Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫре кӑҫал та веловулавӑш ӗҫлет. Ун пеккине кӳкеҫсем пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче пуҫласа ӗҫлеттерсе янӑччӗ.

Кӗнеке тиенӗ виҫӗ урапаллӑ велосипед ҫула тухма пуҫланине Пӗтӗм тенчери ваттисен кунӗпе ҫыхӑнтарнӑччӗ. Шупашкар районӗнчи тӗп вулавӑш тытӑмӗн пуҫлӑхӗ Галина Тимофеева пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫанталӑк кӗр енне аванах сулӑннӑран ун чухне пит нумаях ҫӳресе ӗлкӗреймен. Кӑҫал, акӑ, ҫу уйӑхӗнчех ӑна уҫнӑ.

Веловулавӑша ҫула кӑларас шухӑша кӳкеҫсем Белоруҫ ҫӗршывӗнчи ӗҫтешӗсене кура тытнӑ. Урапаллӑ вулавӑш ача-пӑча лапамӗсене тата ваттисем патне эрнере пӗрре ҫитӗ. Ваттисем патне — ытларикунсерен, ача-пӑча лапамӗсене — кӗҫнерникунсерен. Вӑл ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тытӑнса юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗччен ӗҫлӗ.

Ыран, ҫу уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Амадей Моцартӑн «Волшебная флейта» (чӑв. Ылтӑн флейта) икӗ пайлӑ оперине кӑтартӗҫ. Ку вӑл видеокӑтарту пулӗ. Ӗҫе Саймон Мак-Бёрни хатӗрленӗ. Унпа Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн илемлӗх ертӳҫи Дмитрий Банаев паллаштарӗ.

Оперӑна вулавӑшра кӑтартассине регионсен аталанӑвӗн «Содружество» (чӑв. Пӗрлешӳ) фончӗ Экс-ан-Прованс опера фестивалӗпе, Orange, TV Arte фондпа, Раҫҫейӗн Францири институчӗпе пӗрле йӗркеленӗ.

Проект вӑхӑтӗнче хальхи опера ӳнерӗнчи пӗлтерӗшлӗ те ҫӗнӗлле 5 ӗҫпе паллаштарӗҫ. Ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнче «Ариодант» кӑтартӗҫ, авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗнче – «Электра», юпа уйӑхӗн 6-мӗшӗнче – «Кармен», чӳк уйӑхӗн 10-мӗшӗнче – «Царь Эдип / Симфония псалмов».

Паян, ҫу уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ҫӗнӗ спектакль кӑтартӗҫ. Премьерӑна Петр Осипов ӗҫӗ тӑрӑх лартнӑ. Спектакль ячӗ — «Сурхури сӑри».

Премьерӑна чӑвашссен паллӑ ҫыравҫи, драматургӗ, режиссерӗ, актерӗ, медицина наукисен кандидачӗ, Чӑваш АССР халӑх ҫыравҫи, СССР Писательсен союзӗн пайташӗ Петр Осипов ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Спектакль режиссёрӗ — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Наталия Сергеева, кмопозиторӗ — Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Чӑваш Енӗн Патшалӑх премийӗн лауреачӗ Лолита Чекушкина, декорацисемпе тумтирсене Светлана Зверевапа хатӗрленӗ, ташшисене Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Зоя Александрова лартнӑ.

Севастопольте иртекен «Победили вместе» (чӑ. Пӗрле ҫӗнтернӗ) пӗтӗм тӗнчери фестивальте чӑваш авторӗн ӗҫӗ финала тухнӑ. Сӑмах документлӑ фильмсемпе телепрограммӑсен XY фестивалӗ пирки пырать. Вӑл ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пуҫланнӑ, 18-мӗшӗнче вӗҫленӗ.

Фестивале 35 ҫӗршывран тата Раҫҫейри 38 регионтан 500 ытла фильм ярса панà, 88-шне суйласа илнӗ. Ҫав шутра Марина Карягинӑн «Двери в детство» фильмӗ те пур. Марина Карягина пӗлтернӗ тӑрӑх, фильма тӗпрен илсен Сергей Мышев ӳкернӗ, иккӗмӗш операторӗ — Константин Козлов. Марина Карягина — сценари авторӗ тата режиссёрӗ.

