Вӑрнарти историпе таврапӗлӳ музейӗнче «Чӑвашсем» фотокурав уҫӑлнӑ. Ӑна I Петӗр ячӗллӗ Антропологипе этнографи музейӗн фондӗнчи материалсем тӑрӑх йӗркеленӗ. Курав материалӗсемпе Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ уйӑрса панӑ.

Фотокуравра Питӗрти Антропологипе энографи музейӗн япала тата иллюстраци коллекцийӗсен фотоӳкерчӗкӗсенчен тӑрать. Вӗсенче 18-ӗмӗр вӗҫӗнчен тытӑнса 20-мӗш ӗмӗрӗн ҫурричченхи тапхӑр вырӑн тупнӑ. Маларах асӑннӑ музейра пурӗ 323 япала упранать, вӗсене 12 коллекцие пухнӑ. Ҫав шутра — япаласем, фотоӳкерчӗксем, кантӑк ҫинчи негативсем. Курава Н.И.Гаген-Торис, А.А. Ходосов, П.Озеров этнограф-тӗпчевҫӗсен коллекцийӗнчи фотоматериалсем пуянлатаҫҫӗ. Ӳкерчӗксенче тӗрлӗ хуралтӑ, хресчен хуҫалӑхӗче усӑ курнӑ япаласем, халӑх ҫипуҫӗ, музыка инструменчӗ, чӑвашсен туррисем сӑнланнӑ. Вӑрнарсем Н.И. Гаген-Торис Вӑрнар районӗнчи Уравӑш ялӗнчи экспедицире пухнӑ япаласене пысӑка хурса хакланине пӗлтереҫҫӗ.

Сӑнсем (11)

Кун пек акцие Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ ҫулталӑкра икӗ хутчен ирттерет. Аслисене театр ҫулталӑкра икӗ хутчен тӳлевсӗр кӗртет. Ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗ тӗлне вӑл «Аттепе — театра!» акци ирттерет. Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ тӗлне «Аннепе — театра!» акци палӑртса хунӑ. Иккӗшӗ те йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ.

Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ тӗлне «Кот в сапогах» мюзикл пырса курма чӗнеҫҫӗ. Мюзикла амӑшӗсем е асламӑшӗсем ачисемпе пыма пултараҫҫӗ. Ачасемшӗн билет туянма тивӗ, анчах амӑшӗсемпе асламӑшӗснее тӳлевсӗрех кӗртӗҫ.

Ку спектакль Шарль Перро ҫыравҫӑн юмахӗ тӑрӑх лартнӑ. Йӑлана кӗнӗ ача-пӑча юмахӗсемпе танлаштарсан ӑна хальхи вӑхӑтри мюзикл евӗр лартнӑ. Унта вокал номерӗсем те, дуэтсем те, ташӑсемпе пластика интермедийӗсем пулӗҫ. Ӑна ҫемьепе пӑхма питӗ аван.

Спектакль Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗнче 12 сехетре пуҫланӗ. Фойере ачасем валли вӑйӑсемпе конкурссем йӗркелӗҫ.

Елчӗксем те ыттисемпе танах Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалласа мероприятисем ирттерме хатӗрленеҫҫӗ. Елчӗкри историпе таврапӗлӳ музейӗ акци йӗркелет. «Музее — парне» ятлӑскере пурте хутшӑнма пултараҫҫӗ. Культура тытӑмӗнчи ӗҫченсем Раҫҫейре Литература ҫулталӑкӗ пулнӑ май халӑха тӗрлӗ мероприятие явӑҫтарасшӑн тӑрӑшаҫҫӗ ҫав.

Акци пушӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа ака уйӑхӗн 1-мӗшӗччен иртӗ. Ҫак тапхӑрта музей ҫынсенчен район историйӗпе культурине ҫутатакан иллюстрацисем, япаласем хаваспах йышӑнать. Ҫав экспонатсем музей фондӗнче тивӗҫлӗ вырӑн тупӗҫ.

