Ку — тӗлӗнмелле истори. Севастополе хӳтӗленӗ чухне хыпарсӑр ҫухалнӑ салтаксен ятне ҫырнӑ обелиск ҫинче Комсомольски районӗнче пурӑнакан Павел Сорокинӑн та пур. Ӑна шыраса тупнӑ. Ку — «Советская Чувашия» хаҫат тата Тинӗс-ҫар флочӗн республикӑри ветерансен пӗрлӗхӗн ӗҫӗ.
Ку ӑнсӑртран тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Пӗрлӗх председателӗ Владимир Крюковский каланӑ тӑрӑх, вӗсем калаҫса тӑнӑ. Инҫех мар хӗр иртсе пынӑ, Севастополь пирки калаҫнине илтсен чарӑннӑ. Унӑн тӑванӗ чӗрӗ-сывӑ пулнине, Комсомольски районӗнче пурӑннине пӗлтернӗ.
Ҫапла тӗпчеме тытӑннӑ: мӗнле ветеран вӑл? Ун патне кайнӑ. Павел Сорокин Чӑваш Енӗн астӑвӑм кӗнеки ҫинче хыпарсӑр ҫухалнисен списокӗнче тӑрать-мӗн. Унӑн ячӗ обелиск ҫинче те пур.
Обелиск ҫинче унӑн ятне ылтӑнпа ҫырнӑ, вӑл Севастополе хӳтӗленӗ чухне хыпарсӑр ҫухалнӑ имӗш. Анчах Павел Сорокин тыткӑнра 4 ҫул пулнӑ.
Павел Захарович ҫав вӑхӑта аса илме юратмасть. 19-ти йӗкӗте 1941 ҫулта вӑрҫа илсе кайнӑ. Училищӗре вӗреннӗ хыҫҫӑн Севастополе янӑ. 1942 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче ҫапӑҫу хаяр пулнӑ. Нимӗҫ самолечӗсем вӗҫсе килнӗ. Павел Захарович аллинчен юн юхнине те туйман.
Ӗнер Крымра, унти Севастополь хулин Балаклава пайӗнче, Акатуй уявӗ иртнӗ. Ӑна еплерех шайра йӗркеленине пулса курнисем кӑна тӗрӗс хаклайӗҫ. Эпир, Крымри ҫав уява сӑнӳкерчӗксем тӑрӑх пӑхаканнисем, нимех те калама пултараймастпӑр. Ҫапах та Севастопольти Акатуя ҫынсем тӗрлӗрен йышӑнни куҫкӗретех.
Чи кӑсӑклӑ та тавлашуллӑ тӗрлӗ шухӑшран хӑшӗ "Правда ПФО" тӗнче тетелӗнчи хаҫатра ҫырӑннӑ. Уяв пирки хыпарланинче автор мероприяти ирттернине хӑй енчен ниепле те хакламан-ха. Кунта, тепӗр тесен, тӗлӗнмелли ҫук: чӑн-чӑн информаци жанрӗ ҫавӑн пек пулмалла та. Хаклаканӗсем — хыпара вулаканӗсем. Вӗсем вара расна йышӑннӑ.
«Крымра халӗ шӑпах ҫавӑ ҫитмест те. Чума вӑхӑтӗнчи ӗҫкӗ-ҫикӗ», — тӳрех хурланӑ хыпара вуласа пӗлнӗ хыҫҫӑн пӗри. Ку шухӑшпа килӗшмесӗр тепри Крымра мӗн чухлӗ чӑваш пурӑнни пирки статистика чӗлхипе хуравланӑ. Пурӑнччӑр. Аван. Уявлаччӑр. Анчах Ҫуркуннепе ӗҫ уявне мӗншӗн утӑ уйӑхӗнче ирттереҫҫӗ? Ҫапларах тӗлӗнни сисӗнет тепӗр комментатор ҫырнинче. «Крымра пахча ҫимӗҫ виҫӗ хутчен туса илеҫҫӗ», — тенӗ май ку уява утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ирттернинче тепри ним начаррине те курмасть.
Шупашкарти 182-мӗш ача пахчинчи воспитатель Раҫҫейри конкурсра ҫӗнтернӗ. Шӑпӑрлансемпе ӗҫлекен пултаруллӑ специалистсене ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Севастополе пухса чысланӑ.
