Кӗҫӗр 4,5 градус кӑна ӑшӑ пулнӑ. Хӑш-пӗр вырӑнта тӑм ӳкнӗ. Паян ҫӗрле те сивӗрех пулӗ.
Ыран, ытларикун, кӑнтӑрла 20 градус таран ӑшӑтӗ, анчах ҫил вӑйланӗ. Юнкунран ҫуллахи пек ӑшӑ пуҫланӗ, кӑнтӑрла сывлӑш 20-25 градус таран ӑшӑнӗ, ҫӗрле – 10-15 градус таран. Ҫу уйӑхӗн 30-31-мӗшӗсенче вырӑнӑн-вырӑнӑн аслатиллӗ ҫумӑр ҫӑвӗ.
Ҫӗртмен 1-2-мӗшӗсенче 28 градус таран ӑшӑтӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗртмен пӗрремӗш декадинче ҫуллахи пек ӑшӑ пулӗ.
2014 ҫулта Румыни влаҫӗсем Кӑнтӑр Карпатра зубрсен йышне ӳстерме тытӑннӑ. Халӗ унта 170 чӗрчун пурӑнать. The Guardian тесе ҫырнӑ тӑрӑх, ӑсчахсем ҫакна тӗпчесе пӗлнӗ: вӗсем экосистемӑна пуянлатаҫҫӗ тата климат улшӑнӑвӗн сиенне ҫемҫетеҫҫӗ.
Зубрсен кӗтӗвӗ ҫулталӑкра 54 000 тонна углеродпа вараланнине сиенсӗрлетет. Ку вара сывлӑша варалакан 43 000 автомобильпе танлашать.
Чӗрчунсем 50 тӑваткал ҫухрӑм лаптӑк улӑхсенче пурӑнаҫҫӗ. Вӗсем курӑка «кӗскетеҫҫӗ», ҫӗре тислӗкпе имҫамлаҫҫӗ, ӳсентӑран вӑрлӑхне вырӑнтан вырӑна куҫараҫҫӗ тата ҫӗре хытараҫҫӗ. Ҫакӑ пӗтӗмпех ӳсен-тӑранпа тӑпрара пухӑннӑ парник газӗсене сывлӑша тухасран сыхлать.
Зубрсем Румынине ҫухалнӑ хыҫҫӑн икӗ ӗмӗр иртсен таврӑннӑ — XIX ӗмӗр варринче вӗсене сунарҫӑсем тӗппипех пӗтернӗ пулнӑ. Ҫак йӗкӗр чӗрнеллӗ чӗрчунсем — сунчӑк евӗрлӗ чӗрчунсен тӗсӗ шутне кӗрекенскерсем. Вӗсем регионта пулни ытти организма аван аталантарма майсем туса парать. Хальхи вӑхӑта илес пулсан Кӑнтӑр Карпатра пӗр-пӗрне кансӗрлемесӗр пурӗ 350-450 зубр пурӑнма пултарнӑ пулӗччӗ.
Европӑри пысӑк вулкан районӗнче — Флегрей уйӗсенче — час-часах ҫӗр чӗтреннине сӑнама пуҫланӑ: Неапольте юлашки кунсенче ҫӗр айӗнчи кисренӳсене темиҫе хут регистрациленӗ. Специалистсем шухӑшӗпе юнашар пурӑнакан халӑха эвакуацилемелле.
Флегрей уйӗн супервулканӗ Везувирен инҫех мар вырнаҫнӑ, анчах вӑл ҫӗр айӗнче выртать, вӑл пуррине чылайӑшӗ пӗлмест те. Апла пулин те ҫак капмар вулканта 24 кратер пур, йӗри-тавра вара халӑх йышлӑ пурӑнакан хуласемпе ялсем, ҫав шутра Неаполь те, вырнаҫнӑ.
Тӗпчевҫӗсем шутланӑ тӑрӑх, супервулкан 40 пин ҫул каялла хӑйӗн вӑйне питӗ хӑватлӑ кӑтартнӑ. Сӑмах май, пӗр версипе, неандерталецсем шӑпах ӑна пула вилсе пӗтнӗ те.
Супервулкана 24/7 вӑхӑт хушши темиҫе патшалӑхри ҫӗр-ҫӗр эксперт сӑнаса тӑрать. Вӑл вут-хӗм кӑларма тытӑнсан шар курма пултаракан «хӗрлӗ» зонӑра 500 пин ҫын пурӑнать — вӗсен шутне Поццуолипе Баколи хуласем тата Неаполь ҫумӗнчи хӑшпӗр ял-хула кӗрет. Хулан ытти пайӗ «сарӑ» зонӑра — вулкан кӗл кӑларсан вӑл кунта йышлӑ тӑкӑнас хӑрушлӑх пур.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ҫуллахи пек ҫанталӑк хуҫаланма тытӑнӗ. Ыран 25 градус таран ӑшӑтӗ. Анчах ҫил вӑйланӗ.
Вырсарникун ҫанталӑк каллех пӑсӑлӗ. Шупашкарта ирех ҫумӑр ҫума тытӑнӗ, кӑнтӑрла чарӑнӗ. Ҫурҫӗр енчи округсенче сивӗрех пулӗ, 14-16 градус кӑна ӑшӑ тӑрӗ. Кӑнтӑр округсенче 20 градус таран ӑшӑтӗ.
Вырсарникун ҫӗрле 3-8 градус кӑна ӑшӑ пулӗ. Вырӑнӑн-вырӑнӑн тӗтре карса илӗ. Тунтикун кӑнтӑрла 15-20 градус ӑшӑ пулӗ. Тунтикун тата ӑшӑтӗ. Юнкунран вара пушшех те ӑшӑтма пуҫлӗ, 23-28 градус таранах пулӗ. Хушӑран аслатиллӗ ҫумӑр ҫӑвӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗртме уйӑхӗ шӑрӑх ҫанталӑкран пуҫланӗ.
