Сунарçă


Браконьер


Сунарçă эп. Браконьерсем

Манран хăраççĕ. Çаратаççĕ

Вăрмансене çак ирсĕрсем,

Чĕрчунсене персе тытаççĕ.

Вĕсен тĕллевĕ — аш-какай,

Мулкач тытса çини — моралĕ.

Çакна пулах пуль эп пĕрмай

Путсĕрсемпе вăрçатăп халĕ.

Пĕррехинче çапла, хĕлле,

Каç пуличчен тăман уларĕ.

Тĕттĕмленсен вара — çĕрле

Чӳречерен такам шаккарĕ.

Тухсассăн куртăм: ку — Йăван,

Юратнă арăмăн пĕр шăллĕ.

Машинпалан Йăван: «Аван!

Уç хапхуна, йысна, пит шăнтăм...»

Çынсем килсессĕн хăнана

Чун-чĕререн эп савăнатăп.

«Часрах кĕр! — терĕм Йăвана, —

Мĕнле çулпа? Епле пурнатăн?»

«Пурнатăп лайăх. «Москвича»

Малтан шала кĕртесчĕ. Тытрăм

Паян эп виçĕ мулкача!

Иртен вара, йысна, пит выçрăм».

Чăнах, куратăп — салонра

Выртать пăшалĕ ун хăяккăн.

Тар çуннă шăршă аякран

Çапать. Выртать мулкачĕ акă

Куç умĕнчех. Вăт ку ача!

Чĕрчун тытма ăста-мĕн! Кулă

Питрен çухалчĕ: мулкача

Шеллемесен этем, мĕн пулĕ?

«Кхе-кхе! Кĕрер çурта, Йăван!»

Малалла

Пăлансем


Пуçларĕ юр та тин каймашкăн,

Хĕвел куллен пăхать хĕртсе.

Хăй кил-йышне кăшт уçăлмашкăн

Пăлан аçи тухать ертсе.

Мăйракипе сирсе уçать вăл

Армак-чармак туратсене.

Уçланкă сукмакне тухсассăн,

Тăп чарăнать çыран хĕрне.

Пăхать вăл часовой пек тимлĕн,

Пуçне мăнаçлăн каçăртса:

Ни курăка тӳрех астивмĕ,

Ни шыв вăл ĕçмĕ антăхса...

Тин шăтнă курăка кăшлаççĕ

Пăрушĕ, амăшĕ — пĕрле.

Сас-чӳсĕр шăплăха саваççĕ

Вĕсем те этемпе пĕрех.

Сунарçă вĕсене пемесĕр

Тĕм хыççăн сисĕнми иртет:

— Çӳреччĕр ирĕкре, ĕрчеччĕр!

Çак вăрмантан ан писчĕр, — тет.

Елиххан калавĕ


1

Тĕлленмен те... Тĕлĕнтерчĕç, —

Хыпар çитрĕ ăнсăртран:

Ман ята та пичетлерĕç

Кăçал пысăк хаçатра.

 

Сăн та çапăнчĕ. Сухалăм

Тухнă ытлашши япшар.

Хаçата тытса вуларăм,

Тĕрĕс çырнă, суйса мар.

 

Карчăк сăмсине тĕртетĕп,

Хам ыйтатăп майĕпе:

— Старикку сан сĕтĕрнет-и

Килсĕр йытă урипе? —

 

Вăл мана çапла хăртатчĕ,

Тăвансемĕр, куллен-кун.

Халь ак пусăрнчĕ пăртакçă.

Хамăн та лăпланчĕ чун.

 

Çулсен шучĕ пур-ха манăн,

Ĕнтĕ — утмăл çиччĕре...

Утнă-çке, пайтах таптанă

Аслă, тӳсĕмлĕ çĕре.

 

Анчах çук, иртмен-ха ĕмĕр!..

Мухтанмасăр каласан,

Хам ĕçре эп, тăвансемĕр,

Хама майлă партизан.

 

Эп чăлаххăн çуралман çав,

Ĕмĕр кăххăм ӳсĕрмен.

Чунăмпа эп — йăлт сунарçă,

Ку килет вăл yесĕлрен.

 

Ĕç нумай, паллах, колхозăн —

Ферминче те уйĕнче.

Вăй хурса ĕçле, ан усăн

Тăван халăх мăйĕнчен.

 

Малалла

Пĕр каçрах çĕр те икĕ куян тытрăм


Хисеплĕ ачасем!

Хăвăрах пĕлетĕр, ман атте те, асаттен аслашшĕ те сунарçă пулман. Асаттен аслашшĕ кăна мар, пирĕн пĕтĕм йăхра та ĕмĕрне сунарçă пулман. Çавăнпа манран пурте çапла ыйтаççĕ:

— Çтаппан пичче, эс мĕнле майпа çав тери чаплă сунарçă пулнă-ха?

Тӳррипе каласан эпĕ чаплă та паллă сунарçă пулнинчен нимĕнех те тĕлĕнмелли çук. Мĕншĕн тесен ман пек сунарçă пулма такам та пултарать. Чаплă сунарçă пулма пĕр япала çеç кирлĕ, вăл темĕн те пĕр шутлама пултаракан пуç пулать. Ун пек ăслă пуç пулсан вара такам та чаплă сунарçă пулма пултарать. Анчах манăнни пек ăслă пуç кирек камăн та çук çав. Акă мĕншĕн эпĕ тĕнчери чи чаплă та паллă сунарçă пулса тăтăм.

Ман пуç чăнах та питĕ ăслă. Вăл темĕнле тĕлĕнмелле япаласем те шухăшласа кăларать. Тĕнчери чи чаплă та паллă сунарçă пулмалли шухăша та вăлах шутласа кăларчĕ. Вăл акă мĕнле пулчĕ. Эпĕ ун чухне вунă çулхи ачаччĕ. Эпĕ ытти ачасем пек имшеркке те хăюсăр пулман, атте тăвакан пур ĕçе те хутшăнаттăм, пысăк ачасемпе пĕрле Ямаш вăрманне куянсем йĕрлеме те каяттăм. Тӳрех каламалла: ман пек паттăр ялта урăх пĕр ача та пулман.

Малалла