Машинӑсем хӑвӑрт ҫӳремелли ҫула Чӑваш Ен урлӑ тӑвас сӑмах нумаях пулмасть тухрӗ. «Мускав – Чулхула – Хусан» автоҫулпа ҫыхӑннӑ хушу та тухнӑччӗ. Иртнӗ ҫулхи чӳк уйӑхӗнче алӑ пуснӑ документра ҫул тума условисем йӗркелес тӗллеве палӑртнӑччӗ.
Ҫак кунсенче Питӗрте Пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗ ӗҫлет. Унта хутшӑннӑ май пирӗн республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Российские автомобильные дороги» (чӑв. Раҫҫейӗн автомобиль ҫулӗсем) патшалӑх компанийӗн пуҫлӑхӗпе Вячеслав Петушенкопа тӗл пулнӑ. Енсем «Европа – Хӗвел Анӑҫ Китай» автоҫул тӑвас ыйтӑва хускатнӑ. Трассӑн пӗр пайӗ — «Мускав – Чулхула – Хусан» тӳлевлӗ ҫул. Ҫул тӑршшӗ — 729 километр. Трасса пирӗн республикӑри Ҫӗмӗрле, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Комсомольски, Канаш тата Тӑвай районӗсемпе иртмелле. Пирӗн республикӑра унӑн тӑршшӗ 89,3 километрпа танлашмалла.
Чӑваш Енре самолетпа ҫул ҫӳрекенсем йышланнӑ.
Шупашкарти аэропорт хӑйӗн пилӗк уйӑхри ӗҫ-хӗлне пӗтӗмлетнӗ. Унта пӗлтернӗ тӑрӑх, пассажирсен йышӗ кӑҫалхи кӑрлач-ҫу уйӑхӗсенче 50 процент нумайланнӑ.
«Пирӗн аэропорт пулӑшӑвӗпе кӑҫалхи пилӗк уйӑхра 141 пин пассажир усӑ курнӑ. Ку вӑл пӗлтерхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 1,5 хут нумайрах», — хыпарланӑ аэропорт хӑйӗн сайтӗнче. Сӑмах май, пӗлтӗрхи кӑрлач-ҫу уйӑхӗсенче 98 пин пассажир самолетпа вӗҫнӗ.
Авиапассажирсен йышӗ нумайланнине аэропортра рейссен шучӗ пысӑкланнипе сӑлтавлаҫҫӗ. Авиарейссен хисепне 12 процент ӳстернӗ-мӗн.
Сӑмахран, Шупашкартан Мускава тата Мускавран Шупашкара вӗҫекен самолетсене кашни кун ҫӳреттерме авиакомпанисемпе калаҫса татӑлма май килнӗ. Хальхи вӑхӑтра ҫӗршывӑн тӗп хулипе Чӑваш Енӗн тӗп хулине кунсерен ҫыхӑнтараканнисем — 4 рейс. Вӗсене «Победа» (чӑв. Ҫӗнтерӳ) тата «Северный ветер» (чӑв. Ҫурҫӗр ҫилӗ) компанисем хутлаттараҫҫӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче пичетленнӗ кӗнекесене Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсра хакланӑ. Вӗсене «Лучшие книги года-2018» (чӑв. 2018 ҫулхи чи лайӑх кӗнекесем) тата «Малая Родина» (чӑв. Пӗчӗк тӑван ҫӗршыв) конкурсра палӑртнӑ. Чи лайӑххисен йышне Константин Ивановӑн «Нарспи» тата Юрий Ювенальевӑн «Ювелирное искусство суваро-булгар – предков чувашей» кӗнекисем кӗнӗ.
Константин Ивановӑн чӑвашла, вырӑсла тата акӑлчанла пичетленнӗ «Нарспи» кӗнекине «Лучшее издание классической художественной литературы» (чӑв. Классикӑллӑ илемлӗ литературӑн чи лайӑх кӑларӑмӗ) номинацире суйланӑ. Юрий Ювенальевӑн ӗҫӗ «Многонациональная Россия» (чӑв. Нумай нациллӗ Раҫҫей) номинацире тупӑшать.
Конкурс ҫӗнтерӳҫисене Мускавра ҫӗртме уйӑхӗнче иртекен «Красная площадь» фестивальте пӗлтерӗҫ.
Шупашкарти аэропортра авиапассажирсене тӗрӗсленӗ. Раҫҫейӗн Шалти ӗҫсен министерствин Транспорт ҫинчи лини пайӗпе Чӑваш Енри суд приставӗсем «Узнай о своих долгах» (чӑв. Хӑвӑн парӑмсем пирки пӗл) акци ирттернӗ. Ку вӑл — «Должник» (чӑв. Парӑмҫӑ) профилактика мероприятийӗнсенчен пӗри.
