Электронлă вулавăш

— Петĕр, кала! Тĕрĕссине кала, текех ан суй! — терĕ. — Аннӳ хăй кăкрине кама парса ӳстернине виличчен пĕлсе юлтăр! Эсĕ çак ĕçе хăвах турăн пулсан, мĕншĕн çын çине яратăн? Асту, ывăлăм, айăпсăр çын куççулĕ çĕре йĕпетсен, вăл сана текех тытмасть, йышăнмасть, çĕклеме пултараймасть. Çын куççулĕ шыв мар вăл. Сана вилсен те çакăншăн çĕр йышăнмĕ. Пĕр çын чунне çини çитмест, татах тепĕр çын чунне илесшĕн-и эсĕ? Кĕркури вĕлермен пулсан, мĕншĕн ун çине яратăн? Кала мана, аннӳне, кала тӳррипе! Эпĕ ăна та хĕрхенетĕп. Вăл пĕчĕкрен ашшĕ-амăшĕсĕр ӳсрĕ. Ыррине те, усаллине те нумай курчĕ. Эсĕ ăна татах таптаса тăкасшăн-и? Вăл каланă пекех пулсан, ăçта сан чĕрӳ? Эсĕ çаплах канлĕ пурăнма шутлатăн-и малалла çĕр çинче? Кала, халăх умĕнче кала, тĕрĕс-и ку? Эсех-и Тимафи пиччӳне вĕлерекенни? Чĕререн тархасласа ыйтатăп, кала мана, тĕрĕссине кала!

Петĕр, ыйхăран вăраннă пек, амăшĕ çине пăхса илчĕ, вара шăппăн пуçне сулчĕ:

— Эпĕ…

— Ах, турăçăм! — хашлатса илчĕ амăшĕ. Унтан аллипе Петĕр еннелле сулса, пĕтĕм зал илтмелле кăшкăрса ячĕ:

— Çук, çук! Кирлĕ мар!.. Эсĕ халĕ мана та текех кирлĕ мар! Мана текех анне тесе чĕнме пăрах! Çĕр çăттăр сăна çакăнтах! Эпĕ сана ывăл теместĕп! Эсĕ текех çĕр çинче утса çӳреме тивĕçлĕ мар. Ылханатăп сана! Манăн текех ывăл çук! Судьясем, мĕн тăвас тетĕр, çавна тăвăр! Халăх сучĕ тĕрĕс суд тутăр, тивĕçлипе туянтăр вăл… Эпĕ сана çĕрĕ-çĕрĕпе чирлĕ чухне куç хупмасăр пăхса усрарăм. Кайран, аçу сăмахне итлесе, мана пăхас чухне, килтен тухса кайрăн. Халĕ аçуна эсĕ кирлĕ-и? Вăл çакăнта та килмен вĕт! Таçта çапкаланса çӳресе тĕрмене лекрĕн. Санăн ĕнтĕ çак ĕçе тума та аллу çĕкленчĕ-и?! Ху валли тинех вырăн тупрăн иккен! Эсĕ мана, ватă аннӳне, чирлĕ çынна, килти арçын ĕçне туса усă кăтартмалла чухне, савăнтарас вырăнне çак чăтайми намăса кăтартрăн. Мĕн туса хутăн эсĕ мĕн туса хутă-ăн? Ах, турă, турă, мĕн курмалла-ши тата манăн халăх çине мĕнле куçпа пăхмалла?! Текех мана анне тесе ан кала, анне тесе ан асăн!.. Ылханатăп!.. Ылхана-атăп!..

Татах тем каласшăнччĕ… анчах вăл сасартăк тенкел çине татăлса анчĕ, вара тăнне çухатрĕ… Такам тухса больницăна шăнкăравларĕ… Çынсем тĕлĕнсе, хумханса, çак ватă хĕрарăма хĕрхенсе, пĕр самант нимĕн шарламасăр ларчĕç. Нумай та вăхăт иртмерĕ — больницăран васкавлă пулăшу машини çитрĕ. Шап-шурă тăхăннă тухтар васкаса чупса кĕчĕ те ватă хĕрарăмăн ал тымарне тытса пăхрĕ, чĕрине итлерĕ, пӳрнипе кăшт куçĕсене уçса пăхрĕ:

— Шел, кая юлтăмăр. Ăна текех пулăшу кирлĕ мар. Вилнĕ вăл, — терĕ.

— Ăçтан чăттăр амăшĕн чĕри. Темле пулсан та, унăн юнĕ вĕт, — терĕç залри çынсем.

Йывăр асаппа ĕмĕрлĕхех куçне хупнă хĕрарăма наçилккапа йăтса тухнă вăхăтра, залри халăх ăна шеллесе:

— Эй, апăрша-а! Хăйне тӳсме çук йывăр пулсан та, вилĕмĕпе чăтăмлăн кĕрешсе, хăйĕн тĕрĕслĕхĕпе тăлăххăн çитĕннĕ ним айăпсăр Кĕркурине тĕрме алăкĕ умĕнчен сирсе ирĕке кăларса хăварчĕ вĕт, — терĕç.

