӗнентереҫҫӗ. Ҫав шутра – ӑсталӑх класӗсем, экспертсемпе тӗлпулусем, этнокультура енӗпе лекцисем.

«Тӗрӗксен форумӗ» пӗлтӗр Шупашкарта иртнӗччӗ. Унта ҫӗршывӑн 14 регионӗнчи 160 ҫамрӑк хутшӑннӑ.

Тӑвай районӗнчи Элпуҫ ялӗнчи шкула 1886 ҫулта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлев хутшӑннӑ. Унта самана ыйтнине шута илсе Турӑ саккунне, ҫырулӑха, вулама тата арифметикӑна вӗрентнӗ.

1974 ҫулта ҫурта республика шайӗнчи историпе культура палӑкӗ тесе йышӑннӑ.

Росреестрӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн республикӑра культура эткерлӗхӗ шутланакан 379 объект пур. Вӗсем – чиркӳсем, купса ҫурчӗсем, 18-20 ӗмӗрсенче тунӑ хуҫалӑх хуралтисем. Росреестрӑн Чӑваш Енри ӗҫченӗсем ҫавсене тупса палӑртас тесе кӑҫал самай тӑрӑшнӑ. Шел те, 33 ҫурт докуменчӗсене тупма май килмен. Истори пӗлтерӗшлӗ тепӗр 18 ҫурта вара ҫулталӑк вӗҫлениччен кадастр учетне илӗҫ.