Чӑваш Енре ҫынсем элитлӑ эрехпе наркӑмӑшланса вилни самай шӑв-шав ҫӗклерӗ. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ те пуҫарчӗҫ. Пӗтӗмпе 900 ешчӗк ром туртса илнӗ, контрафактлӑ эрехе тата ӑҫта сутнине те тӗпчеҫҫӗ халӗ.
Ҫапла ҫав, этем пуймашкӑн ҫӑмӑл меслет шырать, «ҫӑмӑл» укҫа чылайӑшне илӗртет. Паллах, пакунлисем вилмеллех наркӑмӑшлӑ ром Чӑваш Ене ӑҫтан тата мӗнле майпа килнине тӗпчесе тӗрӗслӗхе тӑрӑ шыв ҫине кӑларӗҫ. Ҫакӑ паха — ешчӗксене туртса илнӗ, унсӑрӑн «хаклӑ йышши» ромпа миҫе ҫын наркӑмӑшланӗччӗ-ши?
Халӑх, чылайӑшӗ ӗнтӗ, тахҫанах пӗлет: йӳнӗ эрех сисчӗвлентермелле. Йӳнни йӳнӗҫтерет теҫҫӗ. Сахал-им халӗ «тӗп сакайӗнче» кӑларакан эрех? Кашни утӑмрах. Халӑх пӗлекен маркӑллӑ эрехсене суя туса кӑлараҫҫӗ. Халӗ лавккасене те ӗненме ҫук. «Тӗп сакайӗнче» кӑларни унта та пур. Нумаях пулмасть пӗр арҫын каланине илтрӗм. «Паян лавккаран эрех туянтӑм. Хӑса-хӑса ӗҫрӗм, тути начар», — терӗ вӑл. Паллӑ ӗнтӗ — паха эрех пулман вӑл. Анчах ҫакна кура мӗн тума ӗҫнӗ-ха вӑл ӑна? Ӑнланма ҫук.
Ромпа наркӑмӑшланса ҫынсем вилни пирки хыпар сарӑлсан тӗнче тетелӗнче тӗрлӗ информаци тухма пуҫларӗ.
Чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пресс-конференци ирттернӗ. Унта кӑҫалхи 9 уйӑха пӗтӗмлетнӗ.
Кӑҫал апат-ҫимӗҫӗн 802 партине суту-илӳ ҫаврӑнӑшӗнчен кӑларнӑ. Пӗтӗмпе — 4391 килограмм. Ытларах япӑххисен йышне пахча ҫимӗҫ лекнӗ. Ҫимӗҫсене упрамалли срокӗ тухни, маркировка ыйтнине килӗшсе тӑманни — ҫаксем ҫаврӑнӑшран кӑларнин тӗп сӑлтавӗсем.
Ведомствӑн пуҫлӑхӗ Надежда Луговская палӑртнӑ тӑрӑх, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, кӑҫал апат-ҫимӗҫ пахалӑхӗ чакнӑ. Ку уйрӑмах пулла, ҫӑкӑра, аш-какая пырса тивет.
Вьетнамран, Китайран, Мускав облаҫӗнчен, Мари Республикинчен, Калуга облаҫӗнчен, Чӗмпӗртен тата Мӑкшӑ Республикинчен килнӗ начар пахалӑхлӑ апат-ҫимӗҫе пысӑк суту-илӳ сечӗсенче те, пӗчӗк лавккасенче те сутнӑ.
Сӗт юр-варӗнчен услам ҫу ытларах пахалӑхсӑр пулнӑ. Ӑна лавккасенче кӑна мар, ача-пӑча уйлӑхӗсенче те, Улатӑрти ача ҫуртӗнче те тупса палӑртнӑ.
Шупашкарта ҫулсерен иртекен «Кӗр парнисем» ярмӑркка вӗҫленнӗ. Ял хуҫалӑх продукцине ҫакнашкал мелпе сутни йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ.
ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗн сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал хулара пурӑнакан ҫынсем ярмӑрккӑра 1006 тонна ҫӗрулми тата пахча ҫимӗҫ туяннӑ.
Аса илтерер: Шупашкарта ярмӑркка ҫурла уйӑхӗн 22-мӗшӗнче уҫӑлнӑ. Вӑл хӑйӗн ӗҫне юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗнче ҫеҫ вӗҫленӗ. Пӗтӗмпе Шупашкарта 4 лапам ӗҫленӗ. Унти вырӑнсене конкурс ирттерсе пайланӑ.
Кӑҫал ярмӑрккӑра пахча ҫимӗҫ продукцине 122693,93 пин тенкӗлӗх сутнӑ. Тӗплӗнрех каласан, ярмӑрккӑра 814,37 тонна ҫӗрулми (8435,67 пин тенкӗлӗх), 170,65 тонна пахча ҫимӗҫ (2813,08 пин тенкӗлӗх), 21,41 тонна ытти продукци (1015,18 пин тенкӗлӗх) сутӑннӑ.