Аэропортри пассажирсем вӗҫсе каймалли залра транспорт полицийӗн ӗҫченӗсем ҫынсене унти суд приставӗсем патне йыхравланӑ. Лешсем пассажирсен парӑм пуррипе ҫуккипе кӑсӑкланнӑ.
Акци вӑхӑтӗнче Мускава тата Анапӑна вӗҫекен 250 ҫынна тӗрӗсленӗ.
Транспорт ҫинчи лини пайӗ парӑмсем (штрафсем, алиментсем, налуксем) пуррипе ҫуккине ҫынсем Патшалӑхӑн пулӑшӑвӗн порталӗнче те пӗлме пултарнине пӗлтерсе унта та кӑсӑкланма май пуррине аса илтерет.
Чӑваш Енре «Плавание для всех» (чӑв. Пурин валли ишев) программӑна пурнӑҫа кӗртме шухӑшлаҫҫӗ. Ӗнер республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Мускавра Пӗтӗм Раҫҫейри ишев федерацийӗн вице-президенчӗпе Игорь Горинпа тӗл пулнӑ. Унта енсем ишме хӑнӑхтарас тӗлӗшпе ведомствӑсем хушшинче программа йышӑнасси пирки калаҫнӑ. Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби ӗнентернӗ тӑрӑх, федераци шайӗнчи программа тӗрлӗ ӳсӗмрисене тата халӑхӑн тӗрлӗ социаллӑ сийне пырса тивмелле.
Программӑна йышӑнсан пуҫламӑш класа ҫӳрекен ачасене иккӗмӗш класа ҫитсен, 7-8 ҫулта, ишме вӗрентӗҫ.
Паян, сӑмах май, пирӗн республикӑра шкул ҫулне ҫитменнисен 15-е яхӑн проценчӗ ишме пӗлет, шкул ачисенчен — 60 проценчӗ, вӑтам (35-54 ҫулсенчи хӗрарӑмсемпе 30-59 ҫулсенчи арҫынсенчен) тата аслӑ ҫулхисенчен (55-79 ҫулсенчи хӗрарӑмсемпе 60-79 ҫулсенчи арҫынсенчен) — 25 проценчӗ.
Тӑвай район прокурорӗнче тӑрӑшнӑ Оксана Ястребова нумаях пулмасть Раҫҫейӗн Тӗп прокуратуринче ӗҫлеме пуҫланӑ.
Оксана Геннадьевна Елчӗк районӗнчи Акчел ялӗнче 1970 ҫулта ҫуралнӑ. Оксана Ястребова Ростов хулинчи патшалӑх университетӗнче юридици факультетӗнче вӗреннӗ. Ун хыҫҫӑн Етӗрне районӗнчи, Шупашкарти Калинин районӗнчи прокуратурӑсенче тӗпчевҫӗре, аслӑ тӗпчевҫӗре, Чӑваш Енӗн прокуратуринче ӗҫленӗ. 2012 ҫулта ӑна Тӑвай районӗн прокурорӗ пулма шаннӑ. 2017 ҫулхи ака уйӑхӗн 5-мӗшӗнче асӑннӑ муниципалитетра прокурор пулса ӗҫлес вӑхӑта тата тепӗр пилӗк ҫуллӑха тӑсса панӑ.
Ҫак йӗркесен авторне Оксана Ястребова пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейӗн Тӗп прокуратуринче чӑваш ҫынни Следстви, дознани тата оперативлӑ шырав ӗҫӗн тӗп управленийӗнче Шалти ӗҫсен министерствинчи следстви ӗҫне тӗрӗслесе тӑракан управлени прокурорӗнче тӑрӑшать.
Тӑвай район прокурорӗнче тӑрӑшнӑ Оксана Ястребова нумаях пулмасть Раҫҫейӗн Тӗп прокуратуринче ӗҫлеме пуҫланӑ.
Оксана Геннадьевна Елчӗк районӗнчи Акчел ялӗнче 1970 ҫулта ҫуралнӑ. Оксана Ястребова Ростов хулинчи патшалӑх университетӗнче юридици факультетӗнче вӗреннӗ. Ун хыҫҫӑн Етӗрне районӗнчи, Шупашкарти Калинин районӗнчи прокуратурӑсенче тӗпчевҫӗре, аслӑ тӗпчевҫӗре, Чӑваш Енӗн прокуратуринче ӗҫленӗ. 2012 ҫулта ӑна Тӑвай районӗн прокурорӗ пулма шаннӑ. 2017 ҫулхи ака уйӑхӗн 5-мӗшӗнче асӑннӑ муниципалитетра прокурор пулса ӗҫлес вӑхӑта тата тепӗр пилӗк ҫуллӑха тӑсса панӑ.
Ҫак йӗркесен авторне Оксана Ястребова пӗлтернӗ тӑрӑх, Раҫҫейӗн Тӗп прокуратуринче чӑваш ҫынни Следстви, дознани тата оперативлӑ шырав ӗҫӗн тӗп управленийӗнче Шалти ӗҫсен министерствинчи следстви ӗҫне тӗрӗслесе тӑракан управлени прокурорӗнче тӑрӑшать.
