Чӑваш Енре пурӑнакансен номиналлӑ тупӑшӗ кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче ҫулталӑк каяллахинчен 2,8 процент хушӑннӑ. Ҫапах та алӑра юлакан укҫана потребитель карҫинкки ҫине куҫарса шутласан вӑл 2,7 процент пӗчӗкленнӗ. Пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗпе танлаштарсан та тупӑш самай хӗсӗннӗ. Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫынсен тупри кӑҫалхи кӑрлачра 2016 ҫулхи ҫав уйӑхринчен 45,6 процент пӗчӗкленнӗ.
Тупӑшӑн самай пайне ҫынсем тавар туянма тата тӗрлӗ пулӑшушӑн тӳлеме тӑкаклаҫҫӗ. Ҫак тӗллевпе ҫемье хыснине кӗнин 91,6 проценчӗ тӑкакланать. Вӑтамран илсен, тупӑшӑн 2,9 процентне ҫеҫ пухса пыраяҫҫӗ. Ют ҫӗршыври валютӑна туянма кӗсьери укҫан 1,2 процентне уйӑраяҫҫӗ.
Чӑвашстатра шухӑшланӑ тӑрӑх, тӑкак пайӗ тупӑшран 8,1 процент иртет.
Паян, пуш уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Раҫҫей Тӗп банкӗ «Татфондбанка» банк операцисене тумашкӑн панӑ лицензие илнӗ. Кун пирки общество ҫыхӑнӑвӗсен департаменчӗ «Вкладсене страхлакан агентство» патшалӑх корпорацийӗ пӗлтернӗ.
Вкладсене саплаштарас ӗҫе Перекет банкӗ малалла тӑсать. Сӑмах май, пӗлтӗр ӑна страховкӑна саплаштаракан пӗртен-пӗр банк тесе суйланӑ. Банка укҫа хывнӑ ҫынсен ыйтусене ҫак номерпе уҫӑмлатма пулать: 8-800-200-08-05.
«Татфондбанксӑр» пуҫне «АНКОР Банк», «Регионсен хушшинчи почта банкӗ», «ИнтехБанк» лицензисӗр юлнӑ.
Пӑрачкав районӗнчи Сӑр урлӑ хывнӑ кӗпер пӗлтӗртенпе калаҫтарать. Ара, 2016 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче вӑл кӑштах йӑтӑннӑ. Ун чухне кӗпере юсакаланӑ, асфальта улӑштарнӑ. Тӗплӗ юсава 2017–2018 ҫулсенче ирттерме шантарнӑ. Ун чухне кӗпере 10 метр сарма палӑртнӑ.
ЧР Элтеперӗн администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗпере юсӗҫ. Укҫа-тенке «Платон» тытӑм уйӑрӗ. Пӗлтӗр ку тытӑм пирӗн республикӑра 17 миллион ытла тенкӗ пухнӑ.
«Платон» тытӑмӗнчи укҫа-тенке регионсен хушшинче пайлӗҫ. Кӑҫал, сӑмахран, регионсенчи кӗперсене юсамашкӑн укҫа парӗҫ.
Кӑҫал Чӑваш Енре 21 фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлӗ. Халӗ электронлӑ майпа аукцион ирттереҫҫӗ.
Ҫӗнӗ ФАПсем Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Комсомольски, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Елчӗк, Тӑвай районӗсенче пулӗҫ.
Малтанлӑха, килӗшӳре палӑртнӑ тӑрӑх, пӗр ФАПа тума 3,6 миллион тенкӗ уйӑрасшӑн. Унӑн виҫине электронлӑ майпа аукцион ирттерсен ҫирӗпленӗ. Кӑҫал пӗтӗмпе ФАПсем тумашкӑн 75,7 миллион тенкӗ уйӑраҫҫӗ.
Чылай ФАПа утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗччен туса пӗтерме палӑртнӑ. Пӑрачкав районӗнчи Куславкка ялӗнче тата Патӑрьел районӗнчи Кивӗ Ахпӳрт ялӗнче ФАПа Республика кунӗччен хута ярӗҫ.
