Элӗкри ӳнер шкулне ҫӳрекенсем

Нумаях пулмасть Элӗк районӗнче республика шайӗнчи конкурсӑн район шайӗнчи тапхӑрне ирттернӗ. Ӑна вырӑнтисем «Элӗкри централизациленӗ клуб тытӑмӗ» культура учрежденийӗнче пуҫтарнӑ.

«Чӑваш Енӗн ахахӗсем» конкурсӑн ачасен пултарулӑхӗн пӗтӗмлетӳллӗ концертне хутшӑнакансем икшер номер хатӗрленӗ: Ю. Энтинӑн сӑввипе хатӗрленӗ хайлав тата чӑваш халӑхӗн культурипе ҫыхӑннӑ номер.

Конкурса 22 номер тӑратнӑ. Пултарулӑх ӑмӑртӑвне хутшӑннисенчен чи ҫамрӑккисем — Чӑваш Сурӑмри Даниил Никонов тата Ехремкассинчи София Петрова пулнӑ. Вӗсем «Вокал» номинацире палӑрнӑ. Элӗкри ӳнер шкулне ҫӳрекен «Ладушки» ташӑ ушкӑнӗ (ертӳҫи Л. Ефимова) тата Алексей Осиповпа Юлия Степанова дуэчӗ «Хореографи» номинацире хӑйсен пултарулӑхне кӑтартнӑ.

«Вулавӑшӑн тӗп пуянлӑхӗ — кӗнекесем», — тесе шухӑшлать Каҫал тӑрӑхӗнчи Л. Морозова библиограф.

Кнеке шутне ӳстерес тӗллевпе вӑл тӑрӑхра кашни ҫул «Библиотекӑна кӗнеке парнеле» акци ирттернине пӗлтерет. Унта район ҫыннисем хастар хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсем нумай кӗнеке парнеленӗ. Акӑ, ҫак кунсенче ҫеҫ Хирти Сӗнтӗр ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Иван Михайлов районти тӗп вулавӑша парнесемпе ҫитнӗ.

Чӑваш халӑхӗн тулли историйӗпе паллаштаракан «Деревня Беззубино» кӗнеке виҫӗ пайран тӑрать. «Ӗмӗрсен ҫути» («Летопись веков») кӗнекере чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркине, пурнӑҫне туллин ҫутатнӑ. «Чӗкеҫсем» кӗнекене те вулакансем хаваспах алла илессе шанаҫҫӗ. Вӑл тӗрлӗ калавпа пуян-мӗн.

Чӑваш Республикин паллӑ таврапӗлӳҫине, нумай кӗнеке авторне Иван Никоноровича парнешӗн библиотекарьсем тав тунине пӗлтереҫҫӗ.

Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ 70 ҫулхи юбилейне паллӑ тӑвать. Пукане театрӗ 1945 ҫулхи ака уйӑхӗн 15-мӗшӗнче С.Мерзляковӑн «Три подружки» спектакльпе пуҫланнӑ. Професси коллективӗ Етӗрнери куҫса ҫӳрекен Пукане театрӗн ҫумӗнче йӗркеленнӗ.

70 ҫулта Пукане театрӗ 400 яхӑн спектакль, пукане шоу, театрализациленӗ программа хатӗрленӗ. Кашни сезонта ҫӗнӗ 5 постановка лартаҫҫӗ.

Гастроле вӗсем Чӑваш Республикин тулашне те ҫитнӗ: Тутарстан, Мари Республики, Чӗмпӗр, Архангельск, Самар, Чулхула, Тӗмен облаҫӗ тата ыттисем.

Театр ыркӑмӑллӑхпа та ӗҫлет. 2013 ҫултанпа Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ «Пурин те пӗрпек пулмалла мар» фестиваль йӗркелет. Ку — сусӑр ачасем валли. Ун чухне социаллӑ реабилитаци центрӗсенче, семинар практикумсенче, ӑсталӑх класӗсем, пултарулӑх лабораторийӗсем ирттереҫҫӗ.

Шупашкарта «Библиошефство» проект пуҫланнӑ. Хулари Маяковский ячӗллӗ тӗп вулавӑш ӗҫченӗсем хӑйсен вулаканӗсене килти фондпа пайланма сӗнеҫҫӗ. Ҫав кӗнекесене сипленмелли учрежденисене ӑсатаҫҫӗ.

Парнене чи малтанах Васкавлӑ медпулӑшу пульници йышӑннӑ. Вулавӑша ҫынсем чылай кӗнеке илсе килеҫҫӗ-мӗн. Хӑш чухне сӗтел те йӑтӑнать.

