Ӗнер, юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрсен театрӗнче 87-мӗш сезон уҫӑлнӑ. Ҫав ятпа унта «За синими туманами» спектакль кӑтартнӑ.
Ҫӗнӗ сезон уҫӑлнине тата ӳнер учрежденийӗ юсав хыҫҫӑн ҫӗнелнине театр хӑйӗн Фейсбукри страницинче хыпарланӑ. Кинотеатр пулнӑ ҫурт урамран халӗ, чӑн та, хитреленнӗ. «Чувашский государственный ордена Дружбы народов ТЕАТР ЮНОГО ЗРИТЕЛЯ имени М. Сеспеля» тесе аякран курӑнмалла ҫырса хунӑ.
Ҫавна курнисенчен хӑшӗсем театр ятне чӑвашла ҫырманнине асӑрханӑ. Александр Блинов чӑваш хастарӗ те ҫавна палӑртнӑ, Чӗмпӗрти Николай Ларионов ҫыравҫӑ та. «Аван, анчах Чӑваш Республикинче чӑвашла та ҫырмалла!», — тенӗ, тӗслӗхрен, Чӗмпӗрти йӑхташӑмӑр.
Театр пуҫлӑхӗ Елена Николаева чӑвашла пулатех тесе шантарнӑ, хальлӗхе вӑхӑт ҫитменнине палӑртнӑ.
Юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Пысӑк Упакасси ялӗн масарӗнче Ҫемен Элкерӗн асӑну палӑкне (кенотафне) вырнаҫтарчӗҫ.
Чӑваш халӑх сӑвӑҫин пысӑк ӗмӗчӗ тинех пурнӑҫланчӗ: вилес умӗн вӑл хӑйне тӑван ялӗн масарӗнче пытарма каласа хӑварнӑ-ҫке! Палӑка вырнаҫтарма ялти таванӗсем хастар хутшӑнчӗҫ, сӑвӑҫӑмӑра асӑнмалли вырӑна сӑваплӑ шывпа тасатрӗҫ, унта вилтӑпри ҫинчен илсе килнӗ ҫӗре те хучӗҫ. Ку вырӑнта малашне хӑйсен ентешне кашни ҫимӗкрех асӑнма килӗшсе татӑлчӗҫ.
Чӑваш режиссерӗн Алекс Платӑн документлӑ ӗҫӗ Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи Лос-Анджелес хулинче иртнӗ кинофестивальте палӑрнӑ. «Запечатленные временем» ӗҫе «Marina del Rey Film Festival 2019» кинофестивальте «Лучший международный документальный фильм» (чӑв. Халӑхсем хушшинчи чи лайӑх документлӑ фильм) номинацире чысланӑ.
ЧР Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, кинофестивале тӗнчери 300 ытла ӗҫе тӑратнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин вӑхӑтӗнчи нуша-терте ҫутатса паракан ӗҫ Америкӑри куракансене тыткӑнланӑ.
Фильма Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 75 ҫул ҫитнӗ тӗле ӳкернӗ. Сценари авторӗ тата режиссерӗ – Алекс Плат, композиторӗ тата сасӑ режиссерӗ – Алексей Гордеев.
Кӗҫех, чӳкӗн 17-мӗшӗнче, республикӑра Пӗтӗм тӗнчери опера фестивалӗ уҫӑлӗ. Вӑл кӑҫалхипе 29-мӗш хут йӗркеленет.
Чӳкӗн 17-мӗшӗнче «Царская невеста» оперӑн премьери пулӗ. Ӑна РФ Культура министерствин гранчӗ пулӑшнипе лартаҫҫӗ. Ку оперӑна чӳкӗн 9-мӗшӗнче те курма май пулӗ.
Чӳкӗн 23-мӗшӗнче сцена ҫине «Борис Годунов» опера тухӗ. Чӳкӗн 26-мӗшӗнче Раҫҫей халӑх артистне Дмитрий Хворовстовские халалланӑ концерт пулӗ.
