Халӑхран пухакан сӗт хакӗ Чӑваш Енри ялсенче хӑпарнӑ. Кун пирки республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви ведомствӑн агроапат-ҫимӗҫ рынокне йӗркелекен сектор хыпарлани тӑрӑх пӗлтерет.

Сӗте халӑхран пӗр литрне вӑтамран 19 тенкӗ те 30 пуспа пухаҫҫӗ. Ку вӑл унчченхи ҫулхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 8,8 процент, е 1 тенкӗ те 70 пус, пысӑкрах. Тӗрлӗ районта тӗрлӗ хакпа пухаҫҫӗ. Улатӑр районӗнчех, ав, пӗр литр хакӗ 17 тенкӗрен пуҫласа 21 тенке те 50 пуса ҫитет.

Сӗт хакне Йӗпреҫ районӗнче 1 тенкӗ ӳстернӗ, Комсомольскипе Елчӗк районӗсенче — 50-шар пус.

Халӑхран тата хуҫалӑхсенчен пухнӑ сӗте тирпейлекен предприятисем вӑтамран 23 тенкӗ те 35 пуспа туянаҫҫӗ. Юлашки эрнере савутсем, сӑмах май, хака 10 пус чакарнӑ.

Кӑҫалтан пирӗн ҫӗршывра пуйӑс валли илнӗ билетсене каялла йышӑнмӗҫ. Ун пек йӗркене 2018 ҫулхи ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче йышӑннӑ федераци саккунӗнче пӑхса хӑварнӑ. Ҫав ӗҫлӗ хутра палӑртнӑ тӑрӑх, «Раҫҫей Федерацийӗнчи чукун ҫул транспорчӗн уставӗ» саккунӑн 83-мӗш статйине улшӑну кӗртнӗ.

Тавӑрса памалла мар билетсем ахальлисенчен йӳнӗрех тӑраҫҫӗ. Анчах ӑна купе, ларса пымалли вакунсем, люкс тата СВ вакунсем валли ҫеҫ сутаҫҫӗ.

Шута илме тивӗҫ сӑлтав пулсан билета ҫапах та пассажир тавӑрса парайӗ. Кун пек сӑлтав тӑваттӑ. Пӗрремӗшӗнчен, пассажир ӑнсӑртран чирлесе ӳксен. Иккӗмӗшӗ — пассажирӑн ҫемьенчи ҫынсенчен кам та пулин вилсен. Виҫҫӗмӗшӗ — пассажир амансан-суранлансан. Тӑваттӑмӗшӗ — пуйӑс ҫула тухмасан.

Юпа уйӑхӗнчен пуҫласа пурте ҫӳп-ҫап тиесе кайнӑшӑн уйӑхсерен ҫын пуҫне 74,44 тенкӗ тӳлени пирки пӗлтернӗччӗ. Ҫитес ҫултан Чӑваш Енре ку хак ӳсессе пӗлтереҫҫӗ.

Ку ыйтӑва правительство ҫуртӗнче сӳтсе явнӑ. 2019 ҫулта НДС ставки ӳснӗрен ҫӳп-ҫап ыйтӑвне те пӑхса тухнӑ. Ҫитес ҫултан Чӑваш Енре пурӑнакансен уйӑхсерен 75,70 тенкӗ тӳлеме тивӗ.

Аса илтерер: ҫӳп-ҫап тӑкнӑшӑн ялта пурӑнакансем те халӗ укҫа кӑларса хураҫҫӗ. Михаил Игнатьев ял ҫыннисем валли хака тепӗр хутчен пӑхса тухмалли пирки пӗлтернӗ, мӗншӗн тесен вӗсем ҫӳп-ҫапӑн чылай пайне ҫунтараҫҫӗ, ҫӗртеҫҫӗ.

Палӑртмалла: ҫӳп-ҫапшӑн килнӗ квитанцисене халӑхӑн 40 проценчӗ кӑна тӳленӗ.

