Чӑваш Енӗн Правительствин пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнчи йышӑнӑвӗнче республикӑн Тӗплӗ юсав фондне уйӑрмалли укҫа виҫине йӑнӑш кӑтартни пирки патшалӑхӑн мар массӑллӑ информаци хатӗрӗсем хытах сӳтсе яврӗҫ.

ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗ Иван Моторин алӑ пуснӑ йышӑнура 927 миллиард (тӗрӗссипе миллион пирки сӑмах пырать) тенкӗ тесе кӑтартнӑ. 25 регион бюджечӗпе танлашакан ҫак суммӑна ҫырса хунишӗн кам айӑпли, кам вара ӑна пӑхса ҫитерейменни пирки ку хыпара илтнисем хытах шавларӗҫ.

Паян ЧР Патшалӑх Канашӗн хысна енӗпе ӗҫлекен комитет ларӑвӗ иртнӗ. Унта йӑнӑш документ пирки те калаҫса илнӗ. Республикӑн финанс министрӗ Светлана Енилина официаллӑ документа вӗсен министерствине ҫитернӗ чух вӑл тӗрӗсех пулнине пӗлтернӗ. Правительство йышӑнӑвне йӑнӑш цифрӑпа кӑларса яракансене явап тыттарассипе тыттармассине пӗлменниине ӗнентернӗ, мӗншӗн тесен ҫав цифрӑшӑн яваплисене ӗҫе илекенӗ эп мар тесе ӑнлантарнӑ.

Сӗтев илнӗшӗн явап тытма тивнине пӗлсе тӑрсах ҫак утӑма тӑвать хӑшӗ-пӗри. ЧР Экономика аталанӑвӗн министерствин экс-ӗҫченне Наталья Губинӑна шӑпах ҫакнашкал тӗслӗхшӗн айӑпласшӑн.

Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, хӗрарӑм 2014 ҫулхи ҫурларан пуҫласа пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗччен Шупашкарта 80–200 пин тенкӗ сӗтев илнӗ. Ку ӗҫре унӑн пулӑшуҫи пулнӑ. Лешӗ сӗтевӗн 10 процентне хӑйне илнӗ.

Укҫа панӑшӑн ведомствӑн экс-ӗҫченӗ хура тата тӗслӗ металсене хатӗрлеме, ҫӗнетме, сутма ирӗк паракан лицензи тыттарнӑ. Следстви комитечӗ, ФСБ, ШӖМ ӗҫченӗсем тӑрӑшнипе ҫак хура ӗҫе тӑрӑ шыв ҫине кӑларма май килнӗ. Наталья Губинӑна черетлӗ взятка панӑ чухне тытса чарнӑ. Хӗрарӑма йӗплӗ пралук леш енне 12 ҫул таран ӑсатма, пысӑк штраф тӳлеттерме пултараҫҫӗ.

Муркаш районӗнче ҫӗнӗ йышши котельнӑйсем хута ярса укҫа перекетлесшӗн. Энергие перекетлессипе те вӗсем, хӑйсем ӗнентернӗ тӑрӑх, республикӑра малта пыраҫҫӗ.

Кӑҫал муркашсем Ҫатракассинчи вӑтам шкулта ҫӗнӗ котельнӑй туса лартасшӑн. Ку ыйтупа район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ростислав Тимофеев вӑл шкулта райадминистрацин вӗренӳ пайӗн пуҫлӑхӗпе Зоя Дипломатовӑпа пулса ҫывӑх вӑхӑтра туса ирттермелли плансене сӳтсе явнӑ. Чи кирли — ӑшӑтмалли тапхӑр пуҫланиччен котельнӑя туса пӗтерсе ӗҫлеттерсе ярасси. Котельнӑй валли район бюджетӗнчен 2,2 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.

Вырӑнтисем пӗлтернӗ тӑрӑх, юлашки 4 ҫулта муниципалитетра 6 блокпа модульлӗ котельнӑй хута янӑ. Халӗ те вӗсем Ҫатракассинчипех ҫырлахасшӑн мар — тата тепӗр пилӗк шкулпа икӗ ача пахчинче хута ярасшӑн. Ҫӗнӗ йышши котельнӑйсем энергие 30–40 процент перекетлеме пулӑшать тесе калаҫҫӗ.

