Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫри нумай хваттерлӗ ҫуртсем паян ӑшӑсӑр тӑрса юлнӑ. Хӗл варринчи ку инкек вӗсене ӑшӑтакан 3-мӗш номерлӗ котельнӑй ванса кайнипе сиксе тухнӑ. Вӑл ӗнер каҫхи 20 сехет тӗлӗнче ҫӗмӗрӗлнӗ.

Юсав ӗҫӗсем епле пынипе район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Георгий Егоров тата Кӳкеҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Владимир Вершинин паллашнӑ. Юсав ӗҫне паян вӗҫлеме палӑртаҫҫӗ-мӗн.

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхра инкексем ытти ҫӗрте те пулса иртеҫҫӗ. Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче Шупашкарти Пролетари урамӗнче ӑшӑ трасси шӑтса кайнипе ҫуртсем ӑшӑсӑр юлнӑччӗ.

Ӗнер республикӑн тӗп хулинче тата тепӗр пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Ӑшӑ трасси шӑтса кайнине пула Шупашкарти клиника пульници тата Президент пепкелӗх центрӗ ӑшӑсӑр тӑрса юлнӑ.

Ҫӗнӗ ҫурт

2014 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Шупашкарти Петров урамӗнчи ҫурт ҫурӑлма пуҫланӑран унта пурӑнаканнисене вӑхӑтлӑха тенӗ пек хулан кӑнтӑр-анӑҫ районӗнче вырнаҫнӑ лицее вырнаҫтарчӗҫ. Унччен юрӑхсӑр тенӗ Лебедев ячӗллӗ наци лицейӗн общежитийӗ хваттерсемсӗр тӑрса юлнисем валли пурӑнма каять тесе йышӑннӑччӗ.

Кӑҫал вара шар курнисем валли ҫӗнӗ ҫурт туса лартма планлаҫҫӗ. 16 хутлӑскерне 2016 ҫул вӗҫнелле хӑпартса ҫитермелле. Ҫурт 2 подъездлӑ пулмалла, пӗтӗмӗшле унта 12500 тӑваткал метр пулӗ. Ӑна тума пурӗ 25 миллион тенкӗ тӑкаклама тивӗ. Ҫурта хӑпартаканӗ — «ГУКС» МУП.

Петров урамӗнчи 6-мӗш ҫуртра пурӑннисем ҫӗннинче хваттерсене тӳлевсӗр илӗҫ. Вӗсене 18–22 тӑваткал метрлӑ пӗр пӳлӗмлисене парасшӑн. Ытларах тӑваткал метрлине куҫас тесен ытларахӑшне вӗсем йӳнӗ хакпа илме пултараҫҫӗ.

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ отрасльте тӳлевпе ҫыхӑннӑ улшӑнусем пулса иртмелле. Кӑҫалтан. Кӑрлач уйӑхӗнчен.

Пӗрремӗшӗнчен, хваттер укҫине вӑхӑтра тӳлеменнисене пысӑк пени тӳллетерӗҫ. Иккӗмӗшӗнчен, шыв счетчикӗ лартманнисене те пуҫран шӑлмӗҫ. Кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен вӗсене валли норматива 3 хут ӳстерсе парасси пирки пӗлтереҫҫӗ, утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен — 5 хут. Счетчик лартма техника сӑлтавне пула май ҫуккисене кӑна ун пек норматив пырса тивмӗ.

Счетчика хваттер хуҫисен хӑйсен шучӗпе ларттармалла. Мускавпа Питӗр хулинче 3–6 пине ларӗ, пӗчӗкрех хуласенче, сантехника компанийӗсем йышлӑ маррине кура тӑкак пысӑкрах пулма пултарать теҫҫӗ.

Кунсӑр пусе ӳлӗмрен ҫӳп-ҫап турттарнишӗн хваттер лаптӑкне кура мар, унта миҫен пурӑннине кура тӳлеме тивӗ.

Нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакансене юлашки ҫулсенче тата тепӗр тӳлев хушса пачӗҫ: халӗ вӗсен ҫурта тӗплӗн юсассишӗн укҫа тӳлемелле. Капюсавшӑн укҫа тӳлеттерме тытӑнсан халӑх самаях кӑмӑлсӑрланнине нумайӑшӗ астӑвать ӗнтӗ. Ара пулмасӑр. Ахаль те ҫити-ҫитми укҫана тенкӗн-тенкӗн сыпӑнтарса пыракансемшӗн кашни тӑваткал метршӑн хушма укҫа тӳлесси пӗртте ҫӑмӑл мар. Ҫынсем тӳлеме тытӑнса тӑнине кура иртнӗ ҫулхи юпа уйӑхӗнче пени хушма тытӑнчӗҫ.