Ҫитес уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен Шупашкарта транспортра ҫул укҫи хакланӗ. Анчах пассажирсене хальлӗхе лӑплантарар. Ҫул укҫи троллейбусра ҫеҫ ӳсӗ. Тата вӑл пӗрлехи транспорт картти е урӑх ҫавӑн йышши меслетпе тӳлекенсене ҫеҫ пырса тивӗ. Аллӑн укҫа тыттаракансем троллейбусра хальхи пекех 20-шер тенкӗ тӳлӗҫ. Аллӑн тӳлеменнисен вара хальхи 16 тенкӗ вырӑнне 18 тенкӗ катӑлӗ.

Тӳлев виҫине паян Шупашкар хула администрацийӗнче иртнӗ планеркӑра сӳтсе явнӑ. Ҫул ҫӳремелли уйӑхлӑх билет хакӗ раштав уйӑхӗнче улшӑнмӗ. Малашне те вӑл 850 тенкӗ тӑрӗ, ачасем валли 600 тенкӗпе сутӗҫ.

Алексей Ладыков сити-менеджер троллейбусри хака ирӗксӗртен ӳстернине пӗлтернӗ. Троллейбус управленийӗ паянхи куна тӑкаклӑ ӗҫлет иккен.

Шупашкарти шкулсенче ачасене пӗрешкел ҫитерме тытӑнӗҫ. Ку комплекслӑ ирхи тата кӑнтӑрлахи апатсене пырса тивет. Улшӑнӑва пула хаксем ӳсмӗҫ, ҫав шайрах юлӗҫ.

Ку ыйтӑва вӗренӳ ҫулӗ пуҫламӑшӗнчех ҫӗкленӗ. Ун чухне вӗренӳ управленийӗн специалисчӗсем комбинат ӗҫченӗсемпе тӗл пулса шкулта пӗрешкел меню тӑвасси пирки калаҫнӑ. Сӑмах май, Шупашкарта шкулсене ултӑ апатлану комбиначӗ апатпа тивӗҫтерет. Вӗсем ҫулсеренех меню хатӗрлеҫҫӗ, блюдӑсене, порцисен, калорисен виҫисене палӑртаҫҫӗ.

Ашшӗ-амӑшӗн 67 проценчӗ пӗрлехи менюна ырланӑ. Иртӗ эрнекун шкулти менюна ашшӗ-амӑшӗн экспертпа консультаци канашӗ сӳтсе явнӑ.

Аса илтерер: ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗн пуҫламӑшӗнче хулари шкулсенчи апатлану хакӗ ӳснӗ. Кӗҫӗн класри ачасем ирхи тата кӑнтӑрлахи апатшӑн кунне 75 тенкӗ тӳлеҫҫӗ, аслӑраххисем – тенкӗ.

Кӗркунне ҫитнӗ май хваттер тара илме хакланнӑ. Ҫапла пӗтӗмлетнӗ «МИР КВАРТИР» (чӑв. Хваттер тӗнчи) портал эксперчӗсем. Вӗсем хваттер тара илсе пурӑнни хӑш хулара мӗн хака ларнине пӗтӗмлетнӗ. 300 пин ҫынтан ытларах ҫын пурӑнакан 69 пысӑк хулана тишкернӗ.

Чи хаклӑ хула — Мускав. Унта пӗр пӳлӗмлӗ хваттер тара илме уйӑхсерен вӑтамран 32 пин те 907 тенкӗ кӑларса хумалла. Сочи тата Питӗр хулисенче те йӳнӗ мар. Вӗсенче 22 пине яхӑн ыйтаҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах Шупашкар вӑл енчен йӳнӗ хуласен йышне лекнӗ. Кунта уйӑхсерен вӑтамран 6 пин те 954 тенкӗ тӳлесе хваттер тара илме пулать. Шупашкар виҫӗ пӳлӗмлӗ чи йӳнӗ пилӗк хула йышне те кӗнӗ. Ҫав вӑхӑтрах икӗ пӳлӗмлисен хуҫисем кӗр енне хаксене хӑпартнӑ иккен.

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тарифӗсене килес ҫул пирӗн ҫӗршывра икӗ хутчен ӳстерме палӑртаҫҫӗ. Малтанхи хут — кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен, кайран — утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен.

