«Яндекс» ӑстисем вӗсен куҫаруҫипе кунне миҫе ҫын чӑвашла куҫарнине уҫса панӑ. Мишшин куҫарӑвӗ епле ӗҫлени ҫинчен якут чӗлхине тӗслӗх пек илсе кӑтартнӑ май вӗсем чӑвашла куҫаракансен йышне те асӑннӑ — кунне вӗсем 40 пин сесси шутлаҫҫӗ.
Сесси текен виҫере миҫе предложени е сӑмах пулнине каламан. Ӑна ытти чӗлхесемпе ҫеҫ танлаштарма май пур. 40 пин хут кунне якутпа вырӑс чӗлхин мӑшӑрӗпе усӑ кураҫҫӗ — ку чӑвашпа вырӑс чӗлхин мӑшӑрӗпе пӗр пекех. Пушкӑрт чӗлхи валли кӑтарту пысӑкрах — кунне ҫак мӑшӑрпа 70 пин хут усӑ курса куҫараҫҫӗ. Раҫҫейри чӗлхесенчен, вырӑс чӗлхине шута илмесен, чи анлӑн тутар чӗлхипе усӑ кураҫҫӗ — талӑк хушшинче 250 пине яхӑн.
Ку хисепсене палӑртнӑ май «Яндексри» ӑстасем вӗсене чӗлхен цифрӑллӑ пульсӗ тесе ят панӑ — пӗр-пӗр чӗлхепе куллен пин-пин текст куҫараҫҫӗ пулсан вӑл чӗлхе чӗрӗ имӗш.
Статьяра авторсем сахал текстлӑ чӗлхе валли куҫаруҫӑ хатӗрленӗ май мӗнле йывӑрлӑхсемпе тӗл пулнине ӑнлантарса панӑ.
Чӑваш Енре пурӑнакансем кредитпа машина туянма тӑхтарах тӑраҫҫӗ. Кредит историйӗсен наци бюровӗн аналитикӗсем кӑҫалхи чӳк уйӑхӗнче автомобиль туянма пирӗн республикӑри 686 ҫын кредит илнине пӗлтернӗ. Ку вӑл юпа уйӑхӗнчинчен 12,1 процент сахалрах.
Ҫӗршывӗпе илсен чӳк уйӑхӗнче 73,3 пин автокредит панӑ, ку кӑтарту та юпа уйӑхӗнчинчен 8 сахалрах. Пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнчинчен вара 18,5 процент пӗчӗкрех.
Автокредит калӑпӑшӗпе 30 регион лидерсен шутӗнче иккен. Анчах вӗсенче те кредит калӑпӑшӗ ӳснӗ. Автокредитпа усӑ куракансен йышӗ Раҫҫейри виҫӗ субъектра ҫеҫ йышланнӑ. Вӗсем — Воронеж облаҫӗ (+4,6%), Ставрополь крайӗ (+1,8%) тата Волгоград облаҫӗ (+0,1%).
Чӑваш Енре ӗҫ укҫипе ҫав-ҫавах парӑм пур-ха. Ӗнер ку ыйтӑва Ӗҫ укҫине вӑхӑтра тӳлессипе ӗҫлекен ведомствӑсем хушшинчи комиссин Правительство ҫуртӗнче иртнӗ ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ.
Чӑваш Енӗн патшалӑх ӗҫ инспекцийӗн цифрисене ӗненсен, 24 организаци 36,3 миллион тенкӗлӗх парӑм пухса тултарнӑ.
Ҫулталӑк пуҫламӑшӗнчипе танлаштарсан парӑм виҫи 29 процент, е 14,93 миллион тенкӗ, чакнӑ-ха. Раштав уйӑхӗн 13-мӗшӗ тӗлне илсен ҫапах та 856 ҫын умӗнче шалу парӑмӗ пур.
Шалу парӑмӗллӗ организацисен хушшинче — 13 предприяти-панкрут, ӗҫлеме пӑрахнисем — 10 компани. .