Ҫынсен хӑш-пӗр категорине капюсавшӑн тӳлеттерес марри пирки ҫӗршывра саккун проекчӗ хатӗрленине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Ҫапла вара чӑн та, ун пек саккун тухрӗ. РФ Президенчӗ регионсене 80 ҫултан аслӑраххисене тӳлеттермелле мар тума ирӗк панӑ. I тата II ушкӑн инваличӗсен, сусӑр ачаллӑ ҫемьесен тата 70 ҫултан аслӑраххисене капюсавшӑн йӳнӗрех тӳлеттермелле тумалли пирки те каланӑ.

Капюсав хакӗ кӑҫалтан пӗр тӑваткал метршӑн 5 тенкӗ те 80 пуса ҫитрӗ.

Кранри лӗкӗллӗ шывшӑн, пуҫтарман ҫӳп-ҫапшӑн тата квитанцири ытлашши нульсемшӗн управляющи компанисене кӑҫалтан штраф тӳлеттерме тытӑнӗҫ тесе пӗлтерет «Российская газета» хаҫат.

Хӑйӗн тивӗҫне йӗркеллӗ пурнӑҫламан компанин хваттер харпӑрлӑхҫисене пахалӑхсӑр пулӑшушӑн ҫав тӳлевӗн 30 процентне, квитанцире тӗрӗс мар цифра кӑтартсан ҫав суммӑран ҫуррине штраф тӳлемелле. Кунсӑр пуҫне ҫӗнӗрен шутласа памалли сӑмахсӑрах паллӑ.

Управляющи компани шульӑкланнине ҫирӗплетсе парас тесен суда ҫитме тивӗ. Сӑмаха ҫирӗплетсе пама кӗнтелем ертсе каймалла. Вӗсем, сӑмахран, ҫутӑ е шыв чарса лартнине ҫирӗплетсе парайӗҫ.

Пахалӑхсӑр пулӑшу пирки Республикӑн патшалӑх ҫурт-йӗр инспекцине ҫӑхавламалла. Унтисем йӗркеллӗ пулӑшӑва кама пула илейменнине палӑртӗҫ. Ҫавӑнти пӗтӗмлетӗве суда ярса парӗҫ.

Компенсацие ҫынсене алӑран тыттармӗҫ. штраф шучӗпе управляющи компани куҫарса панӑ укҫа коммуналлӑ пулӑшушӑн тепӗр уйӑхра тӳленӗ чух усӑ курма кайӗ.

Раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнче йӗпреҫсемшӗн ку Ҫӗнӗ ҫул парни пулнӑ. Шӑрттан ялӗнче нумай хваттерлӗ ҫурта хута янӑ.

Кунта нумаях пулмасть уй пулнӑ, курӑк ешернӗ. Ҫӗнӗ технологисемпе усӑ курса ҫурта кӗске вӑхӑтрах туса пӗтернӗ. Ӑна республика программипе килӗшӳллӗн пурнӑҫланӑ, ҫӗнӗ ҫурта авариллӗ пӳртрисене куҫарӗҫ.

Ҫурта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ ҫӗре ЧР строительство министрӗ Олег Марков хутшӑннӑ. Вӑл ҫӗнӗ ҫурта куҫакансене Ҫӗнӗ ҫула савӑк кӑмӑлпа кӗтсе илме суннӑ. Йӗпреҫ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Горбунов та вӗсене ҫак ятпа саламласа ӑшӑ сӑмахсем каланӑ.

Йӗпреҫ хула тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Сергей Фадеев строительсене грамотӑсемпе чысланӑ. Ҫӗнӗ ҫурта 36 ҫемье куҫнӑ. Вӗсене уҫӑсем панӑ, хӗрлӗ хӑйӑва каснӑ.

Шупашкар районӗнчи ашшӗ-амӑшӗсӗр юлнӑ ачасем Ҫӗнӗ ҫула ҫӗнӗ хваттерте кӗтсе илӗҫ. Тӗрӗсрех, хваттер уҫҫипе.

Кӳкеҫри Совет урамри нумай хваттерлӗ ҫӗнӗ ҫуртра кил ӑшшине тупӗҫ вӗсем. Ахаль туянакансемпе танлаштарсан, социаллӑ программӑпа паракан хваттерсене пурӑнма хатӗрлесе ҫитернӗ: урайне сарнӑ, стенисемпе маччисене те йӗркене кӗртнӗ. Хваттерте шыв, газ тата ҫутӑ счетчикӗсем, газ плити вырнаҫтарнӑ. Хваттерлӗ пулнисен халӗ сӗтел-пукан, кил-тӗрӗшре кирлӗ ытти хатӗр-хӗтӗр туянса лартасси тата ҫӗнӗ ҫӗре пурӑнма куҫасси кӑна юлать.