Чӳкӗн 28-мӗшӗнче П.Чайковскин «Пиковая дама» оперине лартӗҫ. Тепӗр кун «Тенора Южной Африки» эксклюзивлӑ концерт пулӗ. Унта ятарласа Кӑнтӑр Африка Республикинчи тата Лесотӑри солистсене чӗннӗ.
Раштавӑн 1-мӗшӗнче – гала-концерт. Кӑҫал фестивальте ҫӗнӗлӗх те пулӗ: концертсене Вӑрнарта, Муркашра, Патӑрьелте, Хӗрлӗ Чутайра та йӗркелӗҫ.
«Уяв» халӑх фольклор ансамблӗ сцена ҫине тухмалли тумтирсене ҫӗнетӗ. Кун пирки ҫак йӗркесен авторне Шупашкар хулин тӗп клуб тытӑмӗн методисчӗ Екатерина Осипова пӗлтерчӗ.
Асӑннӑ коллектив Хӑй тӗллӗн вӗреннӗ коллективсен республикӑри фестиваль-конкурсӗнче ҫӗнтернӗ. Гран-прие тивӗҫнӗ ушкӑна 100 пин тенкӗ парӗҫ.
Фестивалӗн гала-концерчӗ Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче нумаях пулмасть иртнӗ. Ку мероприятие 2024 ҫулччен вӗҫӗмех ирттерӗҫ. 2019, 2021, 2023 ҫулсенче ӑна «Йӑла-йӗрке» номинаципе йӗркелеме йышӑннӑ, 2020, 2022, 2024 ҫулсенче — «Культура – вӑл эпир!».
Кӑҫалхи фестиваль-конкурса хутшӑнма 21 муниципалитетран 30 заявка пулнӑ. Вӗсенчен 13-шне суйласа илнӗ.
«Уяв» ансамбле, сӑмах май, РФ тата Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, «Душа России» патшалӑх премийӗн лауреачӗ Зинаида Козлова ертсе пырать.
Чӑваш Енри делегаци Турцин черетлӗ ҫуралнӑ кунне уявлама хутшӑннӑ. Кун пирки Альбина Юрату сӑвӑҫ Фейсбукри хӑйӗн странцинче пӗлтернӗ.
Турцин 96-мӗш ҫуралнӑ кунӗ ячӗпе йӗркеленӗ уява Хусанти «Казан-Палас» хӑна ҫуртӗнче юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пухӑннӑ.
Чӑваш Ен делегацийӗн йышӗнче Альбина Юрату сӑвӑҫ, Чӑваш халӑх ҫыравҫи Юхма Мишши тата Чӑваш Енри кинематографистсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Олег Цыпленков пулнӑ.
Альбина Юрату пӗлтернӗ тӑрӑх, йыхрав хутӗнче ҫапла ҫырса хунӑ: «Турци Республикин Хусанти генеральнӑй консулӗ Исмет Эрикан тата Айше Реззан Эрикан госпожа Сире йышӑнӑва хутшӑнса чыс тума ыйтать».
Сӑвӑҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, таҫта та чӗнсе курнӑ, анчах кун пек кӑмӑл туман. Хӑнасене консул мӑшӑрӗпе ӑшӑ сӑмах каласа хӑй кӗтсе илнӗ. Вӗсем саланнӑ чух алӑ тытса сывпуллашнӑ.
Уява халӑх йышлӑ пухӑннӑ. Вӗсен йышӗнче писательсемпе поэтсем, журналистсем, усламҫасем тата ыттисем пулнӑ.
Марина Карягина режиссер тата сценари авторӗ пулса ӳкернӗ фильмсемпе Пӗтӗм тӗнчери кинофестивальсене пӗрре кӑна мар хутшӑннӑ. 2013 ҫулта режиссер евӗр вӑл Гран-при те илнӗ. Кӑҫалхи юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Пӗтӗм тӗнчери «Кунаки» кинофестивальте унӑн ӗҫӗ «Российская газета» хаҫатӑн дипломне тивӗҫнӗ.
Ҫак кунсенче вӑл Питӗрте иртнӗ «Влюбленные в искусство» (чӑв. Ӳнере юратакансем) Пèтèм тӗнчери фестивальте пулнӑ.