Музейшӑн ҫемье реликвийӗ, кивӗ сӑнӳкерчӗксем, документсем ҫеҫ мар, халӑх костюмӗсем, йӑлара усӑ курмалли хатӗрсем, алӗҫӗсем те хаклӑ. Аслӑ Ҫӗнтерӳпе, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫипе ҫыхӑннӑ япаласене вара хӗпӗртесех йышӑнӗҫ. Тӗслӗхрен, салтак тумӗ, чашӑк-тирӗк, фронтран килнӗ ҫырусем, сӑнӳкерчӗксем…

Акцие чи пӗрремӗш Галина Витальевна Чернова хутшӑннӑ. Вӑл музее килте усӑ курмалли 30 ытла япала парнеленӗ.

Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкилти ача пахчине ҫӳрекенсем вулавӑшпа паллашнӑ. Унта вӗсене Г. Осипова воспитатель илсе пынӑ. Пӗчӗкскерсене кӗнекен тӗлӗнтермӗш тӗнчине Н. Камасева библиотекарь илсе кӗртнӗ. Ачасене валли «Юмахсемпе тӗлӗнтермӗшсен тӗнчинче» кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ. Сӑмахпа каланине астуса юлма ҫӑмӑлтарах пултӑр тесе тата ачасене хӑйсене те кӑсӑклантарас тесе вулавӑшра викторина та йӗркеленӗ. Ача пахчинчи аслӑ ушкӑна ҫӳрекенсем «Юмаха тунӑ ҫулҫӳрев» ҫав викторинӑна хутшӑнса хӑйсем мӗн пӗлнине кӑтартма пултарнӑ.

Ачасене библиотекарь кӗнекесене ҫӗтмелле маррине тата ытти ҫавӑн йышши сӗнӳсем панӑ. Ачасене вӑл вулавӑшра кӗнекесене мӗне кура вырнаҫтарни пирки те ӑнлантарнӑ.

Вулавӑша пынӑскерсене «Асанне ҫӳпҫинчен» пӗчӗк музея та кӗрте кӑтартнӑ.

Паян «Чӑваш Енӗн туризм индустрийӗнче малта пыракансем — 2014» республикӑри конкурс ҫӗнтерӳҫиснее чысланӑ.

Пӗлтӗрхипе 11-мӗш йӗркеленӗ ӑмӑртура республикӑн чи лайӑх экскурсовочӗ ята Куславккари Н.И. Лобачевскийӗн историпе краеведени музей-ҫурчӗн пуҫлӑхӗ Надежда Егорушкина ҫӗнтернӗ. «Вырнаҫтармалли чи лайӑх хатӗр» номинацире «Волга Премиум Отель» хӑна ҫурчӗ ҫӗнтернӗ. «Вырнаҫтармалли чи лайӑх хатӗр — санатори» «Чӑваш Ен» хӑна ҫурчӗ мала тухнӑ. «Труизм отраслӗн сӑнӗ» — «Чӑваш Ен Турист» тулли мар яваплӑ общество. «Регионти чи лайӑх турфирма» — «ЛеКо» общество (хӑшӗсем ӑна «Стодорог» ҫул ҫӳрев клубӗ тенипе пӗлеҫҫӗ). «Тухса ҫӳремелли туризма аталантарассинчи ӑнӑҫушӑн» номинацире хастар хутшӑннӑшӑн «Сирӗн канӑвӑрӑн агентстви», «Спутник» тата «Сӑр шуҫӑмӗ» обществӑсене дипломпа палӑртнӑ. «Экологи туризмне аталантарассинчи ӑнӑҫушӑн» «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ наградӑна тивӗҫнӗ. «Промышленноҫ туризмне аталантарассинчи ӑнӑҫушӑн» Трактор историйӗн музейне чысланӑ. «Чи лайӑх турпартнер» номинацире харӑсах иккӗн ҫӗнтернӗ: «Экскурси тӗнчи» компанипе И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗ.