Хваттер уҫҫине Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ — градостроительство пайӗн пуҫлӑхӗ Алексей Елимов тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх пайӗн пуҫлӑхӗ Геннадий Ефимов тыттарнӑ.

Сӑнсем (6)

Раҫҫейре тара паракан хваттерсен хакне шута илсе рейтинг ирттернӗ. Шупашкар хули списокра чи йӳннисен йышне кӗнӗ. Кун пирки journal.mirkvartir.ru портал пӗлтерет.

Раҫҫейри 58 хулана тишкернӗ. Чи хаклисен йышне Мускав кӗнӗ. Унта пӗр пӳлӗмлӗ хваттере тара илмешкӗн уйӑхне 31677 тенкӗ тӳлемелле. Икӗ пӳлӗмлишӗн — 42589, виҫӗ пӳлӗмлишӗн 76822 тенкӗ кӑларса хумалла.

Иккӗмӗш вырӑнта — Питӗр, виҫҫӗмӗшӗнче — Сочи.

Шупашкарта вара пӗр пӳлӗмлӗ хваттере 6263 тенкӗпе тара илме пулать тесе пӗлтернӗ танлаштарӑмра. Икӗ пӳлӗмлишӗн — 8972, виҫӗ пӳлӗмлишӗн 11332 тенкӗ тӳлемелле. Чӑнах та ҫапла-ши? Тара паракан хваттерсен хакне тишкерес тӗк ҫакна калама пулать: пӗр пӳлӗмлишӗн вӑтамран 9–10 пин тенкӗ тӳлемелле.

Раҫҫейӗпе илес тӗк, хваттерсене тара илмешкӗн хак йӳнелнӗ.

Ҫӗнӗ ҫулта ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ пулӑшу хакӗсем хӑпармалла. Ҫутӑ хакӗ ӳсессине эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Сӑмах май каласан, утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен коммуналлӑ пулӑшӑвӑн ытти хакӗ те хӑпармалла.

Ҫав вӑхӑтрах РФ Ҫурт-йӗр кодексне улшӑну кӗртни ҫынсене яваплӑрах пулма хистет. Газшӑн, электричествӑшӑн, ӑшӑшӑн тата шывшӑн вӑхӑтра тӳлемесен энеросбыт компанийӗсемпе, ҫурт-йӗр харпӑрлӑҫисемпе управляющи компанийӗсем парӑмлисем тӗлӗшпе суда ытларах тухасси тата парӑма шыраса илме коллекторсене явӑҫтарасси пирки асӑрхаттараҫҫӗ.

Пенине парӑмӑн 31-мӗш кунӗнчен шутлама пуҫлӗҫ. Ӑна рефинансированин 1/300-мӗш ставкипе шутласа парӗҫ. 91-мӗш кунтан пени 1/130 ставкӑпа танлашӗ.

Шута илме: килес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен Тӗп банкӑн рефинансировани ставки 11 процентпа танлашӗ.

Тӳре-шара хак епле пулмаллине татса парать

Ҫӗнӗ ҫула ҫутӑшӑн ҫӗнӗ хакпа кӗтсе илӗпӗр. Кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен хак хӑпармӗ, анчах утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗччен тариф ылмашӗ. Цифрӑсене республикӑн Конкурентлӑ политика тата тариф енӗпе ӗҫлекен служба ҫирӗплетнӗ.

«2016 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен электричество энергийӗн тарифӗ улшӑнмӗ, вӑл 2015 ҫулхи иккӗмӗш ҫур ҫулхи пекех юлӗ», — малтан пӗремӗк тенӗ евӗр ырӑ хыпартан пуҫланӑ асӑннӑ ведомство сайтӗнчи хыпара.

Утӑ уйӑхӗнче хулара пурӑнакан, газ плитипе усӑ куракансемшӗн тариф пӗр кВт/сехетшӗн 2 тенкӗ те 98 пуса ҫитсе ларӗ. Хальхи 2 тенкӗ те 80 пусран ку вӑл 6,4 процент пысӑкрах. Хулара пурӑнакан, электричество плитипе усӑ куракансен тата ял ҫыннисен тарифӗ пӗр килоВатт-сехетшӗн 2 тенкӗ те 9 пус тӳлеме тивӗ. Халӗ вӗсемшӗн тариф 1 тенкӗ те 96 пуспа танлашать.

Сӑмах май, коммуналлӑ отрасльте ытти хак та хӑпарать.