«Паянтан — 17 тенкӗ!» — кондуктор калани шартах сиктерчӗ. Чӑнах та, нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнчен пуҫласа троллейбуспа ҫӳренӗшӗн 15 тенкӗ мар, 17 тенкӗ тӳлемелли пирки унчченех калаҫма тытӑннӑччӗ-ҫке-ха. Нарӑсан 20-мӗшӗ епле ҫитсе тӑнине асӑрхаман та! «ЕТК илӗр, капла 4 тенкӗ йӳнӗрех ларать, 13 тенкӗ ҫеҫ тӳлемелле», — сӗнчӗ кондуктор. Чӑнах та, питӗ лайӑх шухӑш — каяс та туянас!
ЕТК картточкӑпа ҫӳреме йӳнӗ пуль-ха та, анчах ӑна туянас тесен ҫыннӑн мӗн чухлӗ чупма тивет. Шупашкарти «Элара» патӗнче вырнаҫнӑ Перекет банкне кӗтӗм. Унта — черет. Пӗр аппарат патне пырса карточкӑна туянмалла, укҫа хурас тесен вара урӑх черете тӑмалла… Чӑннипе каласан, унашкал черет тахҫанах курманччӗ. Совет Союзӗнче, лавккара япала, апат-ҫимӗҫ дефицит чухне, кун пеккине курма май пулнӑ-ха. Ун чухне кӑлпасси илме тем вӑрӑмӑш черет тӑнӑ. Халӗ те ҫав вӑхӑта таврӑннӑ тейӗн — васкамалла пулсан та черет ниепле те хӑвӑрт шумасть. Карточкӑна туянма кӑна пултартӑм. Алӑ сулса тухса кайрӑм. Каҫхине Николаев урамӗнче вырнаҫнӑ Перекет банкне кӗтӗм. Телее, хальхинче черет пулмарӗ, ЕТК карточка ҫине укҫа чиперех хутӑм.
Тӑлӑхсене тата вӗреннӗ вӑхӑтра ашшӗ-амӑшне ҫухатнисене Чӑваш Енре рабочи тата служащи профессине тӳлевсӗр вӗрентессине маларах эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, кунсӑр пуҫне вӗсене йывӑр ҫын пулсан тата ачапа декрет отпускӗнче ларнӑ чухне социаллӑ стипенди парассине те эпир хыпарланӑччӗ. Маларах вӑл документа Министрсен Кабинечӗн шайӗнче пӑхса тухса ырланӑччӗ. Халӗ ЧР Патшалӑх Канашӗн черетлӗ сессийӗнче пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев саккуна алӑ пуснӑ.
Сӑмах май, республика шайӗнчи документа Раҫҫей саккунӗ ыйтнине кура йышӑннӑ. Ҫапла вара тӑлӑхсем профессине хысна шучӗпе пӗрре мар, икӗ хут та илейӗҫ. Кун валли кӑҫал пирӗн республика хыснинче 32 миллион ытла тенкӗ пӑхса хӑварнӑ.
Виҫӗмкун, нарӑс уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче республикӑри халӑха пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫене пӑхса тухнӑ. Халӑхӑн тӗрлӗ демографи ушкӑнне уйӑрса палӑртакан ҫак виҫене иртнӗ ҫулхи IV квартал валли палӑртнӑ. Пӗлтӗрхи III кварталтинчен вӑл 30 тенкӗ чакнӑ. Халӗ унӑн вӑтам виҫи 8346 тенкӗпе танлашать.
Пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫе чакнине республикӑн ӗҫ тата социаллӑ политика министрӗ Сергей Дмитриев «Апат-ҫимӗҫ мар тавар» тата «Пулӑшу» статьясемпе тӑкак чакнипе сӑлтавланӑ. Апат-ҫимӗҫ мар тавар туянма 27 тенкӗ сахалтарах кирлӗ иккен, пулӑшу илме — 51 тенкӗ сахалтарах.