Киноисторири сӑнар — Георгий Фомиряков чӑваш художникӗ. Ҫуртне вӑл чӑваш йӑлине пӑхӑнса туса лартнӑ. Унтах мастерскойпа музей йӗркеленӗ.

Фильмра вӑрҫӑ хысҫӑнхи пурнӑҫа пӗр ҫын шӑпи урлӑ уҫса кӑтартнӑ.

Эпир пӗлнӗ тӑрӑх, темиҫе кун каялла Марина Карягина фестивале тухса кайнӑ.

Чӑваш Енре «Чи нумай вулакан ҫемье» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Ӑна республикӑн ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗ нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗччен ирттернӗ. Конкурса республикӑри 13 районпа 5 хуларан 59 ӗҫ тӑратнӑ. Вӗсене виҫӗ номинаципе хакланӑ: «Илемлӗ литература хайлавӗ тӑрӑх хатӗрленӗ чи лайӑх плейкаст», «Вулавӑшри чи лайӑх виртуаллӑ ҫул ҫӳрев», «Чи лайӑх вулав дневникӗ».

Чи лайӑх плейксеат хатӗрлесе малти виҫӗ вырӑна ҫаксем йышӑннӑ: Муркаш районӗнчи Любимовсем, Комсомольски районӗнчи Владимировсем, Канаш районӗнчи Андреевсем. Виртуаллӑ ҫул ҫӳревре — Шупашкарти Савельевсем, Комсомольски районӗнчи Можаевсем, Муркаш районӗнчи Терехинсем. Чи лайӑх дневник авторӗсем — Канаш районӗнчи Назаровсем, Канаш хулинчи Александровсем, Элӗк районӗнчи Михайловсем.

Ҫӗнтерӳҫӗсене ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗнче чыслӗҫ.

Лайӑх хыпар: Шупашкарти 7-мӗш ача пахчин шӑпӑрланӗсем («Созвездие») Пӗтӗм Раҫҫейри вокал конкурсӗнче ҫӗнтернӗ. Кун пирки Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ хыпарлать.

Ача пахчинчи вокал ушкӑнӗ «Домисолька» ятлӑ. Вӗсем «Раҫҫей таланачӗсем» форматпа иртекен Раҫҫей шайӗнчи конкурса хутшӑннӑ. Ачасем «Да будет мир» (чӑв. «Мир пултӑр») юрра шӑрантарнӑ. Вӗсем ӑна хӑйсен ача пахчинчи сасӑ ҫыртармалли студире ҫыртарнӑ. Паллах, ку ӗҫре шӑпӑрлансене педагогсем те пулӑшнӑ.

Шупашкар ачисем «Вокал пултарулӑхӗ» номинацире пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ.

Ял туризмне аталантарасси пирки пирӗн республикӑра темиҫе ҫул каяллах калаҫма пуҫланӑччӗ. Пысӑк та шавлӑ хулара пурӑнакансене илӗртмеллеччӗ ун. Хула ҫынни пӗр-пӗр ялти ҫавӑн пек вырӑна каять те унти сывлӑшпа кӑна мар, экологи енчен таса апат-ҫимӗҫпе киленет. Калӑпӑр, тин ҫеҫ сунӑ сӗте ӗҫет. Ӗни-качакине хӑй те сума пултарать. Ҫак ырӑ шухӑш аталанайманни пирки Маргарита Красотина журналист Фейсбукра пуҫ ватнӑ.

