Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Турци Республикин Хусанти Генеральнӑй консулӗпе Турхан Дильмачпа тата Турци Республикин Хусанти Генеральнӑй консульствин вице-консулӗпе Нуреттин Каяпа ӗҫлӗ тӗлпулу ирттернӗ. Енсем туслӑ ҫыхӑнусене анлӑлатас ыйтӑва сӳтсе явнӑ.
Турципе Раҫҫей хушшинчи ҫыхӑнӑва малалла анлӑтас пирки ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Раҫҫей Правительствин Пуҫлӑхӗ Дмитрий Медведев алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Турципе Чӑваш Ен хушшинчи суту-илӳри тавар ҫаврӑнӑшӗ 2115 пин долларпа танлашнӑ. Хими,электротехника, промышленноҫ, ял хуҫалӑх тата ытти тавара Турцие ӑсатса Чӑваш Енре ҫак кӑтартӑва татах ӳстересшӗн. Турцин Хусанти Генконсулӗ Чӑваш Ене тачӑ ҫыхӑнса ӗҫлемелли пӗртен-пӗр чаплӑ регион тенӗ. Кун пикри республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ҫырнӑ.
Ӗҫлекенсене шалу тӳлемен предприятисен ӗҫ укҫи парӑмне татма пурлӑха тата вӗсен хуҫисем ярӑнса ҫӳрекен машинӑсене сутни те тем мар. Ку шухӑша паян иртнӗ республикӑн Правительствин ларӑвӗнче Михаил Игнатьев Элтепер палӑртса хӑварнӑ.
Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, Михаил Игнатьев ҫапларах каланӑ: «Организацисемпе предприятисем ҫине пысӑк тимлӗх уйӑрмалла, енчен те вӗсем йывӑрлӑхсем кӑларса тӑратаҫҫӗ, халӑха вӑхӑтра ӗҫ укҫине памаҫҫӗ пулсан явап тыттармалла. Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн членӗсен лару-тӑрӑва кулленех тӗрӗслесе пымалла. Ӗҫ коллективӗсенче пулмалла, халӑхӑн шухӑш-кӑмӑлне ыйтса пӗлмелле. Ҫынсене шалу укҫине туллин памалла, вӑхӑтра тивӗҫтермелле. Енчен те ҫак ыйтӑва пурнӑҫлама май килмесен, тепре чухне пурлӑха сутсан та йӑнӑш пулмӗ. Нумай предприятисемпе организаци ертӳҫисем чӑнкӑ автомашинӑсемпе ярӑнса ҫӳреҫҫӗ, хӑйсен предприятийӗсенче ӗҫлекенсем шалу укҫисӗр лараҫҫӗ. Кун пек йӗркесӗрлӗх пачах та пулмалла мар».
Чӑваш Енре пурӑнакансен тупӑш шайӗ кӑҫалхи кӑрлач–пуш уйӑхӗнче пӗлтӗрхи ҫулталӑк пуҫламӑшӗнчи виҫӗ уйӑхринчен 3 процент чакнӑ. Кашни ҫын пуҫне тупӑш вӑтамран уйӑхне 16 пин те 115 тенкӗ те 20 пуса ларнӑ. Кун пирки Чӑвашстат пӗлтернӗ.
Халӑхӑн укҫа-тенкӗ тупӑшӗ кӑҫалхи кӑрлач-пуш уйӑхӗсенче 59 748,5 миллион тенке ларнӑ. Пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 1,3% ӳснӗ. Алӑра пур укҫа виҫи 3% чакнӑ.
Уйӑхсерен ҫынсем вӑтамран 16 115,2 тенкӗ тупӑш илнинчен 78,5% тавар туянма тата тӗрлӗ пулӑшушӑн тӳлеме тӑкакланать. Кирек епле пулсан та тӳлемеллех расхута тупӑшӑн 12,3%, каять. Тупӑшӑн 9,4 процентне пухса пыраҫҫӗ, ют ҫӗршыв валютине туянма 1,4 процентне уйӑраҫҫӗ.
Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ пирӗн регион чухӑн ҫемьеллисен йышне кӗнине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, «РИА Рейтинг» агентство Раҫҫейри ҫемьесем мӗнле пурӑннине тишкерсе танлаштарӑм хатӗрленӗ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан республика кӑштах ҫеҫ хӑпарнӑ: 67-мӗш вырӑнтан 65-мӗшне ҫитнӗ.
Куславкка пуҫлӑхӗсем Жомини барон ҫуртне тара парасшӑн. Хальхи вӑхӑтра Чӑваш Енӗн Культура министерствипе Куславкка хула администрацийӗ аукцион ирттерме хатӗрленет. Барон ҫурчӗ культура эткерлӗхӗ шутланать. Ӑна халӑх инвентаризацийӗ вӑхӑтӗнче тупса палӑртнӑ.