Конкурса Пӗтӗм Раҫҫейри «Родители за здоровое поколение» (чӑв. Ашшӗ-амӑшӗ сывӑ ӑрушӑн) общество организацийӗ, Стратегилле пуҫарусене пулӑшакан агентство, Раҫҫейӗн Экономика министерстви, Раҫҫей Правительствин Эксперт канашӗ, «Партия родителей будущего» (чӑв. Пулас ӑрӑвӑн ашшӗ-амӑш партийӗ) общество организацийӗ, шкул ҫулне ҫитменнисен хӑй тӗллӗн йӗркелекен организацийӗ йӗркеленӗ. «ТОП-100 лучших воспитателей России: качество дошкольного воспитания – стратегический ресурс будущего» (чӑв. Раҫҫӗйӗн чи лайӑх воспитателӗсен ТОП-100-ӗ: шкул ҫулне ҫитменнисен воспитанийӗн пахалӑхӗ — пуласлӑхӑн стратегилле ресурсӗ) ят панӑскере ҫӗршыври 3500 педагог хутшӑннӑ. Чи лайӑх 100 воспитатель йышне Шупашкарти 182-мӗш ача пахчинчи музыка ертӳҫи Вероника Ермолаева лекнӗ. Ӑна «Раҫҫейӗн чи лайӑх музыка ертӳҫи» номинацире чысланӑ.
Нарӑсӑн 18-мӗшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑла хӑнасем ҫитнӗ. Аякран килнӗ вӗсем. Крым тата Севастополь ҫыннисем Шуршӑлти Андриян Николаев ячӗллӗ асӑну комплексӗнче пулса курнӑ.
Хӑнана Крым Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, экономика министрӗн ҫумӗ М.Балаханов, Крымри федераци университечӗн проректорӗ Е.Г.Бубнов тата «Крым – Чӑваш Ен» ҫамрӑксен канашлӑвне хутшӑнакансем килнӗ.
ЧР Культура министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, хӑнасем Шуршӑлта Андриян Николаев пирки роликсем курнӑ, ҫӗнӗ куравпа паллашнӑ. Вӗсем ятарлӑ кӗнеке ҫине ырӑ сӑмахсем ҫырса хӑварнӑ.
Раҫҫей правительстви нумай ачаллӑ ҫемьесене паракан тӳлев субсидине ӳстерме йышӑннӑ. Кун пирки ria.ru портал пӗлтерет.
Палӑртма кӑмӑллӑ: ку программӑна пирӗн республика та кӗнӗ. Ҫак тӳлеве виҫҫӗмӗш тата ун хыҫҫӑнхи ача ҫуратнӑшӑн уйӑхсерен параҫҫӗ. Ҫапла ку субсидие 820 миллион тенкӗ таран ӳстерме палӑртнӑ. Вӗсене хӑш-пӗр регион ҫеҫ тивӗҫӗ. Программӑна Чӑваш Енсӗр пуҫне Ростов, Самар, Сахалин облаҫӗсем, Севастополь хули тата ытти регионсем кӗнӗ.
Ку йышӑнӑва ахальтен туман. Раҫҫейре нумай ачаллӑ ҫемьесем йышланнӑ. Ҫапла майпа вӗсене памалли тӳлев виҫи 13,5 миллиард пулӗ. Ку ҫемьесене уйӑхсерен тӳлеме май пулӗ.
Симферопольте чӑваш наци культурин пӗрлешӗвӗ уҫӑласси пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Кун пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Чӑваш наци конгресӗн президенчӗпе Николай Угасловпа тӗл пулнӑ чух асӑнса хӑварнӑ. Нумаях пулмасть Крым Республикинче чӑвашсен тӑватӑ наци автономине йӗркеленӗ те.
Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева каланӑ тӑрӑх, ҫак ӗҫе туса ҫитерме Чӑваш наци конгресӗ те, Крымри чӑваш хастарӗсем те хатӗрленнӗ. Авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнчен пуҫласа 21-мӗшӗччен ЧНК ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Валерий Клементьев ертсе пыракан пысӑках мар ушкӑн Крымра пулнӑ
Малтанах вӗсем Керчь хулине ҫитсе унти чӑвашсемпе тӗл пулнӑ. Часах Керчь хулинче те чӑваш наципе культура автономине уҫма палӑртнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Симферополь хулине Крым ҫур утравӗнче пурӑнакан чылай чӑваш пуҫтарӑннӑ, унта автономи туса хунӑ.
Унӑн ертӳҫи пулма Николай Пропынина шаннӑ. Хыҫҫӑнах пӗтӗм Крым Республикин чӑвашӗсен пӗрлӗхне туса хурасси пирки йышӑннӑ.
Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн ертӳҫи Юрий Попов ҫӗршывӑн регионӗсен саккун кӑларакан пухӑвӗсен ертӳҫисен медиатанлаштарӑмӗнче иртнӗ уйӑхра 84-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Ку вӑл — 85 ҫын хушшинче. Унчченхи танлаштарӑмра Юрий Попов вырӑнӗ 6 картлашка ҫӳлерех пулнӑ.