Ҫапла вара вӑй питтисене пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫене
8837 тенкӗ (вӑл 51 тенкӗ чакнӑ) хӑварнӑ, пенсионерсем валли – 6849 тенкӗ (2 тенкӗ ӳстернӗ), ачасем валли — 8420 рублей (11 тенкӗ пысӑклатнӑ).
Лайӑх ӗҫлерӗн — укҫаллӑ пулӑн. Республикӑра малашне чи тӑрӑшуллӑ муниципалитетсене укҫан хавхалантарма тытӑнӗҫ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Правительствин пуҫлӑхӗн ҫумӗ — экономика министрӗ Владимир Аврелькин Министрсен Кабинечӗн ӗнерхи ларӑвӗнче пӗлтернӗ. Тивӗҫлӗ йышӑнӑва та хатӗрленӗ ӗнтӗ.
Хаклава районсем тата хуласем тӑрӑх уйӑрӗҫ. Пӗрремӗш ушкӑнра малти виҫӗ вырӑна палӑртӗҫ, иккӗмӗшӗнче — икӗ вырӑн. Республика Элтеперӗн гранчӗ валли кӑҫалхи хыснара 50 миллион тенкӗ пӑхса хӑварнӑ. Вӑл укҫана тивӗҫнӗ муниципалитетсен тупрана общество инфраструктурине аталантарма ямалла.
Владимир Аврелькин министр каланӑ тӑрӑх, конкурс ҫу уйӑхӗнче иртӗ, ҫӗнтерӳҫӗсене ҫӗртме уйӑхӗнче палӑртӗҫ, укҫине те ҫавӑн чухне уйӑрӗҫ.
Кӑҫал Республика кунне Шупашкарта тата Пӑрачкав районӗнче ирттересси пирки унччен пӗлтернӗччӗ. Нумаях пулмасть ку ыйтӑва канашлура сӳтсе явнӑ.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Пӑрачкав районӗнчи 2016 ҫулти социаллӑ экономика аталанӑвне пӗтӗмлетнӗ. Элтепер канашлура лайӑх хыпар пӗлтернӗ. Пӑрачкав районне Республика кунӗ умӗн 100 миллион тенкӗ уйӑрса парӗҫ. Ку укҫа республика бюджетӗнчен пулӗ.
Ку укҫапа района хӑтлӑлатӗҫ, ҫӗнӗ объектсене хута ярӗҫ, уяв мероприятийӗсене ирттерме хатӗрленӗҫ.
Кӑҫалхи ҫулӑн пӗрремӗш уйӑхӗнче Улатӑр хулин хысни хӗсӗннӗ. Иртнӗ ҫулхи кӑрлач уйӑхӗпе танлаштарсан, унтисен хыснине укҫа-тенкӗ 15,9% сахалтарах кӗнӗ. Элӗк районӗнче 11,5% чакнӑ.
«Хыпар» издательство ҫурчӗн сайчӗ Чӑваш Енӗн Финанс министерстви пӗлтерни тӑрӑх хыпарланине ӗненсен, кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне муниципалитетсен бюджетне налук тата налук мар тупӑш пурӗ 544,9 млн тенкӗ кӗнӗ. Асӑннӑ суммӑран 399,9 миллионӗ — налук.
Пӗлтӗрхи ҫак вӑхӑтрипе танлаштарсан тупӑш шайне 19 районта ӳстернӗ. Уйрӑмах аван ӗҫленисен шутӗнче Ҫӗрпӳ (ӳсӗм 64,1%), Шупашкар (33,0%), Йӗпреҫ (17,2%), Красноармейски (17,0%) тата Шӑмӑршӑ (16,6%) районӗсене асӑннӑ. Ҫав вӑхӑтрах хӑйсем туса илекен тупӑш виҫи ҫичӗ муниципалитетра чакнӑ.
-11.7 °C