Малалла...

Шупашкарта Пӗтӗм тӗнчери XIX балет фестивалӗ кӗҫех уҫӑлӗ. Унччен нумаях вӑхӑт юлмарӗ — фестиваль ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче пуҫланать.

ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, балет фестивалӗ премьерӑпа — «Баядерка» спектакльпе — уҫӑлӗ. Ӑна 2002 ҫулта куракансем хапӑлласах йышӑннӑ пулнӑ. Ун хыҫҫӑн ӑна ҫӗнӗрен «чӗртнӗ».

Ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче куракансем Мари патшалӑх оперӑпа балет театрӗн балет труппипе киленӗҫ. Вӗсем кӑҫал Чӑваша «Лебединое озеро» постановкӑпа килӗҫ.

Акан 24-мӗшӗнче сцена ҫине Питӗрти тата Мускаври солистсем «Дон Кихот» спектакле кӑларӗҫ. Тепӗр кунхине премьера пулӗ. Чулхулари А.С.Пушкин ячӗллӗ патшалӑх академи оперӑпа балет театрӗ «Бахчисарайский фонтан» балет лартӗ.

Ака уйӑхӗн 26-мӗшӗнче фестиваль гала-концертпа вӗҫленӗ.

foto.cheb.ru сайтри сӑн

Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑсен кунӗ ҫывхарнӑ май хулара, республикӑри районсенче тӗрлӗ мероприятисем ирттерме пуҫлаҫҫӗ.

Арҫынсемпе каччӑсене Чӑваш наци музейӗ хӑйне евӗр тӗлпулу йӗркелеме сӗнет. Ӑҫта? Паллах, музейра.

Чӑваш наци музейӗ Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ ячӗпе акци ирттерет. Вӑл «Савнине музее илсе кай!» ятлӑ.

Арҫынсен ҫак меллӗ самантпа усӑ курса ҫуркуннехи акцие хутшӑнмаллах ӗнтӗ. Пуш уйӑхӗн 7–9-мӗшӗсенче, уяв кунӗсенче, Чӑваш наци музейне савнине ҫавӑтса килнӗ арҫын е каччӑ пӗр билет ҫеҫ туянать. Пӗр сӑмахпа, пӗр билетпа иккӗн музей кӗрсе курӗҫ.

Палӑртмалла: Чӑваш наци музейӗ «Савнине музее илсе кай!» акцие пӗр ҫул ҫеҫ ирттермен.

Владимир Синяев сӑнӳкерчӗкӗ

«Спектр» пултарулӑх студийӗ, унччен «Куратор» фильма ӳкернӗскер, ҫӗнӗ проект пунӑҫлама палӑртать. Хальлӗхе ӑна «Ветки» ят панӑ.

Владимир Синяев режиссер пӗлтернӗ тӑрӑх, «Куратор» фильм экран ҫине тухсан унта ӳкерӗннӗ артистем хавхаланса кайнӑ. Кӑштах каннӑ хыҫҫӑн вӗсем ҫӗнӗ фильмра ӳкерӗнме хатӗр-мӗн.

Сӑмах май, халӗ туй кӗрекинче ларнине, ЧР Прокуратуринчи офисра ӗҫленине ӳкернӗ ӗнтӗ. Наркотиксемпе хирӗҫ кӗрешекен фильма пӗлтӗр чӳк уйӑхӗнчех ӳкерме тытӑннӑ-мӗн.

Владимир Синяев каланӑ тӑрӑх, фильм валли ҫынсем суйланӑ, халӗ вӗсемпе ӗҫлеҫҫӗ. Унта Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар ҫыннисем те хутшӑнӗҫ. Кунсӑр пуҫне унта общество деятелӗ Олег Никифоров, Таиланд боксӗн федерацийӗн президенчӗ Игорь Ильин, йӗрке хуралӗн ӗҫченӗсем, студентсем тата ыттисем те ӳкерӗнӗҫ.

