Пуш уйӑхӗн 31—ака уйӑхӗн 1-мӗшӗсенче Шупашкарта «ГолосА» (чӑв. СасӑсемА) Раҫҫей шайӗнчи поэзи фестивалӗ иртӗ. Геннадий Айхи поэта сума сунине палӑртакан поэзи уявне кӑҫалхипе тӑххӑрмӗш хут йӗркелеҫҫӗ. Фестивале кашни ҫулах пуҫараканни — Мускаври «Мастера литературного перевода» (чӑв. Литература куҫарӑвӗн ӑстисем) гильдинче ӗҫлекен Алексей Прокопьев. Шупашкарсем те пулӑшаҫҫӗ. Игорь Улангин художник фестиваль илемӗшӗн тӑрӑшать, Мария Готлиб культуролог йӗркелӳ мероприятийӗсемшӗн яваплӑ.
Фестивале кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут Марина Карягина поэт хутшӑнать. «Кӑҫал эпӗ икӗ енлӗн те вуланакан сӑвӑпа (хыҫалтан вуласан урӑх хайлав пулса тухать) хутшӑнасшӑн. Ятарласа чӑвашлипе! Экран ҫинче куҫару пулать. Чӑваш чӗлхин шалти хӑватӗнчен тӗлӗнсе пӗтерейместӗп. Тӗнчере урӑх чӗлхепе ик енчен тӗрлӗрен вуланакан хайлавсем пуррине илтмен, Мускаври тӗпчевҫӗ туссем те пӗлмеҫҫӗ. Чӑвашла вара ирӗклӗнех ҫырӑнать», — каласа кӑтартрӗ ҫак йӗркесен авторне Марина Карягина.
Ҫӗнӗлле меслетпе ҫыракан сӑвӑҫ хайлавӗсем самай пухӑннӑ. Фестивальте паллаштаракан сӑвӑсем, палӑртсах калар, палиндром мар.
Тутарстанри Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнче «Рукопожатие трёх республик» (чӑв. Виҫӗ республика пӗр-пӗринпе алӑ парӗҫ) ятпа поэзи концерчӗ иртмелле. Ҫакӑн пирки темиҫе кун каяллах Халӑхсен туслӑхӗн ҫурчӗн сайтӗнче хыпарланӑ. Мероприятие Пӗтӗм тӗнчери поэзи кунне халалланӑ.
Унта ҫырнӑ тӑрӑх, поэзи концертне виҫӗ республика: Тутарстан, Чӑваш Ен тата Мари Эл — хутшӑнмалла. Пирӗн республикӑран кам каяссине пӗлес тесе паян ҫак йӗркесен авторӗ Чӑваш Енӗн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствипе те, Чӑваш Республикинчи профессилле ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗпе те ҫыхӑнчӗ. Анчах нихӑшӗнче те Тутарстанри поэзи концертне кам каяссине калаймарӗҫ.
Асӑннӑ культура мероприятине тутарсем, сӑмах май, иккӗмӗш хут ирттереҫҫӗ. Ӑна унти вырӑссен наципе культура пӗрлешӗвӗ йӗркеленӗ. Ҫавӑн пекех Вырӑс литература клубӗн ҫармӑссен, чӑвашсен регионти уйрӑмӗсем те пулӑшаҫҫӗ.
Асӑрхаса хӑваратпӑр, ку поэзи каҫне пӗлтӗр Дмитрий Поздеев, Эдуард Фролов, Сергей Тихонов, Наталья Ромашина тата Галина Белгалис хутшӑннӑ.
Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче «Тутарстан чӑваш пики – 2018» республика конкурсӗ кӑҫалхипе 9-мӗш хут иртнӗ. Вӑл Хусанти Халӑхсен туслӑх ҫуртӗнче пулнӑ.
Вӑл тӑрӑхри чӑвашсен «Сувар» хаҫатӗнче хыпарланӑ тӑрӑх, тӗп титулшӑн 13 хӗр тупӑшнӑ. «Йӗркелӳҫӗсем маларах шантарнӑ пекех ҫӗнӗлӗхсем нумай пулчӗҫ. Ҫапах та конкурсӑн тӗп темине чӑваш хӗрарӑмне халалланӑ», — пӗлтернӗ хаҫатра.
Хӗрсене тӗрлӗ номинаципе хакланӑ: «Сапӑр пике» – Регина Сеслюкова (Ҫӗпрел, Хулаҫырми); «Йӑл кулӑ» – Милена Скобелева (Элмет районӗ, Чӑваш Сиреньел); «Сатур пике» – Диана Мердюкова (Ҫӗпрел, Кивӗ Чакӑ); «Илем пике» – Екатерина Тюплина (Пӑва районӗ, Мӑкӑр); «Ҫепӗҫ пике» – Эльвина Фаррахова (Павлӑ районӗ, Потап-Тӑмпӑрлӑ); «Илӗртӳллӗ пике» – Анастасия Илюхина (Хусан); «Хӳхӗм пике» – Карина Туктамышева (Элмет районӗ, Клемтел); «Ӑс-хакӑл пике» – Александра Краснова (Ҫарӑмсан районӗ, Акрель); «Тарават пике» – Кристина Кузнецова (Теччӗ районӗ, Ҫармӑс); «Кӗмӗл саслӑ пике» – Екатерина Осипова (Нурлат районӗ, Якуркел); «Чи килпетлӗ пике» – Анастасия Дмитриева (Павлӑ районӗ, Ваҫкино-Туйраллӑ); «Куракансем кӑмӑлланӑ пике» – Юлия Еликова (Элкел районӗ, Чӑваш Пӑрнайӗ).