Прокуратура ӗҫченӗсем Красноармейски районӗнче ял хуҫалӑх тӗллевӗллӗ ҫӗрсемпе епле усӑ курнине тӗрӗсленӗ. Чӳк уйӑхӗн вӗҫӗ тӗлне илсен, муниципалитетра усӑ курман ҫӗрсем самай. Пурӗ 7073 гектар. Хальхи вӑхӑта илсен вӗсенчен 5519 гектарне ҫеҫ пусӑ ҫаврӑнӑшне кӗртнӗ. Ку вӑл усӑ курман ҫӗрсен пӗтӗмӗшле лаптӑкӗн 78 проценчӗ пулать.
Прокуратура пӗтӗмлетнӗ тӑрӑх, Красноармейски районӗнчи ял тӑрӑхӗсем хуҫи ҫук ҫӗр пайӗсене суд урлӑ муниципалитет харпӑрлӑхне куҫарассипе, унтан патшалӑх регистрацийӗ витӗр кӑларассипе ҫине тӑмаҫҫӗ.
Кӑлтӑка тупса палӑртнӑ хыҫҫӑн Красноармейски районӗн администрацийӗн пуҫлӑхӗ ячӗпе прокуратура асӑрхаттару хучӗ ӑсатнӑ.
Чӑваш Енӗн Тӗрӗслевпе шутлав палати тӑлӑх ачасем валли 2019-2021 ҫулсенче 460 хваттер илнин аудитне ирттернӗ. Туяннӑ хваттерсенчен 42,3 процентӗнче контрактсене куҫман пурлӑх рынокӗнче ӗҫлекен уйрӑм усламҫӑсемпе е посредник евӗр уйрӑм ҫынсемпе алӑ пуснӑ. Юлашкинчен асӑннӑ ҫав категори хваттер малтан туянать, унтан муниципалтет закупки вӑхӑтӗнче хаклӑрахпа сутса ярать.
Прокуратура ӗҫченӗсем 90 килӗшӗве тишкернӗ те коммерсантсем 14,9 миллион тенкӗ тупӑш курнине палӑртнӑ. «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи кӑларӑм пӗтӗмлетнӗ евӗр, кунта сӑмах хысна укҫи пирки пырать. Республикӑра тепӗр 1200 тӑлӑх хваттер черетӗнче тӑнине те шута илмелле.
Чӑваш Енӗн Тӗрӗслевпе шутлав палати палӑртнӑ тӑрӑх, Шупашкар районӗнче икӗ хваттере 45-50 процент хаклатса сутса янӑ. Ку танлаштарӑмра елчӗксем уйрӑмах палӑрнӑ. Тӑвай, Етӗрне тата Пӑрачкав та вӗсенчен юласшӑн мар...
Кӑҫалхи чӳк уйӑхӗн вӗҫне илсен Чӑваш Енре тавар тата пулӑшу хакӗн индексӗ ҫулталӑк пуҫламӑшӗнчипе танлаштарсан 107,79 процент пулнӑ, 2020 ҫулхи чӳк уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчипе пӑхсан — 108,53 процент. Цифрӑсене Чӑвашстат илсе кӑтартнӑ.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа апат-ҫимӗҫ хакӗ пирӗн патра 8,93 процент ӳснӗ, апат-ҫимӗҫ мар япаласен хакӗ – на 8,84%, тӗрлӗ пулӑшу – 4,69%.
Апат-ҫимӗҫрен аш-пӑш, кӗрпе тата пӑрҫа йышшисем, ҫӑкӑр, макарон, услам ҫу, сахӑр песукӗ, пулӑ тавраш, тип ҫу, сӗт-турӑх, ҫӑмарта хакланнӑ.
Стройматериалсен хакӗ 26,14% ӳснӗ, телерадиотовар 16,35% хакланнӑ.
Аналитиксем тӗнчери эрех ӗҫме чи юратакан ҫӗршывсене палӑртнӑ. Асӑннӑ списока Австрали уҫать. Вӑл ӗҫме чи юратакансен ретӗнче малта пырать. Австралире пурӑнакансем ҫулталӑкне вӑтамран 27 хутчен ӳсӗрӗличчен ӗҫсе лартаҫҫӗ. Тӗнчипе илсен ку кӑтарту икӗ хута яхӑн пӗчӗкрех.