Малти тенкелсем çинче ларакансем ура çине тăрсах:

— Ывăлне чĕреренех хĕрхеннĕ вăл. Ăна зала кӳртсен мĕнле йынăшса ячĕ? Анчах чăтайми пысăк намăса пула, халăх умĕнче хăйĕн чĕрери хĕрхенӳллĕ туйăмне хирĕç ылханса ăна ятлама çăмăл пулнă-и ăна?! Çавăнпах ĕнтĕ чĕри чăтаймарĕ унăн, — терĕç амăшĕн чунĕпе асапне йăлтах ăнланнă хĕрарăмсем. Хăшĕсем татах хушса:

— Хĕрхенни паллах, ахальтен каламарĕ вĕт ывăлĕн ачалăхĕ мĕнле асаплă та йывăр пулнине, ашшĕпе ама çури амăшĕ ăна мĕнле суйса асаплантарнине. Çав чăнлăха халăх тата суд тăвакансем ăнланса, кăштах та пулин çăмăлрах приговор çырасса, персех вĕлермелле ан туччăр тесе каларĕ вăл. Ун чухне çын вĕлернĕшĕн персе пăрахмалли саккун пуррине ăнланнă, шеремет, — терĕç.

Çакна илтсен, пĕр самант юпа пек хытса ларнă Петĕр шап-шурă шурса кайрĕ. Ура çине сиксе тăчĕ, амăшĕ патне пырасшăн пулчĕ, анчах кăшкăрса, татăлса йĕрекен йăмăкĕ ăна тĕртсе ячĕ, çывăха ямарĕ.

Пĕр сăмах чĕнмесĕр, Петĕр хăй вырăнне кайса ларчĕ, пуçне татах кăкăрĕ çинелле усрĕ. Вăл амăшĕн юлашки сăмахĕсене, хăйĕн ачалăхне аса илчĕ. Çапла, ăнмарĕ Петĕрĕн пурнăçĕ. Пĕтĕмпех хăй айăплă: ĕçме вĕренчĕ, вара ĕçлеме пăрахрĕ. Тен, хăй çеç те мар?.. Ашшĕ, ĕçкĕпе сутăннăскер, çын чысне çухатса ачана йăнăш çул çине тăратрĕ. Чипер вĕренекен ачана хăй патне илсе кайса çынлăхран кăларчĕ. Ама çури амăшĕ кунĕн-çĕрĕн эрех юхтарчĕ. Ĕçсе-супса айкашрĕç, хирĕçрĕç. Петĕр ашшĕ патне кайнă чухне амăшĕ ăна алăран тытса куççулĕпе йăлăнчĕ: «Ан кай, Петĕр, ывăлăм, ан кай! Эсĕ вĕсене кирлĕ çын мар. Вĕсем сана юратса, хĕрхенсе чĕнмеççĕ, алимент укçине парса тăрасран çеç сана хăйсем патĕнче усрасшăн. Ан кай, ывăлăм, Петя? Ан кай, тархасшăн, ан кай…» — тесе, тенкел çине выртсах йĕрсе юлчĕ.

Тĕрĕс каланă вăл. Кайран Петĕр куншăн хытă ӳкĕнчĕ. Ама çури амăшĕ пĕрре çеç кӳрентермен ăна, ашшĕне сахал мар элекле-элекле панă. Тăван амăшĕ патне каялла кайма шутласан, ама çури амăшĕ хăратса пăрахнă:

— Сана халĕ суд пирĕн çума çирĕплетнĕ. Эсĕ, ухмах, çавна та ăнланмастăн-и-ха?!

«Мĕн тери ухмах, путсĕр, тискер çын пултăм. Кама кирлĕ халĕ эпĕ? — шутларĕ Петĕр. Çавăнтах амăшĕн çырăвне аса илчĕ. — Мĕнле чĕнсе çырчĕ. Анчах ĕçме вĕреннĕ вăхăтра анне патне таврăнма шутламарăм. Çав çултанпах йăнăш çулпа утса юрăхсăра тухрăм».

Вара хăйне юлашки сăмах пама ыйтрĕ.

— Айăплă, чăнах та, питĕ айăплă эпĕ. Кĕркури чăннине каларĕ. Эпех вĕлертĕм Тимафи пиччене… ӳсĕр пулнă. Урă пулнă пулсан, аплах тумастăм… Эпĕ ăна вĕлерес теменччĕ. Темле пуçĕнчен лекрĕ… Кайран, тăнне çухатсан, кĕлетки асаплăн тапаланнине курсан, çапла асаплантариччен вилсен лайăхрах пулĕ тесе, вĕлерсех пăрахрăм… Эпĕ кун пек пуласса шутламан, васканипе, хумханнипе çапла пулчĕ. Эрехе пулах çын пĕтрĕ. Хам пĕтнĕшĕн текех кулянмастăп. Халăха усă тăвайман эпĕ. Мĕнле приговор йышăнатăр, çапла килĕшетĕп, — тесе вĕçлерĕ вăл хăйĕн сăмахне.

Кĕркури юлашки сăмахне калаймарĕ. Ытла хытă хумханчĕ вăл. Хăй çине çакăн пек инкекпе тĕрĕслĕх йăтăнса аннипе ача пекех питне хупласа йĕчĕ.

Приговор вуличчен пĕр çын залран саланмарĕ. Пурте пĕр-пĕринпе шăппăн калаçрĕç, суд мĕн йышăнасса кĕтрĕç.

Часах зала суд членĕсем тухрĕç.

Петĕре вунă çула тĕрмене хупмалла тунине илтсен, хĕрхенекен никам тупăнмарĕ. Кĕркурие, вăл Петĕр çинчен малтанах унран хăранипе тĕрĕссине каламаншăн, икĕ çуллăха условно пачĕç.

Залри çынсем пурте йывăр кăмăлпа тухрĕç. Вĕсен чĕрисенчен ĕçчен те сăпайлă хуралçăн сăнарĕ тухма пĕлмерĕ.