Паян ӑшӑ. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ыран тата ӑшӑрах пулӗ. Анчах каҫ енне сивӗ фрончӗ ҫывхарӗ, аслатиллӗ ҫумӑр ҫума пултарӗ. Кӑнтӑр округсенче юнкун та ҫума пултарать.
Кӗҫнерникун кӑнтӑрла 13-15 градус кӑна ӑшӑ тӑрӗ, ҫӗрле – 3 градус. Хӗвел пӑхӗ.
Ҫитес канмалли кунсенче 22-27 градус таран ӑшӑтӗ, уяр пулӗ, ҫил кӑштах вӑйланӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес эрне пуҫламӑшӗнче сивӗтӗ.
Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес 10 кунра республикӑра ҫанталӑк нормӑран 2 градус сивӗрех тӑрӗ. Паян ҫумӑр ҫӑвӑть, ыран уяртӗ. Анчах сивӗрех пулӗ.
Вырсарникун ӑшӑтӗ, термометр 17-22 градус кӑтартӗ. Тунтикун тата кӑштах ӑшӑтӗ.
Эрне варринче каллех сивӗтӗ, 10-15 градус кӑна ӑшӑ пулӗ, ҫӗрле – 1-3 градус. Хӑш-пӗр ҫӗрте ҫӗрле шӑнтма пултарать.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 25-26-мӗшӗсенче ӑшӑ таврӑнӗ. Ҫиллӗ пулӗ, аслати авӑтма пултарӗ. Сывлӑш 25-26 градус таран ӑшӑтӗ.
Ку эрнере пире мӗнле ҫанталӑк кӗтет? Паян ҫил ҫурҫӗр енчен пулнӑран ҫӗрле шӑнтас хӑрушлӑх пур. Ыран та паянхи пек пӗлӗтлӗ ҫанталӑк тӑрӗ, ӑшӑ фрончӗ ҫитӗ.
Юнкунпа кӗҫнерникун ҫанталӑк 13-18 градус таран ӑшӑтӗ, хӗвеллӗ пулӗ, ҫил лӑпланӗ.
Ӑшӑ таврӑнать пек. Анчах… Эрнекун каллех сивӗ фрончӗ ҫитӗ, ҫумӑр ҫӑвӗ, сивӗтӗ. Вырсарникун кӑна 16-18 градус таран ӑшӑтӗ, ҫумӑр ҫумӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, тепӗр эрнерен каллех сивӗтӗ, ҫӗрлесерен шӑнтӗ.
Ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗ нормӑран 7 градус сивӗрех пулнине палӑртнӑ. Кун пекки юлашки хутчен 1999 ҫулта пулнӑ.
Хӑҫан ӑшӑтать? Синоптиксем мӗн калаҫҫӗ? Телее, чи сивӗ кунсем иртсе кайнӑ, малалла ӑшӑтма тытӑнӗ.
Иккӗмӗш декада нормӑран 3 градус кӑна сивӗрех пулӗ. Ҫитес кунсенче нӳрӗк нумайланса пырӗ кӑна. Ыран ҫумӑр ҫӑвӗ. Шӑматкун ҫӗрле йӗпе юр ҫума пултарать. Кайран каллех шӑнтӗ. Вырсарникун юр, ҫумӑр ҫумӗ. Ҫӗрле вара шӑнтма пултарӗ.
Юнкун ҫумӑр ҫӑвӗ, эрнекунччен ҫуса тӑрӗ. Ситес эрнере канмалли кунсенче 15 градус таран ӑшӑтӗ.
Ҫанталӑк ака уйӑхӗнчи пек сивӗ тӑрать. Ӗнер кӑштах ӑшӑтнӑ-ха, анчах паян ав Атлантика циклонӗ килнӗ – кӑнтӑр районӗсенче ҫумӑр ҫунӑ, ҫурҫӗр енче – йӗпе юр. Ҫил вӑйланнӑ, вӑл кӑштахлӑха ӑшӑ илсе килӗ.
Юнкун ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ енчи районсенче йӗпе юр ҫӑвӗ. Ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче хӗвеллӗ, анчах сивӗ ҫанталӑк тӑрӗ. Юр вӑхӑтлӑха ирӗлмесен те пултарать. Ҫил ҫурҫӗр енчен ҫеккунтра 18 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ.
Ку эрнере питех ӑшӑтмӗ. Эрне вӗҫнелле кӑна 10-15 градус таран ӑшӑ пулӗ. Ҫу уйӑхӗн 9-10-мӗшӗсенче ҫӗрле шӑнтӗ.
Чӑваш Енӗн Ҫут ҫанталӑк тӗнчине тата уйрӑмах хӳтӗлемелли ҫутҫанталӑк территорийӗсене сыхлас енӗпе ӗҫлекен дирекци ӗҫченӗ сайра тӗл пулакан кайӑка ӳкерсе илме пултарнӑ.
Геннадий Исаков куҫӗ тӗлне Хӗрлӗ кӗнекери хура аист лекнӗ. Ку кайӑк Чӑваш Енре кӑна мар, Раҫҫейӗн Европа пайӗнче те питех те сайра тӗл пулать.
Аист Чӑваш Енре йӑва ҫавӑрнине юлашки хутчен иртнӗ ӗмӗрӗн 60-мӗш ҫулӗсенче асӑрханӑ. Юлашки ҫулсенче ҫав кайӑка пирӗн тӑрӑхра каллех куркалама пуҫланӑ.
+14.3 °C