Тиха


Аннеçĕм


Çанталăк çутă та илемлĕ. Сăртри йывăçсем хушшинчен кĕрхи хĕвел таврана хăватлă вут-хĕмпе сирпĕтет. Пахчасенче чăпар чечексем вĕл-вĕл чухенеççĕ. Маринене çуралнă кун ячĕпе саламлаççĕ. Вăр-вар, чĕрĕ хĕрача çичĕ çул тултарать. Çуралнă кун тĕлне ăна темле парне те парса тултарчĕç. Хреснамăшĕ шкул сумки, ручка-кăранташсем парнелерĕ. Маринен тулли пичĕ вылякаласа илет, кăвак куçĕ вăхăчĕ-вăхăчĕпе çуталать те тĕксĕмленсе каять. Вăл темшĕн кăмăлсăр пулни курăнать.

Август уйăхĕн юлашки кунĕсенче Марине шкула кайма хатĕрленчĕ. Пĕррехинче вĕсем амăшĕпе пасара çул тытрĕç. Васкамасăр ретсем хушшипе утрĕç, кирлĕ япаласене тыткаласа, тăхăнса пăхрĕç, мĕн кирлине йăлт туянчĕç темелле. Ывăннипе иккĕшĕн те уринчен ури иртмерĕ, анчах Марине пасартан тухма килĕшмерĕ. Ара кунта вăл пысăк, вăрăм çуçлĕ, калаçакан пуканене асăрхарĕ. Тем пулсан та шкула кайиччен пуканепе выляса юлас килет. Амăшĕ хĕрĕ çине ытарайми куçĕпе пăхса илчĕ, унăн кăпăшка аллинчен çавăтрĕ, унтан малалла ярса пусрĕ. Халь-халь макăрса ярас патне çитнĕ хĕр пĕрчи аллине карт туртса илчĕ, юнтарса тутине тăсрĕ. Калаçма юратаканскер, пĕр сăмах чĕнмерĕ, амăшĕ хыçĕнчен лĕпĕстетсе утрĕ.

Малалла

Тиха


Пуçласа паян тиха

Амăшпе тухать уя.

Тиха питĕ çамрăк-ха,

Амăшĕпе паллашни

Пилĕк кун çеç çитнĕ-ха.

Ури тĕпĕ те хытман,

Пушмак пулса та çитмен.

Пурĕ пĕрех амăшне

Кӳлсе тухрĕçĕ ĕçе.

 

Çуркуннепе пурин те

Ака- суха тумалла.

Çавăнпа та лашана

(тихи пĕчĕк пулин те)

Суха пуçне кӳлмелле.

 

Тиха питĕ савăнать

Çутă хĕвел ăшшинче.

Тринкки-транкки тукалать

Хăй амăшĕ çумĕнче.

 

Лаши и-хи ихĕрет,

Тихине çапла калать:

«Вырт-ха, ывăлăм, канса,

Часах ывăнăн чупса.

Куран, суха тумалла,

Ман кунĕпех утмалла,

Пĕтĕм вăй-хал пĕтиччен

Суха пуçне туртмалла».

 

Итлемест ăна тиха,

Чупать вĕçрен йăранпа.

Савăнать вăл чăннипе

Çут тĕнче илемĕпе.

 

Кăнтăрла ак çывхарать,

Тиха ывăнса çитет,

Тринкки-транкки тек сикмест,

Аран-аран уткалать.

 

Иртенпе ĕнтĕ тиха

Ним те хыпман çăвара.

Хырăмĕ пит выçнипе

Тилмĕрет вăл амăшне:

Малалла

Асамлă тиха


Таçти ялта, эпир курман-илтмен, пĕлнĕ-пĕлмен хуçалăхра пурăннă тет пĕр лаша. Сухаланă, сӳреленĕ, тем те турттарнă унпа хуçисем. Хуçалăхра пĕр ĕç те унсăр туман. Пĕррехинче, ытти кĕсре пекех, вăл хăмланă. Пăхаççĕ те хуçисем, тĕлĕнеççĕ: тихан пĕр ури çук иккен. «Çук, ку тихана эпир усраймастпăр. Ырра мар ку, тем пуласса систерет», — теççĕ вĕсем.

Кӳршĕ Микихвер çакна илтсенех вĕсем патне хыпăнса чупса пырать. «Парăр мана çак тихана. Эп пĕчченех пурăнатăп, мана тус-юлташ пулĕ вăл. Эп ăна пăхăп, ӳстерĕп. Кичем пулмĕ тек вара манна», — тет вăл.

Чăнах та, Микихвер пĕчченех пурăннă. Унăн ача таврашĕ пулман. Арăмĕ вунă çул каялла вилнĕ. Пĕр кушак çеç усранă вăл. Пенси укçипе сыпăнса пынă ун пурнăçĕ.

Килĕшнĕ хайхисем Микихвере çак тихана сутма. Виçĕ кĕмĕл укçа пама тивнĕ ăна уншăн. Анчах та тихана çитермешкĕн нимех те çук-çке. Юлашки укçине кайса парать вăл çак тихашăн. Малтанлăха тихана ялти çынсенчен сĕт илсе ĕçтеркелет. Тиха ӳссе пынă майăн пахчара çулса типĕтнĕ утта паркалама пуçлать. Кун-и, çĕр-и: пĕр уйрăлмасăр, куçран куçа пăхса пурăнать вăл унпа. Хăй çиес çакăрне те ăна парать. Хушăран кушакки çинчен те манса каять. Каçсерен çеç, кушакки вырăн çине хăпарса мăрлата-мăрлата ачашлансан, ăна асăрхать, хăй çумне вырттарса çупăрлать.

Малалла