«Пӗр 20 ҫул каялла ял туризмне кӗҫ-вӗҫ аталантарма пуҫлассӑн туйӑнатчӗ. Хӑна ҫурчӗсем тӑвӑпӑр, инфраструктурӑна аталантарӑпӑр теттӗмӗр. Хаваслӑ туристсемпе вырӑнти канакансене сӗт ӗҫтерӗпӗр, шӑрттанпа хӑналӑпӑр теттӗмӗр. Анчах нимӗн те тухмарӗ. Федераци укҫи-тенкипе тем пысӑкӑш этнокомплекс туса лартрӑмӑр. Хитре ҫуртсем пур, чӑваш мунчи, курӑк чейӗ. Ҫавӑн пек этнотрубаза ҫав хака тӑчӗ-ши тата ял туризмӗнчен пӑрӑнмаллаччӗ-ши?» — тесе ҫырнӑ вӑл.

Ҫу уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Пӗтӗм тӗнчери музейсен кунне паллӑ тӑваҫҫӗ. Ҫавна май ҫак кун Чӑваш наци музейне тата унӑн филиалӗсене тӳлевсӗрех кӗрсе курма май пулӗ.

ЧР Культура, национальноҫ ӗҫӗсене тата архив ӗҫӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш наци музейӗнче экспозицисем ӗҫлӗҫ: "Древние обитатели Чувашского края по данным археологии и палеонтологии", "История чувашского народа и Чувашского края с IX до начала XX вв.", "Чувашия в XX веке", "Природа и человек". Тата "Сценический образ. Детали", "Герои России, какими их не видел никто", "Любовь и театр" куравсем пулӗҫ.

Кунсӑр пуҫне «Черепахи» (чӑв. «Тимӗр шапасем») ятпа коммерци куравӗ ӗҫлӗ. Музей ӑҫта вырнаҫнине аса илтерер: Шупашкар хули, Хӗрлӗ лапам, 5\2-мӗш ҫурт. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ: 62-41-24.

Питӗр хулинчи тата Ленинград облаҫӗнчи Чӑваш культурин интерактивлӑ музейӗнче паттӑр ентешсемпе паллаштаракан кӗтес уҫӗҫ. Асӑннӑ тӑрӑхри чӑвашсен культура обществинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫавна валли регион хыснинчен укҫа уйӑрӗҫ.

«Ленинград облаҫӗнчи чӑвашсен культура обществи» пӗрлешӳ коммерцилле мар организаци ятарлӑ конкурсра ҫӗнтернӗ.

Валериан Гаврилов ертсе пынипе унти хастарсем «Мы шли на помощь тебе, Ленинград» (чӑв. Ленинград, эпир сана пулӑшма пытӑмӑр) проект хатӗрленӗ. Субсиди укҫипе йӑхташӑмӑрсем Ленинград паттӑрӗсемпе паллаштаракан кӗтес уҫӗҫ.

Ленинград тӑрӑхӗнчи чӑвашсен проекчӗ — ҫӗнтерӳҫӗ 19 ӗҫ шутне кӗнӗ. Субсидие тивӗҫнӗ коммерцилле мар организацисене 7 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.

Мурманскри тата Питӗрти чӑвашсем килӗштерсе ӗҫлеме калаҫса татӑлнӑ.

Мурманск облаҫӗнчи «Чувашский край» (чӑв. Чӑваш тӑрӑхӗ) общество организацийӗн ертӳҫи Валерий Осипов тата Питӗр хулинчи чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫи Валериан Гаврилов социаллӑ пурнӑҫпа культура тата суту-илӳпе экономика енӗпе килӗштерсе ӗҫлесси ҫинчен алӑ пуснӑ.

Питӗрти чӑвашсем Мурманскрисем юлашки ҫулсенче питех те хастаррине пӗлтереҫҫӗ. Чӑваш культурине сарас тесе вӗсем мӗнпур района, ҫар чаҫне ҫитеҫҫӗ. Облаҫри мероприятисене пуҫараҫҫӗ. Культурӑна сарнипе пӗрлех суту-илӳпе экономика ӗҫ-хӗлне аталантараҫҫӗ. Чӑваш апат-ҫимӗҫне сутакан лавккасем уҫаҫҫӗ. Чӑваш Ене Мурманскри пулла ӑсатаҫҫӗ.

Валерий Гаврилов маларах Мурманскри чӑвашсен ертӳҫи пулнӑ май ҫакӑнта унӑн тӳпи тесе калаҫҫӗ.