Сайта кӗр | Регистраци | Сайта кӗрсен унпа туллин усӑ курма пулӗ
 +0.3 °C
Ӳркевлӗх ӳкерет, пите пӗҫертет; хастарлӑх хӑтарать, чапа кӑларать.
[ваттисен сӑмахӗ]
 

Аçтахар Плотников: Чӑваш йӑли-йӗрки: Така пусни

Аçтахар Плотников21.06.2014 18:444972 хут пӑхнӑ

Чӑвашсен йӑли тӑрӑх ҫамрӑк така суйланӑ — аш тути кӗме пуҫланӑскерне. Таки шурӑ тӗслӗ пулмалла. Хура пулсан та темех мар, ӑна малтан ҫанӑхпа сапаҫҫӗ те: «шурӑ така паратпӑр», — теҫҫӗ.

Чӑн чӑваш йӑлипе малтан сӗтел хатӗрлеҫҫӗ — унта витре шывпа курка, чашӑкпа кӗрпе, тӑвар, ҫӗҫӗ тата пуҫламан ҫакӑр хураҫҫӗ. Суйланӑ такана мӑчавӑр пӑявпа сӗтел умне илсе килет те хӗвелтухӑҫ енне кӗлӗ калать.

DSCF5421.jpg

Унтан такана пусма илсе каяҫҫӗ. Пусас умӗн такана шывпа сапаҫҫӗ. Силленсе илсен — Турӑ парнене йышӑнать теҫҫӗ, вара пусма юрать. Силленмесен — «юрӑхсӑр» теҫҫӗ. Тепӗр икӗ хут сапма пулать. Виҫҫӗмӗш хутӗнче те така пуҫне силлемесен выльӑха тытса тӑракана улӑштараҫҫӗ.

Така пуснӑ чухне каламалли ятарлӑ сӑмахсем те пур: «Пӗсмелле, аминь! Атте-анне йӑлипе, пире ан пултӑр ҫылӑхӗ, ҫӗҫҫе пултӑр ҫылӑхӗ».

DSCF6266.jpg

Пуснӑ хыҫҫӑн юнне илсе юлаҫҫӗ — ӑна кӗрпепе, ашпа хутӑштарса шӳрпе пӗҫерсе ҫинӗ. Апата ярас кӑмӑл ҫук пулсан юнне ҫӗре юхтараҫҫӗ: «ҫӗр хӑватне кайтӑр», — теҫҫӗ. Е тултармӑш тӑваҫҫӗ — юн, кӗрпе, ӑш-чик ашне вӗтетсе пыршӑ ӑшне тултараҫҫӗ.

DSCF6272.jpg

Тирне сӗвес умӗн кӑкӑр ҫинче касса «Тӑвар пек техӗмлӗ пултӑр», тесе тӑвар чиксе хунӑ. Тирне кӑкӑрӗ ҫинчен пуҫласа хырӑмӗ ҫинченех ҫӗҫӗпе йӗр туса касса тухнӑ. Сӳсе илнӗ тире хӳме ҫине элем пек ҫакса хураҫҫӗ.

DSCF6282.jpg

Пуҫне тата малти сылтӑм урине пӗҫҫи таранах уявӑн чи сумлӑ ҫыннине, уяв пуҫне параҫҫӗ: «пуҫ пул», — теҫҫӗ. Сылтӑм ури асамлӑ вӑй-хӑват парать тесе ӗненеҫҫӗ. Тасалу кунӗнче пуҫне ҫимеҫҫӗ, сурса та ылханса шӑтӑка кайса пытараҫҫӗ.

DSCF5451.jpg DSCF5456.jpg

Хӳре вӗҫне, пӗверне (селезенкине), ӑш-чик ҫӑвне илсе кӑвайта пӑрахса ҫунтараҫҫӗ: «турӑ таврашӗсене пултӑр», — теҫҫӗ.

Пӗҫернӗ аша ҫийиччен чӳкленӗ. Апата ӳпки, пӗверпе чӗри, кӑштах тачка какайӗ каять.

DSCF5490.jpg

Чӳк яшкине пурне те астивтереҫҫӗ, ҫав шутра килен-каяна та.

DSCF7675.jpg

Апата ҫисе янӑ хыҫҫӑн шӑммисене пуҫтараҫҫӗ те кӑвайтра ҫунтарса яраҫҫӗ.

 

Сӑнӳкерчӗксем авторӑн (тӗрлӗ вӑхӑтра тунисем)

 
Редакцирен: Статьяна вырнаҫтарни редакци автор шухӑшӗпе килӗшнине пӗлтермест.

Комментариле

Сирӗн ятӑp:
Анлӑлатса ҫырни:
B T U T Ячӗ1 Ячӗ2 Ячӗ3 # X2 X2 Ӳкерчӗк http://
WWW:
ӐӑӖӗҪҫӲӳ
Пурӗ кӗртнӗ: 0 симв. Чи пысӑк виҫе: 1200 симв.
Сирӗн чӑвашла ҫырма май паракан сарӑм (раскладка) ҫук пулсан ӑна КУНТАН илме пултаратӑр.
 

Эсир усӑ курма пултаракан Wiki тэгсем:

__...__ - сӑмаха каҫӑ евӗр тӑвасси.

__aaa|...__ - сӑмахӑн каҫине тепӗр сӑмахпа хатӗрлесси («...» вырӑнне «ааа» пулӗ).

__https://chuvash.org|...__ - сӑмах ҫине тулаш каҫӑ лартасси.

**...** - хулӑм шрифтпа палӑртасси.

~~...~~ - тайлӑк шрифтпа палӑртасси.

___...___ - аялтан чӗрнӗ йӗрпе палӑртасси.

Orphus

Ытти чӗлхесем

Баннерсем

Шутлавҫӑсем