Чӑваш Енре пурӑнакансем пӗчӗк шалупа та ҫырлахма хатӗр.
Раҫҫейӗн Ӗҫ тата ӗҫлӗх служби (вырӑсла кӗскетсе каласан, Роструд) ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнче пурӑнакансем епле шалу пирки ӗмӗтленнине тишкернӗ. Ҫак танлаштарӑмра пирӗн республика чи аялти рете йышӑннӑ. Пирӗн тӑрӑхра пурӑнакансем уйӑхсерен вӑтамран 17833 тенкӗ тӳленипе ҫырлахнине пӗлтернӗ.
Роструд «Работа в России» (чӑв. Раҫҫейри ӗҫ) вакансисен банкне тишкернӗ. Федерацин Атӑлҫи регионӗсенчен чи пӗчӗк шалу ыйтакан субъектсен шутне ҫавӑн пекех Киров тата Ерӗнпур облаҫӗсем кӗнӗ. Вӗсенче 22 пин тенкӗрен сахалтарах шалупа ҫырлахма хатӗр.
Чукоткӑра пурӑнакансем уйӑхсерен вӑтамран 50 пин те 51 тенкӗ ӗҫлесе илесшӗн. Унта ӗҫпе тивӗҫтерекенсем 70 пин тенкӗ таран тӳлеме шантараҫҫӗ. Мускавра 45 пин те 365 тенкӗпе тар тӑкма хирӗҫ мар.
Чӑваш Енри ял хуҫалӑхӗсен кулянмалли тупӑннӑ: кӗрхи культурӑсен пӗр пайӗ хӗл каҫайаман, пӗтнӗ. Мӗншӗн? Хӗл пуҫламӑшӗ сивӗ тӑчӗ, юр ҫумарӗ.
Пӗлтӗр кӗрхисене 100 пин гектар ҫинче акса хӑварнӑ. Ку, унчченхи сезонпа танлаштарсан, 30 процент нумайрах. Кӗркунне хирсенчи ӗҫсене вӑхӑтра пӗтернӗ, вӑрлӑха ятарлӑ хатӗрпе сирпӗтнӗ. Анчах ку та пулӑшман. Халӗ хуҫалӑхсем ҫурхи культурӑсем ӑнса пуласса кӑна шанаҫҫӗ.
Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Рудольф Селиванов кулянмалли сӑлтав курмасть, вӑл каланӑ тӑрӑх, кӗрхисен 50 процентне тепӗр хутчен акмалла, кун валли вӑрлӑх пур. Район ҫыннисен шухӑшӗпе, кӗрхисене шӑтма нӳрӗк сахалрах пулнӑ. Хӗл ларас умӗн типӗ ҫанталӑк тӑнӑ, кайран вӑйлах сивӗтнӗ. Ҫавна май кӗрхисем час шӑтман, хӗл каҫмашкӑн ҫитӗнсе ҫитеймен.
Кӗрхи культурӑсем ытти районта та лайӑх шӑтман. ЧР Ял хуҫалӑх министерстви ку ыйтӑва тӗрӗслесех тӑрать. Мускаври специалистсене те канашламашкӑн чӗнсе илнӗ. Кӗрхисене тепӗр хут акас тӑк вӑрлӑх ҫитет, анчах ку хуҫалӑхсемшӗн тӑкак. Тен, уйрӑмах йывӑр лару-тӑрӑва лекнӗ хуҫалӑхсене пулӑшӗ.
Чӑваш Республикине тӗрлӗ ҫулта ертсе пынӑ икӗ ҫынна Мускавра Раҫҫейӗн Патшалӑх Думин Хисеп паллипе чысланӑ. Ҫакӑн пирки РФ Патшалӑх Думине Чӑваш Енрен суйланнӑ депутатсенчен пӗри, Анатолий Аксаков, Фейсбукра пӗлтернӗ.
Патшалӑх Думин Экономика политикин, инноваци аталанӑвӗн тата предпринимательлӗх енӗпе ӗҫлекен комитечӗн, ҫавӑн пекех финанс рынокӗн комитечӗн ертӳҫи ҫырнӑ тӑрӑх, Хисеп паллипе Александр Петрович Петрова тата Николай Васильевич Федорова чысланӑ.
Николай Федоров Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ пулнипе асра юлчӗ. Александр Петрова 1988 ҫулхи юпа уйӑхӗнче Чӑваш обкомӗн пӗрремӗш секретарьне суйланӑ. Вӑл 1933 ҫулхи раштав уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Муркаш районӗнчи Кӗртекасси ялӗнче ҫуралнӑ. Истори аслӑхӗсен кандидачӗ.
+13.3 °C