«Мӗн кӑна тума ӗлкӗрмест-ши чӑваш хӗрарӑмӗ! Хӑйӗн черченлӗхӗпе, ачашлӑхӗпе тата ырӑ кӑмӑлӗпе пурнӑҫа илем кӳнисӗр пуҫне вӑл тӑван халӑх валли мӗн чухлӗ ырӑ ӗҫ тӑвать, чун пуянлӑхӗпе, ӑсӗпе, пултарулӑхӗпе тӗлӗнтерет!» — тесе калать ӗнер Чӑваш наци вулавӑшӗнче иртнӗ кӗнеке хӑтлавӗ пирки Чӑваш наци конгресӗн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева.
Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн редакторӗн, ҫыравҫӑн, публицистӑн, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн Лидия Филиппован «Чун таппи» кӗнеке хӑтлавӗ иртесси пирки эпир пӗлтернӗччӗ.
Сӑмах май каласан, маларах Лидия Ивановнӑн тепӗр ӗҫне, Геннадий Волков ӑсчаха халалланӑ кӗнекине, Шупашкар хула администрацийӗ «Иксӗлми ҫӑлкуҫсем» (Родные истоки) номинацире палӑртнине те эпир пӗлтернӗччӗ.
Лидия Ивановна – лара-тӑра пӗлмен хастар. Вӑл ертсе пынипе ЧНКн «Чӑваш хӗрарӑмӗ» комитечӗ ЮТВ телеканал эфирӗнче «Лар, аннеҫӗм, юнашар» телекӑларӑм хатӗрлесе пырать. «Эс хӑв та поэзи, хӗрарӑм» ятпа нумаях пулмасть эфира ку ярӑмри тепӗр кӑларӑм тухнӑ.
Чӑваш Ене Раҫҫей эстрадинчи паллӑ «ҫӑлтӑр» килнӗ. Анна Семенович Кӳкеҫ поселокӗнче концертра юрланӑ.
Авӑн уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Кӳкеҫре «Скания» урапан дилер центрӗнче уҫӑ алӑксен кунӗ иртнӗ. Мероприятие савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура йӗркеленӗ. Концертра тӗп номере «Блестящие» ушкӑнӑн экс-солистки Анна Семенович пурнӑҫланӑ.
Концертра Раҫҫей эстрада юрӑҫи юрланисӗр пуҫне ташӑсем, шоу пулнӑ. Мероприятие ЧР Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев та ҫитнӗ. Вӑл департамент директорӗпе Зденек Петраспа килӗштерсе ӗҫлесси пирки калаҫнӑ.
Шӑмӑршӑ районӗнчи «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗнче кӑмпа фестивальне ирттересси йӑлана кӗнӗ. Хальхинче те вӑл ҫынсене савӑк кӑмӑл парнеленӗ. Ку фестиваль ҫутҫанталӑк илемӗпе паллашма, унпа ҫывӑхрах пулма пулӑшать.
Йӗркелӳҫӗсем анлӑ программа хатӗрленӗ. Районти тӗп клуб тытӑмӗн директорӗ Валентина Львова палӑртнӑ тӑрӑх, Шӑмӑршӑ районӗнчи кашни килте кӑмпа пур: е тӑварлани, е типӗтни. Унти халӑх ӗҫчен, вӑрман вара кӑмпа-ҫырлапа пуян. Унта чылай ҫын килсе вӑрман пуянлӑхне пухать.
Хӑш чӗрчунсем кӑмпа юратаҫҫӗ? Шӑна кӑмпи мӗнпе сиенлӗ? Кун пирки йӑлтах наци паркӗн ӗҫченӗсем каласа кӑтартнӑ. Типӗ кӗркунне кӑмпа сахал та, анчах ку фестивале килнисен кӑмӑлне пӗртте хуҫман. Аслисем те, ачасем те конкурссемпе хаваслӑ вӑйӑсене хутшӑннӑ. Кунтах ярмӑрккӑ йӗркеленӗ. Унта кӑмпа кукӑлӗ тутанма, курӑк чейӗ ӗҫме май пулнӑ.
Константин Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ҫӗнӗ, 98-мӗш сезона, ӗнер уҫрӗ кӑна-ха. Ун пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Сезон уҫӑлнӑ-уҫӑлман куракансем валли халӑх юратнӑ театр премьерӑпа савӑнтарасшӑн.
Николай Терентьевӑн «Ыйӑх ҫухатнисем» пьеси тӑрӑх спектакле академи драма театрӗн артисчех лартнӑ. Вӑл — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Чӑваш Республикин Ҫамрӑксен патшалӑх премийӗн лауреачӗ Валерий Карпов. Художникӗ — Людмила Сидорова. Премьерана авӑнӑн 30-мӗшӗнче кӗтеҫҫӗ.
