Юхӑмпа шуҫса пыракан пысӑк айсберг Гренланди портне кӗмелли ҫула хупса хунӑ. Темиҫе кун хушши ӗнтӗ япала турттаракан карапсем причалсем патне пыраймаҫҫӗ, пӗлтерет радио "Маяк".

Экспертсен шухӑшӗпе, ҫак пӑрлӑк сӑрта сирпӗтсе кӑна ямалла. Ҫак ӗҫе ҫав тери нумай динамит кирлӗ – ҫур тоннӑран сахал мар. Ҫапах та, ҫывӑх пуласлӑхра Гренланди хӑйӗн паха курмаллӑхне ҫухатма пултарать: пӗтӗмӗшлӗ ӑшӑну, экологсем шутланипе, поляр пӑрлӑхӗсене ирӗлтерсе ярать.

Ҫурҫӗр-анӑҫ тинӗс ҫулӗ, чылай хушӑ навигацишӗн усӑсӑр пулнӑскер, халӗ пӑртан тасалнӑ. Парсемпе хупланнӑ лаптӑк 3 млн тв. Ҫухрӑма яхӑн пӗчӗкленнӗ. Ҫак ӗнтӗ экстремаллӑ лару-тӑру пулса тӑрать, мӗншӗн тесен тӗпчевҫӗсем асӑрханипе, юлашки вунпӳ ҫуллӑхсенче пӑрсем кашни ҫул 100 пин тв. ҫм сахалланса пыраҫҫӗ.

Ҫав хушӑрах Гренланди пӑрлӑхӗсем тинӗс патнелле малтанхинчен хӑвӑртрах куҫса пыраҫҫӗ. Малтан шутланипе, пӑрлӑ витӗмле арктика ҫурутравӗ 1 пин ҫул хушшинче ирӗлсе каять тенӗ пулсан, халӗ вара хӑюллӑн калама пулать: ҫак вӑхӑт унчен чылай маларах ҫитет. Теслӗхрен, кӑсӑклӑ факт: ҫӗр питӗнчи сывлӑш температури 1996 ҫулхипе танлаштарсан, пӑр ирӗлесси икӗ хут ӳснӗ.

Малалла...

Шӑрттан ял тӑрӑхӗн администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх раштавӑн 22-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Огонёк посёлокӗнчи ачасем вӑрмана йӗлтӗрпе ярӑнма кайса килнӗ. Ачасене хӗллехи вӑрмана кӑтартма Ирина Семёнова илсе кайнӑ.

Хӗллехи вӑрман ачасене питӗ килӗшнӗ — уйра ҫил вӗҫтернӗ пулсан, кунта, вӑрманта — лӑпкӑ. Йывӑҫсемпе тӗмӗсем юр айӗнче лараҫҫӗ, турачӗсем хӗвел ҫинче ялкӑшаҫҫӗ. Чӑн та юмаха лекнӗ евӗр!

Вӑрманта хӗлпе ҫыхӑннӑ тупмалли юмахсене юптарчӗҫ, тупсӑмӗсене тупрӗҫ. Чи матурри Луиза Ильина пулчӗ. Килелле каяс умӗн Хӗл Мучин мастерскойӗ валли чӑрӑш турачӗсемпе йӗкелӗсене пуҫтарчӗҫ.

Тепӗр эрнере вара шкулта «Хӗллехи вӑрман» темӑпа ӳкерчӗксен конкурсне ирттерме калаҫса татӑлчӗҫ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Вӑрнар районӗнче авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗпе юпа уйӑхӗн 20-мӗшӗччен «Йывӑҫ ларт та упра» уйӑхлӑх мероприяти иртӗ. Ҫапла май халӑха ҫутҫанталӑка упрама вӗрентесшӗн. Уйӑх хушшинче ирттермелли мероприятисен планне йышӑнса ҫирӗплетнӗ те ӗнтӗ.

Район ертӳҫи Анатолий Кузьмин хӑйӗн хушӑвӗнче ялсемпе хуласен тӑрӑх пуҫлӑхӗсене вырӑнта йывӑҫсем лартмалли, тавралӑха илемлетсе типтерлемелли ӗҫе йӗркелеме хушнӑ. Йывӑҫсем ҫырмасемпе пӗвесем, ҫулсен хӗрринче пушшех те кирлӗ. Лартмалла кӑна мар, пуррисене те пӑхса тӑмалла.

Ку хӗл пирӗн асӑмра питӗ ӑшӑ ҫӑнталӑкӗпе палӑрса юлӗ. Анчах та кӑрлачӑн вӗҫӗнче хӗл килчӗ-килчех. Уйсем-хирсем каллех юрпа витӗнчӗҫ, 20 градуслӑ сивӗсем килчӗҫ.

Паян та, кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче Чӑваш Ене кӑнтӑрти циклон нумай юр илсе килнӗ. Ҫитес кунсенче юр хулӑнӑшӗ тата 20 см пысӑкланӗ тесе шантараҫҫӗ синоптиксем.

Сӑмах май, кӑрлач уйӑхӗнчи юр хулӑшӑшӗн вӑтам норми 28 см пулсан халӗ вӑл Шупашкар ҫывӑхӗнче 20 см, Канаш патӗнче 15 см, Улатӑр патӗнче — 10 см патнелле.