Аса илтерер, Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьев республика парламентне янӑ Ҫырура халӑх инвентаризацине ирттерессине кӑҫал та малалла тӑсмаллине палӑртса хӑварнӑччӗ. Акци тӗллевӗ — юхӑнса ларакан пурлӑха тупса палӑртасси, ҫавӑн пирки тӳре-шарана пӗлтересси. Пуҫлӑхсем вара ун пек ҫурт-йӗре, ҫӗре тивӗҫлипе усӑ курасси пирки пуҫа ватма тивӗҫ.
Кӑҫалхи ака уйӑхӗн 21-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енре 858 объекта хуҫалӑх ҫаврӑнӑшне кӗртнӗ. Вӗсене пурне те халӑх инвентаризацийӗ вӑхӑтӗнче тупса палӑртнӑ.
Канаш хулинче форма ҫи-пуҫӗ ҫӗлекен производство хута ярасшӑн. Паян унта республикӑн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — экономика аталанӑвӗн, промышленноҫӑн тата суту-илӗвӗн министрӗ Владимир Аврелькин пулнӑ. Унта вӑл «Магеллан» компанин пайташӗсемпе курнӑҫнӑ.
«Магеллан» Федерацин Наци гвардийӗ, Газпром, Пулӑ тытассипе ӗҫлекен федераци агентствипе килӗштерсе ӗҫлет. Унӑн предприятийӗ Ӗпхӳре пур. Канаш, монохула май, предприятие меллӗ услови туса пама хатӗр. Производствӑна хута яма вӑл 6 лапам сӗннӗ. Кирлех пулсан ҫӗвӗҫсене Канаш хӑех вӗрентме хатӗр.
Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче производствӑна хӑҫан хута ярассине палӑртман, «Магелланӑн» производство лапамӗсене уҫасшӑн тесе ҫеҫ пӗлтернӗ.
Хваттер е ҫурт-йӗр туянас текенсем ку хыпаршӑн савӑнасси каламасӑрах паллӑ: кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта Чӑваш Енре ҫурт-йӗр хакӗ йӳнелнӗ.
Чӑвашстат цифрӑсене 2016 ҫулхи пӗрремӗш квартал вӗҫӗнчипе танлаштарса кӑтартнӑ. Ҫӗнӗ ҫурт-йӗр хакӗ унчченхинчен 2,1 процент йӳнелнӗ, унччен пурӑнни — 4,4 процент.
2016 ҫулхи тӑваттӑмӗш кварталпа танлаштарсан иккӗмӗшле рынок шутланакан ҫурт-йӗр хакӗ 2,1 процент чакнӑ. Ҫапах та ҫӗннине туянма хакланнӑ. Виҫӗ уйӑх каяллахинчен кӑҫалхи кӑрлач–пуш уйӑхӗсенче ҫӗнӗ ҫуртра хваттер туянакансен 2,5 процент ытларах тӳлеме тивнӗ.
Ӑнланмалларах пултӑр тесе тӑваткал метр вӑтамран мӗн хак тӑнине те илсе кӑтартнӑ. Чӑвашстат пӗтӗмлетнӗ тӑрӑх, пӗрремӗш рынокри (тепӗр майлӑ каласан, ҫӗнӗ) ҫурт-йӗрӗн пӗр тӑваткал метрӗ вӑтамран 40 пин те 9 тенкӗ тӑнӑ. Иккӗмӗш рынокришӗн вӑтамран 38 пин те 235 тенкӗ ыйтнӑ.
Ҫӗнӗ ҫурт-йӗре илсен, элитлӑ шутланаканни ҫулталӑк каяллахинчен 9,2 процент йӳнелнӗ. Ӑна туянма кашни тӑваткал метршӑн вӑтамран 45 пин те 205 тенкӗ кӑларса хума тивнӗ. Лайӑхлатнӑ пахалӑхлӑ шутланаканни те йӳнелнӗ. Нумаях мар-ха: 1,6 процент.
Чӑваш Ене ертсе пыракансем ӗҫлекенсем умӗнче парӑма кӗрсе кайнӑ патшалӑхӑн унитарлӑ предприятине, «Чӑвашавтотранса», епле пулӑшассине пӗлмеҫҫӗ. Тӗкӗ кӳме хатӗр, анчах епле ҫул суйламаллине хальлӗхе татса паман. Ҫакна REGNUM информаци агентствин журналисчӗпе калаҫнӑ чух ЧР Правительство пуҫлӑхӗ Иван Моторин тата республикӑн транспорт министрӗ Владимир Иванов палӑртнӑ.