Пьесӑри кашни мӑшӑр хӑй телейне тӗрлӗ майпа тупать. Геннадипе Любӑшӑн вӑл — мул кӑларнӑ вырӑнта, Петӗрпе Ольгӑшӑн — трактор, тыр-пул пулса ҫитнӗ хир. Ҫамрӑксем вара телее мӗнре кураҫҫӗ-ха? Тепӗр тесен, спектакле кайса курмалла та йӑлтах уҫӑмланӗ.
Ӗнер К. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче черетлӗ сезон уҫӑлнӑ. Чӑвашри самай ҫулланнӑ культура учрежденийӗ хӑйӗн чаршавне ӗнер 98-мӗш хут уҫса ӳнерӗн ҫак енне кӑмӑллакансене хӑй тавра чӑмӑртанӑ.
Чӑваш академи драма театрӗ юлашки ҫулсенче сезона ҫума та, хупма та Федор Павловӑн «Ялта» пьеси тӑрӑх ҫав ятпах лартнӑ спектакльпе уҫаканччӗ. Пытармасӑр каласан, хӑш-пӗр куракан ку вӑл ывӑнтарса та ҫитернӗччӗ. Театрта вара «Ялтана» суйланине унта мӗнпур артист вылянипе сӑлтавлатчӗҫ. 98-мӗш сезон И. Максимов-Кошкинскийӗн «Константин Иванов» пьеси тӑрӑх лартнӑ «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» спектакльпе уҫӑлнӑ.
Ҫӗнӗ спектакль (ӑна иртнӗ сезон хупӑнас умӗн кӑна куракан патне пуҫласа ҫитернӗччӗ те вӑл кивелменнине кура ҫапла каларӑмӑр) умӗн республикӑри Театр ӗҫченӗсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи, Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫлекен Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Геннадий Медведев саламланӑ. Ытти шайри тӳре-шара ҫӗнӗ сезон ячӗпе саламлама пырса ҫитеймен.
Сӑнсем (16)
Шупашкар хула администрацийӗн культура управленийӗн пуҫлӑхӗ культура учрежденийӗсенче ӗҫлекен ҫамрӑк специалистсемпе тӗл пулнӑ.
Шупашкарти культура учрежденийӗсенче ӗҫлекен 60 яхӑн специалист Людмила Маркова ирттернӗ пухӑва хутшӑннӑ. Унта грантсем пирки калаҫнӑ, пултарулӑх ушкӑнӗсемпе тата специалистсемпе конкурссемпе фестивальсене тухса ҫӳресси ҫинчен калаҫнӑ. Тӗлпулу йӗркелӳҫи вулавӑш ыйтӑвне те хускатнӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, вулавӑшсен улшӑнмалла. Вӗсен кӗнеке упрамалли вырӑн кӑна мар, курав залӗ те пулмалла.
Тӗлпулура культура тытӑмӗнче тӑрӑшакан ҫамрӑк специалистсен канашне тума йышӑннӑ. Ку ушкӑна пӗр ҫӗре пухӗ кӑна мар, ҫамрӑк специалистсене аталанма та пулӑшӗ.
Авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ЧН Наци вулавӑшӗнчеи «Мерчен» тӗпелӗнче чӑваш ҫыравҫин Зоя Сывлӑмпин ҫӗнӗ кӗнекине пахаланӑ. Автор ӑна «Юрату ахрӑмӗ» ят панӑ.
Зоя Леонидовна Алексеева Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Тури Ҫӗрпӳкасси ялӗнче 1960 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл Шупашкарти электромеханика техникумӗнче вӗреннӗ. Унӑн сӑввисем хаҫат-журналта пичетленнӗ. 2002 ҫулта — «Чӗрери хӗлхем», 2005 ҫулта — «Тумлам пек тӑлӑх кӑмӑл», 2007 ҫулта — «Мечта и явь» (вырӑсла Людмила Симонова куҫарнӑ), 2010 ҫулта «Кун-ҫул шӑрҫи» сӑвӑсен кӗнекисем пичетленсе тухнӑ.
Хӑтлава ҫыравҫӑсем, журналистсем, культура ӗҫченӗсем пухӑннӑ. Раиса Сарпи, Марина Карягина, Лидия Филиппова, Светлана Асамат, Нина Пӑрчӑкан, Лидия Сарине Зоя Сывлӑмпине ҫак ятпа чӗререн саламланӑ, ҫӗнӗ кӗнеке чӑваш культурине пуянлатнине палӑртнӑ.
