Америка ăсчахĕсем чи самăр хĕрарăмсем ăçта пурăннине палăртнă. Çавăн пекех вĕсем планета çинчи кашни виççĕмĕш çын самăр пулнипе аптăранине çирĕплетнĕ.

Çĕр çинчи çынсен 30 проценчĕ самăр-мĕн. Кун пирки те Америка ăсчахĕсем калаççĕ. Ытларах чухне ку «чирпе» çывăх Хĕвелтухăçĕнчи тата Çурçĕр Африкăри халăх аптăрать иккен. Çак çĕршывсенчи арçынсен 60 проценчĕ, хĕрарăмсен 65 проценчĕ мăнтăр-мĕн.

Иккĕмĕш вырăнта – Индипе Китай. Унти çынсен 15 проценчĕ самăр. Виççĕмĕш вырăнта – АПШ.

Малалла...

100 çула çитнĕ çынсене, паллах, çак ыйтăва памасăр чăтаймастăн: «Епле майпа çак çула çитрĕр? Вăрттăнлăхĕ мĕнре?» Тĕнчери тĕрлĕ ăсчахсем тунă тĕпчевсемпе, сĕнÿсемпе паллашăр.

1. Виçине пĕлсе çимелле. Кунсерен 2500 килокалорирен ытлашши пулмалла маррине пĕлтереççĕ. Анчах ăна 1500 таран чакарма тăрăшăр. Организм клеткисем калорисене пĕтерсе хăшкăлмĕç, пачах тепĕр май – хастарланĕç. Анчах килокалори виçине ытлашши чакарни те усăллă мар.

2.

Малалла...

Геронтологсем каланӑ тӑрӑх пурнӑҫ пахалӑхне апат та витӗм кӳрет. Паллашар-ха вӗсемпе. Списока уйрӑмах усӑллинчен тытӑнар.

1. Хура ҫырла. Вӑл антоцианидинпа чи пуян ҫимӗҫ. Антиоксидантсенчен вӑл чи вӑйли. Ку ҫырла куҫ курассине лайӑхлатать кӑна мар, организмӑн нумай функцине ырӑ витӗм кӳрсе ватӑлассинчен сыхлама пулӑшать. Хура ҫырла Паркинсон, Альцгеймер чирӗсенчен сыхлать. Вӑл юн тымарӗсене ҫирӗплетет, юнри сахӑр шайне чакарать.

2. Помидор. Хальхи вӑхӑтри чи вӑйлӑ антиоксидантсенчен тепри – ликопенӗ Помидорта вара ҫав япала пуринчен нумай.

Малалла...

Тӗпчевҫӗсем пӗр вырӑнта тӑмаҫҫӗ, ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ сӑнавсем ирттереҫҫӗ. Ун валли чылай чух лабаратори шӑшийӗсемпе усӑ кураҫҫӗ.

Нумаях пулмасть, ав, Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Шттасенчи Рочестер университечӗн ӑсчахӗсем Деборы Кори-Слехт профессор ертсе пынипе пӗр тӗпчев ирттернӗ. Хальхинче вӗсем этем организмӗн аталанӑвне мӗн витӗм кӳнине пӗлесшӗн пулнӑ. Тӗрӗсрех, тавралӑх тасамарлӑхӗн витӗмӗ этеме епле сиен кӳнипе кӳменнине.

Чӑн та, таса мар тавралӑх ним ыррине те тумасть.

Малалла...

Добрый день.

Меня волнует сокращение медперсонала (Ирины Васильевны) в нашей Индырчской школе. Здесь обучается более ста учащихся, среди них и мои дети. У медсестры Тимофеевой И.В. работ много (хотя у не ее и полставки нет), она успевает и в школе и в садике. Свою работу выполняет добросовестно и хорошо.

Теперь «наверху», т.е в Янтиково, Бурдасова Н.Н. (можно узнать сколько она сама получает и сколько сельские медсестры?) решила сократить этот штат, сэкономить деньги. По ее мнению наш сельский фельдшер будет успевать работать и с населением в деревне в ночное и дневное время, кроме этого и с учащимся в школе, и с детьми в садике.

Малалла...

Совет Союзӗ тӑпхӑрӗнче япӑххине чылай тупма пулать пулӗ. Анчах лайӑх енсем те пулман мар. Вӗсенчен пӗри шутӗнче патшалӑх шайӗнче ирттерекен сывлӑхлӑ пурнӑҫа пропагандӑланине илме пулать. Хальхи рекламӑпа танлаштарсан та вӗсенче пултарулӑх пысӑк пулни сисӗнет.

Вӗсенчен хӑшӗ-пӗрипе паллашма сӗнетпӗр:

Д. Буланов, «Атте, ан ӗҫ» (1929)

П. Соколов-Скаля (1929)

И.

Малалла...

Хӗрлӗ эрех тата иҫӗм ҫырлин вӑрри кариесран тата ҫӑварти инфекцирен сыхлать. Кӑна эрех сыпма юратакан ҫынсем хӑйсен усал йӑлине тӳрре кӑларассипе шухӑшласа кӑларман, ученӑйсем палӑртнӑ.

Ӑслӑлӑх ҫыннисем асӑрханӑ тӑрӑх, иҫӗм ҫырлинче полинефол текен япала пур. Ҫавӑ бактерисем йышланасран асӑрхать. Ӑсчахсем ҫӑварлӑхри бактерисене лабораторирех ӳстернӗ. Унта туса илнӗ биологилле пленкӑсене хӗрлӗ эрехре, алкогольсӗр эрехе, иҫӗм ҫырлин вӑрринчен тӑракан шыва ярса пӑхнӑ. Шухӑшлани тӳрре килнӗ, иҫӗм ҫырлинчен тунӑ хӗрлӗ эрех усвси куҫкӗрет иккен.

Малалла...

1. Этем кӗлетки тӗрлӗ хими элементӗнчен тӑрать. Эпир хамӑр пурнӑҫ тӑршшӗнче кӑларакан хлор ултӑ пысӑк бассейнри инфекцие пӗтерме ҫитет. Фосфор вара 200 ытла курупка шӑрпӑк кӑлармалӑх пухӑнать.

2. 60 ҫултан 20-шне этем ҫывӑрса ирттерет.

3. Ача ҫурланӑ чух чӗркуҫҫинчен унӑн чашӑк ҫук. Вӑл 2–5 ҫул вӑхӑтнелле йӗркеленет.

4. Пирӗн кӗлеткери чи хирӗп пай – ҫӳҫ. Археологсем пирӗн эрӑччен пиншер ҫур каялла пытарнӑ мумие тупнӑ.

Малалла...