Чӗмпӗр облаҫӗнчи районсенче И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитнине халалланӑ Чӑваш культура кунӗсем иртеҫҫӗ. Чертаклӑ, Ҫинкӗл, Кӑлаткӑпуҫ, Майна, Ҫӗнӗ Малӑкла, Мелекесс районӗсенчи чӑваш ялӗсенчи ентешсем Ҫутта кӑлараканӑмӑра асӑнса пысӑк уявсем йӗркелерӗҫ.
Уява хатӗрленсе вырӑнти ӑстаҫӑсем ал ӗҫӗсен, И.Я. Яковлев кун-ҫулӗпе тата пурнӑҫӗпе ҫыхӑннӑ кӗнекесен, ӳкерчӗксен, вӗт шӑрҫаран тӗрленӗ тата ӑсталанӑ капӑрлӑхсен, чӑваш апат-ҫимӗҫӗн куравӗсене йӗркеленӗ. Кашни районтах чӑвашсене уяв ячӗпе район пуҫлӑхӗсем, УОЧНКА председателӗ Олег Мустаев саламланӑ.
Чӑваш культура кунӗсене тата И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитнине халалланӑ уява вырӑнти пултарулӑх ушкӑнӗсен вӑйӗпе хатӗрленӗ тата Шупашкартан килсе ҫитнӗ артистсен — ЧР тава тивӗҫлӗ артисткин Людмила Семеновӑн, Денис Пугач юрӑҫӑсен тата купӑс ӑстин Александр Сорокинӑн пысӑк та илемлӗ концерчӗпе тӑсӑлнӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакан Дарья Комарова Станислав Говорухин кинорежиссера тапӑннӑ. Куҫа-куҫӑн мар, Facebook халӑх тетелӗнче. Вӑл унти хӑйӗн страницинче пӗтӗм тӗнче пӗлекен ҫак ҫынна айӑпласа ҫырнӑ.
Тӗпрен илсен, хайхи ҫыруран акӑ мӗн паллӑ: Дарья Комарова 2012 ҫулта журналистра ӗҫленӗ, ҫав ҫулхине Шупашкара Станислав Говорухин килсен вӑл унран интервью илме пынӑ. Ун чухне 75 ҫулти режиссер хӗре хӑйӗнпе ҫӗр каҫма ыйтнӑ, уншӑн фильмра ӳкерӗнмешкӗн майсем туса пама шантарнӑ имӗш. Апла пулин те Дарья паллӑ ҫынран интервью илнӗ иккен. Ун хыҫҫӑн вара Говорухин хӑйӗн телефон номерне панӑ, иккӗшӗн хушшинчи калаҫӑва вӑрттӑнлӑхра хӑварма ыйтнӑ-мӗн.
Массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче палӑртнӑ тӑрӑх, Станислав Говорухин ку сас-хурана уҫӑмлатнӑ май 2012 ҫулта хӑй Шупашкарта пулни пирки иккӗленнине палӑртнӑ, кунашкал калаҫӑва астуманнине пӗлтернӗ. Апла пулин те Станислав Говорухин ҫав ҫулхине Шупашкара килни паллӑ.
Пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче «Ҫӗр ҫавра юрӑ — Сто строф — One hundred stanzas. Из чувашской народной афористической поэзии» кӗнекене хӑтлӗҫ.
Ҫак кӗнекене ӳнер пӗлӗвӗн докторӗ, профессор, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ Михаил Кондратьев кӑларнӑ.
Михаил Кондратьев шухӑшланӑ тӑрӑх, чӑвашсен тӑватӑ йӗркеллӗ сӑввисем тухӑҫ поэзине — перссен рубайне, яппунсен танкине, турккӑсен манине — ҫывӑх. Чӑвашсен «ҫавра юрӑ» ӑнлав пур.
Тӑватӑ йӗркеллӗ сӑвӑсене Михаил Кондратьев темиҫе ярӑма уйӑрнӑ. Вӗсене вырӑсла тата акӑлчанла куҫарни те, ӑнлантарса пани те пур.
Кӑларӑма Чӑваш кӗнеке издательствинче пичетленӗ.
Кӗнеке хӑтлавӗ Наци вулавӑшӗн конференц-залӗнче 14 сехетре пуҫланать. Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ 8(8352) 23-03-17, хушма номер 144.