Зоя Сывлӑмпине саламлама ентешӗсем, хӗрлӗчутайсем, те ҫитнӗ. Унтан ҫитнӗ пултарулӑх ушкӑнӗсем юрӑсем шӑрантарнӑ. ЧНК хастарӗсем те автора саламлама килнӗ. Конгерсс президиумӗн пайташӗ Героний Никифоров Николай Угасловӑн саламлӑ ҫырӑвне вуласа панӑ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче — премьера. Унта нумаях пулмасть 83-мӗш сезон уҫӑлнӑ. Артистсем куракансем валли парне хатӗрленӗ — сцена ҫине ҫӗнӗ спектакль тухнӑ.
Ку — хальхи юмах. Ӑна ача-пӑча ҫывавҫи Владислав Николаев ҫырнӑ. Театр ачасене сиенлӗ апат-ҫимӗҫрен сивӗтмешкӗн тӗллев лартнӑ. «Ванюк каникулӗсем» вара шӑпах ҫак темӑпа ҫыхӑннӑ.
Ванюк каникула асламӑшӗ патӗнче ялта ирттерет. Ӑна, хальхи ытти ачасем пекех, ялти апата хӑнӑхма йывӑр. Вӑл ҫав апат сӗтел ҫине мӗнле лекнине те пӗлмест. Унӑн шухӑшӗпе — апат-ҫимӗҫ лавккана ахаль ҫеҫ лекет. Чӑннипе вара мӗнле? Ванюка кун пирки Ҫӑкӑр, Сӗт, Ҫӗрулми каласа кӑтартаҫҫӗ.
Юмах — интерактивлӑ. Ачасем сӑнарсемпе пӗрле чуста ҫӑрма, ҫӑкӑр пӗҫерме, ҫӗрулми кӑларма, утӑ ҫулма вӗренеҫҫӗ. Постановкӑна икӗ чӗлхепе — вырӑсла тата чӑвашла — лартаҫҫӗ.
Ҫамрӑксен театрӗ аслисем валли те премьера хатӗрленӗ. Вӑл — «Ҫерем ҫинчи ҫиҫӗм» ятлӑ. Ку постановка — фронтовик шӑпи пирки.
ЧР Наци вулавӑшӗ Пӗтӗм Раҫҫейри «Кӗнеке чи нумай вулакан регион» конкурса хутшӑнать. Вӑл «Раҫҫейри литература флагманӗ» ята илессишӗн тупӑшӗ.
Конкурсра вулакансен статистикине ҫеҫ шута илмӗҫ. Унта регионти литература йӑли-йӗркине те, Литература ҫулталӑкне халалласа ирттернӗ конкурссене те хаклӗҫ. Наци вулавӑшӗ конкурса Константин Иванов ҫулталӑкне халалласа хатӗрленӗ «Нарспи» вулатпӑр» акцие тӑратӗ.
Ҫак акцие ирттерсе поэмӑна вуланине видео ӳкерсе тӗнче тетелне кӑларма май килнӗ. Унпа килӗшӳллӗн республикӑри вулавӑшсенче пин-пин мероприяти ирттернӗ: литература уявӗсем, театрализациленӗ постановкӑсем, телекӗперсем, вулакансемпе ӳкерекенсен конкурсӗсем, куравсем, флешмобсем…
«Нарпие» вулатпӑр акци Чӑваш Ен ҫыннисене кӑна мар, тӗнчери халӑхсене те кӑсӑклантарнӑ. Пӗтӗм Раҫҫейри «Кӗнеке чи нумай вулакан регион» конкурс ҫӗнтерӳҫисене кӑҫалхи чӳк уйӑхӗнче палӑртӗҫ.
Авӑнӑн 17-мӗшӗнче Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрваш ялӗнче тӗлпулу иртнӗ. Унта Моисей Спиридонов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа пухӑннӑ.
Моисей Спиридонов Енӗш Нӑрвашра ҫуралнӑ. Тӗлпулу унӑн тӑван ялӗнчи музейра иртнӗ. Шупашкар, Тӑвай тата Канаш хӑнисене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ. Унта Тӑвай район администрацийӗн пуҫлӑхӗ В.Ванерке те хутшӑннӑ.
Моисей Спиридоновӑн хваттер музейӗн заведующийӗ, РФ тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Н.И.Садюков Моисей Спиридоновичӑн общество ӗҫӗ-хӗлӗ пирки каласа кӑтартнӑ. «Вӑл ырӑ чунлӑ ҫын пулнӑ. Вӑл компарти пайташӗ пулман пулсан та унӑн шухӑшне правительство шута илнӗ. Вӑл вара кунпа Чӑваш Ен аталанӑвне лайӑх витӗм кӳрес тесе усӑ курнӑ», — тенӗ вӑл.
Енӗш Нӑрваш музейӗ ун чухне ҫӗнӗ экспонатсемпе пуянланнӑ. Мероприяти вӗҫленсен Моисей Спиридоновӑн килӗ умӗнче асӑну хӑми ҫине чечексем хунӑ.
+14.3 °C