Йывӑрлӑхри предприяти шӑпине ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче иртнӗ Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн черетлӗ ҫиччӗмӗш сесссийӗнче Кабминӑн иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗлӗ пирки Михаил Игнатьев Элтепер отчет тунӑ хыҫҫӑн депутатсен ыйтӑвӗсене хуравланӑ чухне те хускатнӑччӗ. Яваплӑха республика ертӳҫисем хӑйсем ҫинчен сирмӗҫ, анчах ыйтӑва республика хысни шучӗпе ҫеҫ татма пӑхни тӗрӗс маррине палӑртнӑччӗ Михаил Игнатьев. «Вӑл предприятири ыйтӑва татса эсир хыснаҫӑсене — учительсене, врачсене ӗҫ укҫисӗр хӑварас тетӗр-им?» — пӗлтернӗччӗ вӑл хӑйӗн шухӑшне.
Ҫак уйӑхра «Чӑвашавтотранс» предприятие 2002–2016 ҫулсенче Ханты-Манси автономи округӗнчи «Березовнефтпродукт» предприятире тӗрлӗ должноҫре ӗҫленӗ Сергей Фомичев ертсе пыма тытӑнчӗ.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкар хулинчи Ефремов купса бульварӗнчи сувенир павильонӗсене илсе пӑрахма палӑртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Хулари тӳре-шара вӗсене «ирӗк памасӑр лартнӑ объект» евӗр хакласа урӑх вырӑна, Чӑваш наци музейӗ патне, куҫарасшӑн-мӗн. Киосксене грузовик-манипуляторсем вырӑнтан хускатма пуҫланӑ. Хула администрацийӗ унта апатлану предприятийӗ вырӑнлӑраххине палӑртнӑ имӗш.
Анчах ку утӑма тӗрлӗрен йышӑнакан тупӑннӑ. Халӑхра «Шупашкар Арбачӗ» текен вырӑнта киосксем ларни килӗшӳсӗр текенсем те пур, усламҫӑсене хӗсӗрлеҫҫӗ тесе тарӑхакансем те ҫук мар. Республика ертӳҫисем Шупашкарти тӳре-шаран утӑмне ырласах йышӑнманнине те калаҫҫӗ. Апла-и, капла-и, анчах «ирӗк памасӑр лартнӑ» 90 суту-илӳ объектне кӑҫал Шупашкарта илсе пӑрахма шут тытнӑ.
Тӑвай район администрацийӗн сайтӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, паян райадминистраци пуҫлӑхӗ Владимир Ванерке чиркӳ ҫыннисемпе «актуаллӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ».
Муниципалитетӑн пӗчӗк залне чиркӳ ҫыннисемпе пӗрлех район администрацийӗн пай пуҫлӑхӗсем пуҫтарӑннӑ.
Кӗске те ытлашши уҫӑмлах хыпарпа паллашсан чиркӳ ҫыннисемпе тӳре-шара хайхисене ҫӗр парас тата религи тӗллевӗллӗ пурлӑха вӗсене куҫарас ыйтусене хускатнине ӑнланма пулать. Ку ыйтупа экономика тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен пайӗн пуҫлӑхӗ Любовь Берилло тухса калаҫнӑ.
Объектсене регистрациленишӗн мӗн чухлӗ тӳлемеллине те уҫӑмлатнӑ. Ку ыйтупа нумай ӗҫ тӑвакан центр пуҫлӑхӗ Николай Перцев сӑмах илнӗ.
Тӗлпулура прихутсемпе вӗренӳ учрежденийӗсем килӗштерсе ӗҫлес ыйтӑва та хускатнӑ.
Чӑваш Енри ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх предприятийӗсем электроэнергишӗн тӳлес килменнипе панкрута тухаҫҫӗ. Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче республикӑн энергосбыт компанийӗ ҫакнашкал пӗтӗмлетӳ тунӑ. Цифрӑсене вӑл нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне илсе кӑтартнӑ-ха.
Чӑваш Енри ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх предприятийӗсен парӑмӗ 640 млн тенкӗрен иртнӗ. Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне вӑл 613,3 млн тенкӗ пулнине шута илсен парӑм ӳсни куҫкӗрет.
Энергосбыт асӑрханӑ тӑрӑх, парӑма кӗнисен панкрута тухас йӑла пур. Муниципалитет пурлӑхне шанчӑксӑр ҫынсене параҫҫӗ те тӗрлӗ тулли мар яваплӑ обществӑсемпе муниципалитетӑн унитарлӑ предприятийӗсем йӗркелеҫҫӗ имӗш.
Чӑваш Енӗн Арбитраж сучӗ Элӗк районӗнчи «ТеплоЭнергосервис» (нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне энергетиксен умӗнчи парӑм 2,68 млн тенкӗ пуҫтарӑннӑ), Куславкка районӗнчи «Теплоснаб» (11,89 млн), Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Городок» (2,95 млн), Улатӑрти «Вода» тата «Сети» (27,5 млн тата 1,22 млн), Канашри «Водоканал» тата «Каналсеть» (28,46 млн тата 5,28 млн), Ҫӗмӗрлери «Теплоэнерго» (46,94 млн) тӗлӗшпе панкрут тесе йышӑннӑ.
+29.3 °C