Ҫитес ҫул та «Кӗр парнисем» ярмӑркка ҫурла уйӑхӗнче уҫӑлӗ.
Китайри лавккасенче Шупашкар канихвечӗсем курӑнма тытӑннӑ. Чӑвашри «Акконд» фабрика ҫапла хӑйӗн географине анлӑлатнӑ, продукцине Китая ӑсатма тытӑннӑ.
Нумаях пулмасть Китайри пысӑк дистрибьюторсемпе виҫӗ контракт алӑ пуснӑ. Унпа килӗшӳллӗн Шупашкар пылакӗсем Китая ӑсанма тытӑнӗҫ.
Китайри Лункоу, Мишань, Муданьцзян тата Суйфэньхэ хулисенче пурӑнакансем Шупашкарти канихветсемпе сӑйланма тытӑнӗҫ. Паллах, унта пур канихвета та ӑсатмӗҫ. Китая хӑш-пӗр тӗс ҫеҫ ҫитӗ.
Малашне вара унта канихвет кӳрсе килес ӗҫе анлӑлатма палӑртнӑ. Халӗ Китайри пысӑк дистрибьюторсемпе — Пекинпа тата Шанхайпа — калаҫаҫҫӗ.
Сӑмах май, Шупашкар канихвечӗсем 20 ҫӗршывра сутӑнаҫҫӗ: Казахстанра, Украинӑра, Грецире, Германире, Канадӑра тата АПШра.
Ыран — Пӗлӳ кунӗ. Ачасем сумкӑсем йӑтса шкул сукмакне такӑрлатма тытӑнчӗҫ. Чӑваш Енре ҫак ҫулсенче ырӑ йӑла пуҫарчӗҫ — пӗлтерӗшлӗ уявсенче лавккасенче эрех-сӑра сутма чарчӗҫ.
Ыран та ку йӑлана пӑрахӑҫламӗҫ. Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Чӑваш Енри районсемпе хуласенче алкоголь продукцине сутма чарӗҫ. Ку — ЧР Министрсен Кабинечӗн постановленийӗпе килӗшӳллӗн.
Шупашкар хула администрацийӗ алкоголь продукцине ваккӑн сутакансем ҫак йӗркене пӑснӑшӑн мӗнле яваплӑх пулнине аса илтерет.
Должноҫри ҫынсем йӗркене пӑссан 5–10 пин тенкӗ штраф тӳлеттерӗҫ. Ку кӑна мар: алкоголь продукцине туртса илӗҫ.
Юридици сӑпачӗсен вара ҫак йӗркене пӑснӑшӑн 50–100 пин тенкӗ тӳлемелле пулӗ. Вӗсенне те алкоголь продукцине туртса илӗҫ.
Чӑваш Енре каллех ял хуҫалӑх ярмӑрккисем ӗҫлеме пуҫланӑ. Шупашкарта унашкалли — 10. Ял хуҫалӑх ярмӑрккисем урӑх хуласенче те ӗҫлеҫҫӗ. Кун пирки ЧР влаҫӗсене официаллӑ порталӗ пӗлтерет.
Шупашкарта «Кӗр парни» ярмӑрккӑсем «Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче, «Дар» тулли мар яваплӑ обществӑра, «Северная» тулли мар яваплӑ обществӑра, «Хевешски» пасарта уҫӑлнӑ.
Кунсӑр пуҫне ял хуҫалӑх продукцийӗпе Канашра, Улатӑрта, Ҫӗмӗрлере, Ҫӗнӗ Шупашкарта суту-илӳ тӑваҫҫӗ. Ярмӑрккӑ уҫӑлнӑ ятпа савӑнӑҫлӑ мероприятисем иртнӗ.
Ку ярмӑрккӑсем халӑхшӑн лайӑх. Унта хаксем ытти пасартан йӳнӗрех. Суту-илӳ вырӑнӗсемпе тӳлевсӗрех тивӗҫтереҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗрне тавара киле ҫитиех леҫсе параҫҫӗ. Тӗслӗхрен, сусӑрсене, пенсионерсене, нумай ачаллӑ ҫемьесене, ветерансене.
Раҫҫейӗн куҫман пурлӑхне укҫа хывакансем кӑҫалхи ҫур ҫулта 23 процент сахалланнӑ. Ку вӑл — 2014 ҫулхи кӑрлач–ҫӗртме уйӑхӗсемпе танлаштарсан. «Кӗмӗл» ҫине куҫарсан, пурӗ 1,23 миллиард доллар хывнӑ.
Финансистсемпе экономистсем офис тӗллевӗллӗ куҫман пурлӑха укҫа хывассине уйрӑммӑн тишкернӗ те, кунта тупра хывасси пысӑкланнине асӑрханӑ. Ҫак тӗллевпе ҫур ҫулта 579 миллион доллар уйӑрнӑ е пӗлтӗрхи ултӑ уйӑхринчен 70 процент нумайрах. Суту-илӳ валли илекен куҫман пурлӑха укҫа ярасси 208 миллион долларпа танлашнӑ. Ун пек кӑна уйӑрни юлашки темиҫе ҫулта пачах та пулман иккен.