Унта документлӑ фильмсем кӑна мар, илемлӗ картинӑсемпе анимаци хайлавӗсем те хутшӑннӑ. Сумлӑ комисси 340 ӗҫрен 32-шне суйласа илсе конкурс программине кӗртнӗ. Ҫав шутра «О чем молчат куклы деда Тероша?» та пулнӑ. Унта Марина Карягина сценарист тата режиссер пулса Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Дверенин ӳнерҫе кӑтартса панӑ. Шӑпах ҫак ӗҫе «Документлӑ кино» номинацире лауреат дипломӗпе чысланӑ.
Паян, юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри виртуаллӑ концерт залӗ уҫӑлӗ. Вӑл аслӑ шкулӑн вӗренӳ театрӗнче уҫӑлӗ. Вӑл зал Раҫҫейӗн Культура министерствин пррекчӗ тесе пӗлтерет республикӑн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви.
Виртуаллӑ концерт залне 15 сехетре савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ. Унта республикӑн Культура министерствин специалисчӗсем, культура тата ӳнер ӗҫченӗсем хутшӑнӗҫ.
Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприяти вӑхӑтӗнче Олег Лундстрем ячӗллӗ Патшалӑх камера оркестрӗн джаз концертне онлайн меслетпе кӑтартӗҫ. Унта кирек кам та ҫитсе курма пултарать. Тӳлевсӗрех кӗртӗҫ.
Юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Ҫеҫпӗл ялӗнче пӗлтерӗшлӗ мероприяти иртнӗ. Ӑна Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 120 ҫитнине халалланӑ.
Кризис вӑхӑтӗнче Ҫеҫпӗл кӑвайчӗсем сӳннӗ, халӗ вӗсене ҫӗнӗрен чӗртме вӑхӑт ҫитнӗ. «Ҫеҫпӗл кӑвайчӗсем» поэзи фестивалӗ Валери Туркай пуҫарнипе йӗркеленнӗ. Пӗрремӗш хутчен вӑл 1996 ҫулта иртнӗ. Фестиваль пулас поэтсен шкулӗ пулса тӑнӑ.
Кӑҫал фестивале сӑвӑ вулама тӗрлӗ районтан килнӗ. Хӑнасене Ҫеҫпӗл Мишши музейӗ умӗнче ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ. Унтан пурте шала кӗнӗ, поэт пултарулӑхӗпе тата пурнӑҫӗпе паллашма та ӗлкӗрнӗ.
Чӑваш Енре Раҫейӗ Пысӑк театрӗн ӗҫӗсене тӳрӗ трансляци вӑхӑтӗнче курма май килӗ. Театр «Большой балет в кино» (чӑв. Кинори пысӑк балет) черетлӗ сезон уҫассине пӗлтернӗ. Пӗрремӗш ӗҫпе, «Раймонда» балетпа, юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче паллашма май килӗ. Ӑна Шупашкарти «Синема 5» кинотеатрта кӑтартӗҫ. Мускаври чаплӑ театрӑн ӗҫӗпе провинцире паллашма TheatreHD проект май парать.
«Раймонда» вӑтам ӗмӗрхи юрату романне Ю.Н. Григорович Александр Глазунов кӗввипе редакциленӗ. Вӑл — чипер хӗр рыцаре юратни ҫинчен.
Балет виҫӗ актран тӑрать. Тӗп рольте — Ольга Смирнова прима. Жан де Бриенн рыцарь — Артемий Беляков. Вӗсен хушшине кӗрекенни, Абдерахман сарацин, сӑнарӗнче — Игорь Цвирко.
2020 ҫулта та Пысӑк театрӑн ӗҫӗсене кинотеатрта трансляцилӗҫ. Кӑрлачӑн 26-мӗшӗнче «Жизель» кӑтартӗҫ, нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче — «Лебединое озеро», пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче — «Ромео и Джульетта», ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче — «Драгоценности», чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче — «Корсар», раштавӑн 15-мӗшӗнче — «Щелкунчик».
+12.3 °C