«Тӗрленӗ шӑлавар, Ҫурҫӗр Америкӑри индеецсен шереписем, хӗрлӗ йӗм ҫийӗн кӑларса янӑ хӗрлӗ кӗпе — ытла мӗскӗннӗн те сумсӑр курӑнать. Хӑвӑр туймастӑр-и вара ҫакна?» — ҫапла пӗтӗмлетнӗ «Контактра» халӑх тетелӗнчи «Киремет tv» ушкӑнра чӑваш эстрада артисчӗсен черетлӗ концертне тишкернӗ май.
«Шӗвӗртӳк аппан амаҫури ывӑлӗ» ят хыҫне пытарӑнса ҫыракан этем пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнчи концертра пулнӑ хыҫҫӑн хӑйӗн шухӑш-кӑмӑлне палӑртнӑ. «Юрӑҫсен тумтирпе мӗн те пулин шухӑшласа кӑлармаллах. Ҫамрӑк дизайнерсем пайтах!» — тиркенӗ вӑл сцена ҫине тухакан чӑваш эстрада юрӑҫисене. Килӗшекен ҫын та тупӑннӑ ятне кӑтартмасӑр ҫыракан автора. «Тумтир тӗлӗшӗнчен Фаина Васнар питӗ савӑнтарчӗ. Оперӑпа балет театрӗн витӗмӗ туйӑнчӗ темелле пуль. Ун ҫине пӑхсанах культура варкӑшӗ вӗрнӗн туйӑнчӗ», — ырланӑ вӑл.
Паян, пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, 14 сехетре Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче Митта Ваҫлейӗ ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине халалласа астӑвӑм каҫӗ иртӗ.
Аса илтерер, чӑваш поэчӗ, куҫаруҫи Василий Егорович Митта 1908 ҫулхи пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫӗнче хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти педагогика техникумӗнчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн чӑваш чӗлхи учителӗнче, Патӑрьел районӗнчи райхаҫатра яваплӑ секретарьте ӗҫленӗ. Каярах Чӑваш Республикин радиокомитетӗнче тата Чӑваш кӗнеке издательствинче тӑрӑшнӑ.
Поэта 1937 ҫулта айӑпсӑр айӑпланӑ, 1954 ҫулта таса ятне тавӑрнӑ.
Маларах эпир Митта Ваҫлейӗн юбилейне халалласа Куславкка районӗнчи Тӗмер ял вулавӑшӗнче «Хӗнпе хӗрсе туптаннӑ сассӑм» ятпа курав уҫнине пӗлтернӗччӗ.
Чӑваш Енре ҫывӑх вӑхӑтра хитре хӗре суйлӗҫ. Кастинг (акӑлчанларан чӑвашла куҫарсан ҫак сӑмах «умӗн суйлани» е «малтанхи конкурс» тенине пӗлтерет) пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче иртмелле.
Конкурса «Volga Models» модель агентстви ирттерет. «Чӑваш Ен пики — 2018» конкурса хутшӑнма тивӗҫ хӗрсен суйлавӗ Шупашкарти модӑсен ҫуртӗнчи 515-мӗш офисра 16 сехетре пуҫланӗ. Унта 14 ҫултан аслӑрах пикесене йыхравлаҫҫӗ. Хӑйсемпе пӗрле вӗсен ҫӳллӗ кӗлӗллӗ туфли тата купальник илмелле. «Чӑваш Енӗн пики — 2018» конкурсра ҫӗнтернӗ хӗр Раҫҫейри илем конкурсне килес ҫул хутшӑнӗ.
Маларах, сӑмах май, «Ҫӗнӗ Шупашкар пики — 2018» конкурс иртнӗ. Унта «Volga Models» модель агентствин модельсемпе фотомодельсен курсӗсене ҫӳренӗ Ванесса Васильева ҫӗнтернӗ. Кун пирки модель агентстви халӑх тетелӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ.
Мускаври «Современник» театр актерӗ Михаил Ефремов Самарти гастрольте куракансене кӳрентернине пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче пӑхса тухӗҫ. Кун пирки федераци МИХӗсене паян ирпе театрӑн ертӳҫи Игорь Попов пӗлтернӗ.
Театр Гарольд Пинтерӑн «Не становись чужим» пьеси тӑрӑх лартнӑ спектакльпе гастрольте пулнӑ. Спектакль хыҫҫӑн куракансенчен пӗри халӑх тетелӗнче Михаил Ефремова хурласа ҫырнӑ. Актер сцена ҫине ҫур сехет кая юлса тухнӑ, вӑл ӳсӗр пулнӑ, текста пӑтраштарнӑ, сӑмахсене манса кайнӑ иккен. Хытӑрах калама ыйтсан куракансене усал сӑмахпа хуравланӑ имӗш. Билетсем 4 пинтен пуҫласа 7 пин тенкӗ таран тӑнӑ.
РБК пӑтӑрмах пирки ӑнлантарма ыйтсан: «Самарӑри кураканшӑн ку вӑл кӑткӑс пьеса. Урӑх нимӗн те каламӑп», — тенӗ иккен Михаил Ефремов.
+12.3 °C