2021 ҫулта ирттернӗ социаологи тӗпчевӗнче ҫулталӑкра 26,7 хутчен ӳсӗрӗличчен ӗҫнин кӑтартӑвӗпе Дани иккӗмӗш вырӑнта, виҫҫӗмӗшӗнче — Финлянди (23,8), АПШ (23), Великобритани (22,5), Канада (22), Ирланди (20), Франци (17,5), Швеци (16), Нидерланд (15,7).
Пирӗн ҫӗршыв ӗҫме юратакан 10 ҫӗршыв йышне кӗмен.
Юпа уйӑхӗнче Чӑваш Енре антирекорд пулнӑ. Республикӑра пӗр уйӑхра 2366 ҫын вилнӗ. Кун пек статистика тахҫантанпах пулман.
Танлаштармашкӑн: авӑн уйӑхӗнче 1744 ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ. 2020 ҫулхи юпа уйӑхӗнче 1701 ҫын вилнӗ.
Кӑҫал кӑрлач-юпа уйӑхӗсенче республикӑра 17118 ҫын вилнӗ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, 2238 ҫын ытларах. Сӑмах май, ку ӗмӗрте 2002-2005 ҫулсенче ҫын нумай вилнӗ. Ун чухне ҫулталӑкне 19,3-19,9 пин ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Чӳк уйӑхӗ иртсе кайнӑран Чӑваш чӗлхи лабораторийӗн вӑл уйӑхри ӗҫне пӗтӗмлетме вӑхӑт ҫитрӗ. Паллах, мӑшӑрсен йышне миллиона ҫитернӗ хыҫҫӑн пирӗн ӗҫ малтанхи пек хӑвӑртах пымасть.
Ҫавах иртнӗ уйӑхра эпир темиҫе кӗнеке мӑшӑрлама ӗлкӗртӗмӗр. Сӑмахран, Дмитрий Медведевӑн «Ровно патӗнче» хайлавӗ хатӗр. Халь Михаил Брагинӑн «Фельдмаршар Кутузовпа» Олег Дрожжинӑн «Ухӑран — танка ҫитиччен» кӗнекесемпе ӗҫлетпӗр. Кӑштах ҫӗнӗ кӗнекесене те сканерлатпӑр. Кунта Эммануил Казакевичӑн «Кӑвак тетрадьне» тата Джеймс Шульцӑн «Пӗчӗк индеец Синопӑна» асӑнма пулать.
Раштав уйӑхне эпир 1 038 200 мӑшӑрпа кӗретпӗр. Тепӗр май каласан, чӳк уйӑхӗнче пурӗ 23 679 мӑшӑр тума ӗлкӗрнӗ. Куҫарнӑ сӑмахсен йышӗ 9 561 725 ҫитрӗ. Шел те, Ҫӗнӗ ҫулччен ку кӑтартӑва 10 миллион таран ҫитерейместпӗр пулас (сахалтан та 44 пин ҫӗнӗ мӑшӑр тумалла-ҫке!). Апла пулин те кӑҫал эпир ҫавах хастар ӗҫлени куҫ кӗретех.
Мӑшӑрсем нумаях тӑваймарӑмӑр пулин те ытти енӗпе ӗҫлени пирки каласа пама пулать. Сӑмахран, акӑлчанла-чӑвашла пуплевӗш мӑшӑрӗсем хатӗрлесе (алӑпа мар) вӗрентсе пӑхрӑмӑр. Шел те хальлӗхе мухтанмалӑх ӗҫ пулмарӗ. 44 пин мӑшӑр ку ӗҫ валли сахал пулчӗ.
Ҫӗнӗ професси суйлас текенсене Раҫҫейӗн Ӗҫ министерстви ҫитес вӑхӑтра епле отрасльсем вӑйлӑрах аталанассине шута илме сӗнет. Специалистсем шухӑшланӑ тӑрӑх, ӗҫ рынокӗнче ҫитес 10 ҫулта пуринчен вӑйлӑрах ҫак 7 отрасль аталанӗ: IT-индустри, хӑнасене йышӑнакан индустри, кану индустрийӗ, наука, строительство, сывлӑх сыхлавӗ тата социаллӑ пулӑшу, вӗренӳ.
Ҫакна ӗҫ вырӑнне улӑштарас тӗллевпе ҫӗнӗ професси илес кӑмӑллисен ҫеҫ мар, шкул пӗтерекен ҫамрӑксен те шута илмелле.
+8.3 °C