"Чӑвашкурорт" санатори

Чӑваш Енре «Чувашиякурорт» санаторие сутса янӑ. Хӑна тата сиплев ҫурчӗн акцийӗн 50 процентне республикӑн Патшалӑх пурлӑх комитечӗ сутлӑха кӑларнӑ. Аукцион ҫӗнтерӳҫи — «Чӑвашкабель» савут. Сӑмах май каласан, савут та, санаторий пекех, акционерсен обществи шутланать. Анчах лешӗн харпӑрлӑх форми «уҫӑ» ятпа пулнӑ. Санаторие республика влаҫӗсем пӗлтӗрех сутма ӗмӗтленнӗ — приватизацин планне ун чухнех кӗртнӗ. Акцисене туянакан, ав, кӑҫал тупӑннӑ.

Чӑвашкабель санаторин 99 пине яхӑн акцине туяннӑ. Ун валли вӑл 114 миллион тенкӗ кӑларса хунӑ. Пӗр енчен, аукцион ирттерекенсем малтанхи хака та ҫӑвӑн чухлӗрех кӑна ыйтнӑ. Суту-илӗвӗн пуҫламӑш хакне Патшалӑхӑн пурлӑх комитечӗ 113 миллион тенкӗ тесе хакланӑ.

Чӑваш Енре пурӑнакан пӗр хӗрарӑм лотерейӑра выляса илнӗ. Ирина Майоровӑшӑн ку — пӗрремӗш хут.

Майоровсем «Столото» билетне туяннӑ. Ирина Мускава ӗҫлеме каяс умӗн икӗ билет илнӗ. Вӑл унччен те лотерейӑна хутшӑннӑ-ха, анчах выляса илеймен.

Хальхинче ӑнӑҫу вӗсенче пулнӑ. Майоровсем 1 миллион тенкӗ илнине малтанах ӗненмен. Документсене хатӗрлеме хӗрӗ Мускава кайнӑ. Хальлӗхе вӗсене кӑшт кӗтме хушнӑ. Документсене пӑхса тухсан чӗнӗҫ.

Ирина ку укҫапа килте юсав ирттересшӗн. Юлнипе ачисене пулӑшасшӑн.

"Про Город" тунӑ сӑн

Чӑваш Енре Аслӑ Ҫӗнтерӗвӗ уявлама хатӗрленеҫҫӗ. Кӑҫал ветерансене парне памашкӑн 731 пин тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ.

Чиновниксем Аслӑ Ҫӗнтерӗве мӗнле уявламаллине канашлура сӳтсе явнӑ. Халӗ Чӑваш Енре Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин 1250 сусӑрӗ тата хутшӑнаканӗ пурӑнать. 49 ҫынна «Ленинград блокадинче пулнӑ» палла тивӗҫнӗ. Фашистсен концлагӗрӗнче 79 ҫын пулнӑ. Ветерансен 62 тӑлӑх арӑмӗ пурӑнать. 18,9 пин тыл ӗҫченӗ кун кунлать.

Чиновниксем хальлӗхе уйӑрнӑ укҫа-тенке мӗнле пайлассине каламаҫҫӗ. Шутласан, вӑтамран ку категорие кӗрекен кашни ҫынна 29 тенкӗ лекет.

Ҫар конфликтне хутшӑнса пуҫ хунӑ салтаксен вилтӑприсене те йӗркене кӗртӗҫ.

Вӑрмар районӗнче уйрӑм хушма хуҫалӑх тытакансемпе тата хресчен (фермер) хуҫалӑхӗсен ертӳҫисемпе тӗлпулу ирттернӗ. Ӑна патшалӑх кӳрекен пулӑшу пирки каласа-ӑнлантарса парас тӗллевпе пухнӑ.

Семинарта «Поддержка начинающих фермеров» (чӑв. Ӗҫе пуҫаракан фермерсене пулӑшасси) тата «Развитие семейных животноводческих ферм» (чӑв. Ҫемьери выльӑх-чӗрлӗх фермисене аталантарасси) программӑсем пирки уҫӑмлатнӑ.