Ҫӗршывӑн тӗп хулине ҫӗршыври мӗнпур инвестицирен 81 проценчӗ тивнӗ. Ҫав шутран 47 проценчӗ офиссем валли кайнӑ, 19 проценчӗ — складсене, 17 проценчӗ — суту-илӳ валли куҫман пурлӑх илме.
Шупашкар администрацийӗн ӗҫченӗсем лавккасене рейда тухнӑ. Иккӗшӗнче вӗсем алкоголь энергетикне сутнине асӑрханӑ.
Аса илтерер: нумаях пулмасть, утӑн 1-мӗшӗнчен, Чӑваш Енре ку шӗвеке сутма чарнӑ. Анчах «Магнит» тата «Санар» лавккасем ҫакна уяман курӑнать.
Шупашкарти Мускав районӗнчи тӑхӑр лавккана тӗрӗсленӗ. Энтузиастсен урамӗнчи 24-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ «Магнит» тата Матэ Залка урамӗнчи 11-мӗш ҫуртри «Санар» «Jaguar original» энергетик сутнӑ. Унта 8,5 процент спирт тата кофеин пур. Материалсене ЧР ШӖМне ярса панӑ. Вӗсене административлӑ явап тыттарма пултарӗҫ.
Саккунпа килӗшӳллӗн, утӑн 1-мӗшӗнчен 1,2-9% процентлӑ шӗвексене, кофеин кӗрекенскерсене, сутма чарнӑ.
Пуйма хӑтланакан мулсӑр юлнӑ темелле-ши ӗнтӗ паллӑ ваттисен сӑмахне кӑшт ылмаштарса? Пуяс тени хӑш чухне, чӑн та, инкекпе вӗҫленет. Улатӑрти пӗр хӗрарӑм укҫаллӑ пулас тӗллевпе лавкка уҫнӑ. Унта вӑл ытти-хыттипе пӗрлех туртмалли тата хаяр шӗвек те сутнӑ.
Ятарлӑ ирӗк илсен ун пек таварпа суту-илӳ тума никам та чармасть-ха. Хӗрарӑм-усламҫӑ вӑл енчен саккунпа килӗшӳллӗн ӗҫлесе пынӑ. Анчах пӗр кунхине хайхискер пирус тата пӗр банка сӑрана ҫул ҫитмен каччӑна тыттарса янӑ. Туянакан пултӑр, укҫа килтӗр тенӗ-ши?
Анчах ҫул ҫитменнисене эрех-сӑра тата пирус сутма юраманнине кирек епле сутуҫӑ та пӗлме тивӗҫ. Кассӑсем патӗнче те тепӗр лавккасенче ун пек асӑрхаттару ҫырса ҫакаҫҫӗ, сутуҫӑсем те ҫамрӑк курӑнакансенчен паспорт ыйтаҫҫӗ.
Пирус тата сӑра сутнишӗн усламҫӑ-хӗрарӑм тӗлӗшпе Улатӑрти прокуратура административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Саккуна пӑснишӗн хӗрарӑма пӗтӗмпе 80 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.
Утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗнче кӑнтӑрла хыҫҫӑн йӑлана кӗнӗ Тихвин ярмӑркки уҫӑлӗ. Вӑл вырсарникунчченех тӑсӑлӗ. Ҫӗрпӳ район администрацийӗ апатлану тата суту-илӳ организацийӗсене, алӗҫ ӑстисене, пултарулӑх ушкӑнӗсене ярмӑрккӑна хутшӑнма чӗнет.
Историе тишкерес пулсан, Тихвин ярмӑркки тымарӗ 17–18-мӗш ӗмӗрсенче пуҫланать. Хӗрарӑмсен Тихвин мӑнастирӗ патӗнче ҫӗр-ҫӗр ҫул халӑх сутма, туянма, канма пухӑннӑ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, ярмӑрккӑна выльӑх-чӗрлӗх, кайӑк-кӗшӗк, алӗҫӗсем тата ытти ӗҫсем сутакансем хутшӑнаҫҫӗ.
Ярмӑрккӑ кунӗсенче аттракционсем ӗҫлӗҫ, спорт ӑмӑртӑвӗсем иртӗҫ, концерт, фестиваль, конкурссем пулӗҫ, ача-пӑча программисем ӗҫлӗҫ, ҫамрӑксен ташӑ каҫӗ иртӗ.
Кӑҫал ярмӑрккӑра Ҫырмапуҫ ялӗнче ҫӗнӗ акушерпа пункчӗ уҫӑлӗ, шкултан вӗренсе тухакансене аттестатсем, медальсем парӗҫ. Ярмӑрккӑ кунӗсенче, кӗҫнерникун, эрнекун, шӑматкун каҫхине фейерверк курма май пулӗ.
+8.3 °C