Проекта ЧР Прокуратури пулӑшнипе пурнӑҫлаҫҫӗ. Ӑна та пысӑк экран ҫине кӑларӗҫ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, фильм экран ҫине кӑҫал раштав уйӑхӗнче тухмалла. Унта наркотике пула арканнӑ шӑпасене ҫутатӗҫ.

Етӗрне районӗнчи Кӑкшӑм ялӗнчен аслӑ вӑрҫа 791 ҫын хутшӑннӑ, 354 салтак тӑван килне таврӑнайман, хыпарсӑр ҫухалнӑ е хаяр ҫапӑҫура пуҫне хунӑ. Вӑрҫӑра пуҫне хунисене асӑнса 1974 ҫулхи майӑн 9-мӗшӗнче Кӑкшӑмри Культура ҫурчӗ умӗнче палӑк ҫӗкленчӗ, унтанпа чылай ҫул иртрӗ, халӗ палӑк тавра пӗлӗтелле кармашакан чӑрӑшсем ӳсеҫҫӗ, йӗри-тавра ҫулленех чечексем ешереҫҫӗ.

Вӑрҫӑран таврӑннисем хальхи вӑхӑтра Ефим Никифорович Атласов, Михаил Артемьевич Васильев, Гурий Петрович Петров, Арсений Мартынович Мартынов тата хулара пурӑнакан Мефодий Иванович Ивановпа Василий Семенович Семенов Ҫӗнтерӳ кунне кӗтсе илме хатӗрленеҫҫӗ. Кӑкшӑмсем паттӑрсене манмаҫҫӗ. Мефодий Иванович Иванов ветеран вӑрҫӑ пӗтнӗренпе 70 ҫул ҫывхарнӑ ятпа Кӑкшӑмри пӗр кӳлӗ хӗррипе «Асӑну аллеи» йӗркеленӗ, 70 ҫамрӑк хыр лартса хӑварнӑ. Сӑмах май вӑл ертсе пынипе унччен те Анат урам хыҫӗнчи Ермекҫи ятлӑ вырӑнтан пуҫласа ҫырма айккипе чылай хыр лартса хӑварнӑ, вӗсем ҫак ҫулсенче самаях вӑй илнӗ.

Районта ял тӑрӑхӗсенчи художествӑ коллективӗсем кӳршӗри ялсенче хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарасси йӑлана кӗнӗ.

Малалла...

Чӑвашсен паллӑ композиторӗн Анисим Асламасӑн тӑванӗсем Прагӑран Чӑваш Ене кӗвӗ-юрӑ программипе килнӗ. Унта Равель, Барток, Энеску хайлавӗсемсӗр пуҫне Анисим Асламасӑн сӗрмекупӑспа форепьяно концертне те кӑтартӗҫ.

Композиторӑн кинӗпе мӑнукӗ тӑрӑшнипе ку программӑпа ҫур Европа паллашнӑ. Ҫак хайлавсемех пӗлтӗр кӗркунне Прагӑра янӑранӑ. Мусӑкҫӑн тӑванӗсем чылай ҫул Чехире пурӑнаҫҫӗ, Европӑра чӑваш кӗввине пропагандӑлаҫҫӗ. Инна Асламас каланӑ тӑрӑх, ку хайлавсем Европа ҫыннисемшӗн экзотика пекех.

Ют ҫӗршыв ҫыннисене чӑваш кӗвви питӗ килӗшет-мӗн. Чылайӑшӗшӗн вӑл ҫывӑх, концерт хыҫҫӑн тав тӑвакансем те пулнӑ. Асламассем вара вӗсене Чӑваш Ен пирки, вӑл Атӑл хӗрринче пулнине, унта Етӗрне районӗ, Анисим Асламас ҫуралнӑ тӑрӑх, вырнаҫнине каласа кӑтартнӑ.

Концерт программинче — тӗрлӗ ҫӗршыв композиторӗсен кӗввисем: Раҫҫей, Венгри, Румыни, Франци.