Фермерсемпе хушма хуҫалӑх тытакансен умӗнче «Агро-Инновации» хыснан унитарлӑ предприятийӗн экономист-консультанчӗ О.А. Михайлова тухса калаҫнӑ. Маларах асӑннӑ программӑсене лекес тесен епле хутсем хатӗрлемеллипе, конкурс условийӗсемпе паллаштарнӑ вӑл.

Бизнес-плана епле хатӗрлемелли, укҫана ӑҫта ямалли, мӗншӗн укҫа уйӑрмасан та пултарасси тата ытти ыйтӑва та уҫӑмлатнӑ семинара пухӑннисем.

Шупашкар хулинчи тӳре-шара хваттер тара паракансене шырать. Анчах тара илсе пурӑнас шухӑшпа мар. Хваттер тара парса пурӑнакансене тупса палӑртса вӗсене налук тӳлеттерес шутпа.

Нарӑс тата пуш уйӑхӗсенче кӑна сумлӑ комисси пуҫтарсах хваттерсем тӑрӑх ҫӳренӗ. Ун вӑхӑтӗнче Социализм, Энтузиастсен, Афанасьев, Красин, К. Иванов, Кошевой, Кривов, Гузовский, Элкер, С. Михайлов урамӗсенчи тата М. Горький проспектӗнчи ҫуртсене ҫитнӗ. Ҫав вӑхӑтра специалистсем хваттере тара ярса пурӑнакан 76 тӗслӗхе тупса палӑртнӑ. Халӗ ҫав хваттерсен хуҫисен налук историне налук инспекторӗсем тӗрӗслеҫҫӗ-мӗн.

Сумлӑ комисси терӗм те, йыша Шупашкарти Мускав район администрацийӗнчи тӳре-шара, Федерацин налук службин инспекцийӗнче тата РФ Пенси фончӗн республикӑри управленийӗнче, республикӑн Ӗҫлӗх службинче тӑрӑшакансемпе полицин участкори уполномоченнӑйӗсем кӗнӗ.

РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев постановление алӑ пуснӑ. Унпа килӗшуллӗн, пӗлтӗрхи тӑваттӑмӗш кварталта пӗр уйӑхра пурӑнма кирлӗ укҫа-тенкӗ виҫи 2,28 процент чакнӑ.

Пӗтӗмӗшле илсен, Раҫҫейре ку хисеп 221 тенкӗ чакнӑ. Документра палӑртнӑ тӑрӑх, ку кӑтарту ӗҫлекен ҫынсен 10187 тенкӗпе танлашнӑ. Тивӗҫлӗ канурисен — 7781, ачасен — 9197 тенкӗ.

«Известия» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, виҫе пӗчӗкленнин сӑлтавӗ — потребительсен карҫинккинчи апат-ҫимӗҫ хакӗ йӳнелни. Ҫӗрулми, купӑста, кишӗр, хӗрлӗ кӑшман, панулми хакӗсем пӗчӗкленнӗ.

ЧР Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтӗлев министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн республикӑра ку кӑтарту 8191 тенкӗпе танлашнӑ.

Шупашкарти агрегат савучӗ ӳлӗмрен Голланди аллинче пулмӗ. Палӑртар, маларах вӑл тата «Курганмашзавод» акционерсен обществи Machinery & Industrial Group N.V. (M&IG) компанире пулнӑ. Халӗ унӑн акцийӗсем 100 проценчӗпех — Внешэкономбанкра. Асӑннӑ банка трактор савучӗсен концернӗ (маларах асӑннӑ икӗ предприяти те ҫав концерна кӗрет) 15 миллиард тенкӗ кредит панине кура 2010 ҫулта куҫнӑ.

Халӗ Шупашкарти агрегат савучӗ те, Курганти машина тӑвакан савут та Шупашкарти «Трактор савучӗсем» концерн аллине куҫнӑ. Концернӑн акцийӗн 51 процентне унӑн пуҫлӑхӗ Михаил Болотин тытса тӑрать, 49 процентне — унӑн ӗҫтешӗ Альберт Баков.

Лару-тӑру ҫапларах ҫаврӑнса тухни хӑватлӑ промышленноҫ предприятийӗсем ураланса каясса шанма май параҫҫӗ.