Танлаштарӑма массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче вӑл е ку регионӑн парламенчӗн ертӳҫине мӗн чухлӗ асӑнни тӑрӑх йӗркелеҫҫӗ иккен. Поповӑн медиаиндексӗ -0,84 паллӑпа танлашнӑ-мӗн. Унӑн ятне массӑллӑ информаци хатӗрӗсем уйӑхра 146 хутчен асӑннӑ. «Информаци агентствисем Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн сессийӗнче Юрий Поповпа Андрей Кулагин хирӗҫтӑрӑвӗ пирки ытларах пӗлтернӗ», — тенӗ иккен танлаштарӑма хатӗрлекенсем.
Танлаштарӑмра Крымри саккун кӑларакан пуху ертӳҫи Владимир Константинов, Челепи облаҫӗнчи Владимир Мякуш, Севастопольти Алексей чалый малти вырӑнсене йышӑннӑ. Чи кайри — Хабаровск енӗн парламент пуҫлӑхӗ Виктор Чудов.
Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Шупашкарти Ҫӗнтерӳ паркӗнчен ретро-урапасем ҫула тухнӑ. Ӑҫта? Севастополе ҫити. Ӑна «ГАЗ 21-Ретро» автоклуб хастарӗсем йӗркеленӗ.
Иртнӗ ӗмӗрти 60–70-мӗш ҫулсенчи «Волга» тата «Москвич» урапасем темиҫе ҫухрӑм парӑнтарӗҫ. «Шупашкар – Севастополь» ҫулҫӳреве тухас тесе «ГАЗ 21-Ретро» автоклуб хастарӗсем отпуск та илнӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, вӗсем талӑкне 700–800 ҫухрӑм кайӗҫ.
Ҫулҫӳреве Ҫӗнтерӳ 70 тултарнине халаллӗҫ. Ун валли маларах, пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче, хатӗрленме тытӑннӑ. Хастарсем Крымри чӑваш диаспорипе ҫыхӑннӑ, маршрут хатӗрленӗ, ытти регионти ретро-урапа хуҫисене чӗннӗ. Ҫулҫӳреве Йошкар-Ола, Чулхула, Хусан ҫыннисем хутшӑнма кӑмӑл тунӑ.
Ретро-кортеж Шупашкартан ирхи 6 сехетре тухса кайнӑ. Ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче вӗсем Севастопольте пуласшӑн.
Ҫу уйӑхӗн 25–30-мӗшӗсенче Крым Республикинче пушарнӑйсемпе ҫӑлавҫӑсен «Чӗресен кӗвви» юрӑ-кӗвӗ пултарулӑхӗн конкурсӗн финалӗ иртнӗ. Нумаях пулмасть гала-концерт иртнӗ, ҫӗнтерӳҫӗсене, фестивале хутшӑннӑ пушарнӑйсемпе ҫӑлавҫӑсене, ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче Севастопольти Хура тинӗс флочӗн офицерсен ҫуртӗнче чысланӑ.
Ведомство пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурса РФ МЧСӗн регионсенчи центрсен тата вӗренӳ заведенийӗсен пултарулӑх ушкӑнӗсем хутшӑннӑ.
Атӑлҫи тӑрӑхӗн чысне унта ПФ МЧСӗн Чӑваш Енри тӗп управленийӗн «Служу Отечеству» ансамблӗ хӳтӗленӗ. Вӗсем жюрие, куракансене тыткӑнлама пултарнӑ. Ансамбль иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакансем Крымри санаторисенче реабилитаци витӗр тухма пултарӗҫ. Шкул ачисем те Севастополе кайса паллӑ уйлӑхсенче канӗҫ. Ҫапла Чӑваш Ен Крымпа медицина тытӑмӗнче те килӗштерсе ӗҫлесшӗн. Кун пирки Михаил Игнатьев унта ӗҫпе кайсан калаҫнӑ.
Крымри медицинӑна халӗ пулӑшу кирлӗ. Унти учрежденисем Раҫҫей стандарчӗсем ҫине куҫаҫҫӗ. Кун тӗлӗшпе Чӑваш Ен пулӑшма хатӗр.
ЧР сывлӑх министрӗ каланӑ тӑрӑх, Крымри специалистсем, тухтӑрсем пирӗн республикӑна килсе кунти опытпа паллашӗҫ. Пирӗннисем Крыма кайса курма та хатӗр.
Крымсене Травмотологи, ортопеди, эндопротезировани центрӗ тата Куҫ микрохирургийӗ интереслентерме пуҫланӑ. Трамотологи центрӗнче пӗлтӗр Крымри темиҫе пациент сипленнӗ. Халӗ вӗсем хӑйсем патӗнче те кунашкалли тума шухӑшлаҫҫӗ.
Крыма каякан ачасем Севастополь хулипе паллашӗҫ. Герой хула вӗсене патриотлӑх воспитанийӗ пама пулӑшӗ. Халӗ маршрута палӑртса хунӑпа пӗрех ӗнтӗ. Республикӑран пӗрремӗш ушкӑн ҫуркуннехи каникулта кайӗ.
+0.3 °C