Хаксене икӗ ӑстрӑмпа хӑпартасси ҫинчен калакан йышӑнӑва Раҫҫей Правительствин Пуҫлӑхӗ Дмитрий Медведев чӳк уйӑхӗн 12-мӗшӗнче алӑ пуснӑ. Ӗҫлӗ хута РФ Министрсен Кабинечӗн сайтне паян вырнаҫтарнӑ.

Тарифсене ҫулталӑкра икӗ хут ӳстерме йышӑннине хушма хакран илекен налук виҫи 2019 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен хальхи 18 процентран 20 процента ҫитессипе сӑлтавланӑ.

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшу хакне ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн 1,7 процент ӳстерӗҫ, утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен — 2,4 процент. Тепӗр майлӑ каласан, ҫак хисеп пӗтӗмпе 4,1 процента ҫитӗ. Апла пулсан вӑл ытти ҫулхи виҫе шайӗнчех юлӗ.

Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнче пурӑнакансен Ҫӗнӗ ҫултан хаклӑрах тӳлеме тивӗ. Патшалӑхран (тӗрӗсрех каласан, Чӑваш Ен харпӑрлӑхӗнчен) хваттер тара илсе пурӑнакансем 2019 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа кашни тӑваткал метршӑн 93 тенкӗ тӳлеме пуҫлӗ. Паян вӗсем ҫак лаптӑкшӑн 57 тенкӗ кӑларса хураҫҫӗ.

Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗ кӑҫалхи авӑн уйӑхӗн 12-мӗшӗнче хак ӳстерме йышӑннӑ. Республикӑн Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерствинче ҫакӑ «ирӗксӗртен тунӑ йышӑну» пулнине палӑртаҫҫӗ. Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнчи хваттерсене тытса тӑма республика хыснинчен самай тӑкакланать иккен.

Патшалӑхӑн ҫурт-йӗ фондӗнчи хваттере туянма май пуррине те аса илтернӗ. Ун пек хваттерте ҫын ҫулталӑкран мар пурӑнать пулсан, ӑна 10 ҫулта тӳлесе татма ирӗк параҫҫӗ.

Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗпе танлаштарсан юпа уйӑхӗнче Чӑваш Енре инфляци шайӗ 0,2 процентпа танлашнӑ. Чӑвашстатра ӗнентернӗ тӑрӑх, ҫак цифра Раҫҫейри вӑтам кӑтартуран 0,2 процент пӗчӗкрех.

Иртнӗ уйӑхра пирӗн республикӑра апат-ҫимӗҫ унчченхи уйӑхринчен 0,2 процент хакланнӑ. Ҫав вӑхӑтрах ҫӗрулми 1,7 процент, аш-пӑшпа чӑх какайӗ 1,4 процент, макарон таврашӗ 1,1 процент, тип ҫу 0,04 процент йӳнелнӗ. Чӑх ҫӑмарти 3,3 процент хакланнӑ, услам ҫу — 1,6 процент, сӗт тата сӗтрен хатӗрленӗ апат-ҫимӗҫ, сахӑр, кӗрпе, пӑрҫа йышшисем, обществӑлал апатлану – 1,3%, ҫаар тата ҫӑкӑр тавраш – 0,3 процент, пулӑ тата тинӗс ҫимӗҫӗ – 0,02 процент.

Апат-ҫимӗҫ мар тавар 0,5 процент хакланнӑ. Ҫав шутран — ҫумалли япаласен хакӗ 2,9 процент ӳснӗ.

«Татнефть-АЗС Центр» автозаправкисенче АИ-92 тата АИ-95 бензинсен хакӗ ӳсни водительсене пӑшӑрхантарма тытӑннӑ. Ҫавӑнпах вӗсем монополипе кӗрешекен федераци службин Чваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсене кун пирки систернӗ.

Юпа уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ведомство «Татнефть-АЗС Центр» конкуренцие хӳтӗлекен саккуна пӑхӑнмасть тесе ун тӗлӗшпе ӗҫ пуҫарнӑ. Монополипе кӗрешекен служба ӗҫченӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, республикӑри автозаправка станцийӗсенче бензин хакӗ сӑлтавсӑр ӳснӗ.

Ӗҫе чӳк уйӑхӗн 6-мӗшӗнче пӑхса тухма палӑртнӑ.