Тӗрлӗ жанрлӑ кӗнекесем илсе килеҫҫӗ вӗсем. Классика, детектив… Сайра тӗл пулакан кӗнекесене те илсе килеҫҫӗ. Светлана Березкина ку вулавӑшра чылай ҫул ӗҫленӗ. Вӑл проект пирки пӗлсен килти ҫӳлӗксене ухтарнӑ та чылай кӗнеке йӑтса килнӗ.

Халӗ Васкавлӑ медпулӑшу пульницинче хӑйсен мини-вулавӑшӗ пур. Пациентсемпе медицина ӗҫченӗсем кӗнекесем килессе чӑтӑмсӑррӑн кӗтеҫҫӗ.

Ав унта сипленекен Борис Васильев ҫав ҫӳлӗксем ҫинче хӑйне килӗшекен детективсемпе мелодрамӑсем тупнӑ, хаваспах вуланӑ.

Пульницӑсен кӗнеке фончӗсене кашни ҫын пуянлатма пултарать. Кӗнекесене Маяковский ячӗллӗ тӗп вулавӑша ҫеҫ илсе пымалла.

Вӑрмар районӗнче халӑха Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫисене хисеплесе, театр пултарулӑхне аталантарас, чи лайӑх драма ушкӑнӗсене, авторсене тупса палӑртас тӗллевпе Чулкаҫри культура ҫуртӗнче театрсемпе драма ушкӑнӗсен «Мухтав ахрӑмӗ» район фестивалӗ иртнӗ.

Жюрире вырӑнти тӳре-шара пулнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсене тӗрлӗ номинаципе палӑртнӑ.

«Чи лайах спектакль» номинацире Кӗтеснер ялӗн клубӗ ҫӗнтернӗ. «Арҫын рольне чи лайӑх калӑплакан» ята Кӗтеснерти А.Г.Скворцов тивӗҫнӗ. «Хӗрарӑм рольне чи лайӑх калӑплакан» ята вара Вӑрмарти А.Е.Белова илнӗ.

«Чи лайӑх режиссер ӗҫӗ» номинацире Кивӗ Вӑрмар тӑрӑхӗ ҫӗнтернӗ. «Спектакле кӗвӗ тӗлӗшӗнчен чи лайах илемлетни» номинацире арапуҫсем мала тухнӑ.

«Чи лайӑх тум» номинацире Анаткас ялӗ ҫӗнтернӗ. «Чи лайӑх декораци» номинацире — Чулкаҫ ялне ҫитекенни пулман.

Сӑнсем (14)

Ҫӗмӗрле районӗнчи вулавӑшсенче «Чӑваш Ен литератури: 2013 ҫулхи чи вуланакан кӗнеке» республика конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Ҫапла майпа ЧР Наци вулавӑшне килнӗ чи лайӑх, халӑх чи нумай вулакан ҫӗнӗ хайлавсене палӑртнӑ.

Районти вулавӑшсенче пӗр уйӑхра тӗрлӗ мероприяти иртнӗ: видеосехетсем, вулав конференцийӗсем, диспутсем, ӳкерчӗк конкурсӗсем. Пӗчӗк ачасемпе вара ача-пӑча хайлавӗсене театрализацилесе кӑтартнӑ.

Конкурса пӗтӗмлетсе вулавӑш ӗҫченӗсем шорт-листсене тултарнӑ. Унта вулакансе хӑйсен шухӑшӗсене, хӑш хайлава килӗштернине палӑртнӑ.

Чӑвашла чи вуланакан кӗнеке ятне Валентина Эльпин «Пулас кинсем» тивӗҫнӗ. Вырӑсла хайлавсен йышӗнче вара Юхма Мишшин «Дорога на Москву» кӗнеки ҫӗнтернӗ. Вырӑсла поэзире Людмила Андревӑн «Воздушный замок» кӗнеки мала тухнӑ. Ача-пӑча литературин йышӗнче, вырӑсла ҫырнинче, Андрей Ростовцевӑн «Домовенок Фока и его друзья» кӗнеки ҫӗнтернӗ. Раиса Сарпин «Хӗвел мулкачӗсем: сӑвӑсем» кӗнекине те ачасем ытларах вуланӑ.

Елчӗк районӗнчи Лаш Таяпари Таса Турӑ Амӑшӗн храмӗ ҫумӗнчи «Пукрав» вырсарни шкулӗнче Аслӑ типӗ пуҫлансанах Мӑнкуна хӗрсе хатӗрленме тытӑннӑ.

И.Ю.Осипова вӗрентекен ертсе пынипе ачасем Мӑнкун юррисене, сӑввисене вӗреннӗ, картинӑсем ӳкернӗ, алӗҫӗсем хатӗрленӗ.

Ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Лаш Таяпари В.В.Андреева ячӗллӗ вӑтам шкулта линейка иртнӗ, унта храм настоятелӗ Силуан (Козлов) ачасене Мӑнкун уявӗн пӗлтерӗшӗ пирки каласа кӑтартнӑ, пурне те Мӑнкунхи каҫхи кӗлле чӗннӗ, «Мӑнкун савӑнӑҫӗ» курава уҫнӑ.

Куравра ачасен алӗҫӗҫем вырӑн йышӑннӑ. Вӗсен ӗҫӗсем ҫак уявӑн пӗлтерӗшне уҫса параҫҫӗ. Вӗсене шӑпӑрлансем тӑрӑшса хатӗрленӗ.

Ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районӗн хаҫачӗ «Пирӗн пурнӑҫ» 85 ҫул тултарнӑ.

1930-мӗш ҫулсенче вӑл «Коллективист» ятпа Етӗрнере тухса тӑнӑ. Ун хыҫҫӑн хаҫат ячӗ пӗрре мар улшӑннӑ: «Красночетаевец», «Путь Победы». «Пирӗн пурнӑҫ» ятпа 1991 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнчен тухма пуҫланӑ.

Паян район хаҫачӗ — обществӑпа политика хаҫачӗ, чӑвашла эрнере икӗ хут тухса тӑрать. Хӑш чухне вырӑсла статьясем те курӑнкалаҫҫӗ. Алина Оринова 2004 ҫултанпа редактор пуканне йышӑнать.

Каларӑм чылай наградӑна тивӗҫнӗ. 2014 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче хаҫатра ӗҫлекен Альбина Замуткина корреспондентӑн «Ҫемье телейӗ — ачасенче» проекчӗ ҫӗнтернӗ.

Район хаҫачӗ Совет тапхӑрӗнче «Искра» колхозра нумай тиражлӑ «Хӗлхем» хаҫат кӑларса тӑнӑ Иван Вазяковпа ҫыхӑну тытать. Вӑл Мишеркассинчи вӑтам шкулта таврапӗлӳ музейне йӗркелесе тытса пырать.

Куҫса ҫӳрекен пункта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ самант

Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнче Шупашкар районӗнчи тӗп вулавӑш тытӑмӗнче Л.Н. Толстой ячӗллӗ республикӑри суккӑррисен ятарлӑ вулавӑшӗн куҫса ҫӳрекен пунктне уҫнӑ.

Кӳкеҫри вулавӑш пуҫлӑхӗ Галина Тимофеева начар куракансем тахҫанах ун пек пункт пирки ӗмӗтленнине пӗлтерет. Халӗ вара начар куракансем тинех кӗнекепе паллашма пултарӗҫ. Вӗсене Брайль шрифчӗпе пичетленӗ, хӑшӗсене аудиомеслетпе хатӗрленӗ, виҫҫӗмӗшсене шултра шрифтпа пичетленӗ. Л.Н. Толстой ячӗллӗ вулавӑш начар куракансем валли хӑй те кӗнекесем кӑларать. Сӑмах май каласан, вилӗмсӗр «Нарспи» поэмӑна та Брайль шрифчӗпе кун ҫути кӑтартнӑ.

Вулавӑшӑн куҫса ҫӳрекен пунктне уҫнӑ май йӗркеленӗ курава та Константин Ивановӑн паллӑ ҫак кӗнекине илсе пынӑ.

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалласа Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче сцена ҫине «Ҫерем ҫинчи ҫиҫӗм» трагикомеди кӑларма хатӗрленеҫҫӗ. Премьерӑна ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче куракан патне ҫитерӗҫ. Пьеса авторӗсем — Анатолий Хмытпа Вячеслав Оринов.

«Ҫерем ҫинчи ҫиҫӗм» пӗччен фронтовикӑн шӑпипе паллаштарать. Оккупациленӗ Кейӳ хулинчен 1941 ҫулта Мирон мучи выҫӑ ачасене ҫӑлса партизан отрядне ӑсатнине унпа пӗр ял ҫыннисем пӗлмеҫҫӗ те иккен. Чылай ҫул иртсен Мирон мучие хӑй вӑхӑтӗнче вӑл ҫӑлнӑ пӗр тӑвансем шыраса тупаҫҫӗ.

Трагикомедин жанрӗ тӗп сӑнарӑн тата ӑна пӗлекенсен чун хевтине ӑнланма май парать тесе пӗлтереҫҫӗ театрта.

Рольсенче Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ Василий Павлов, Чӑваш Республикин халӑх артистки Лидия Красова, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Владимир Григорьев, Николай Дмитриев, Станислав Владимиров, Александр Степанов, Ирина Архипова, Венера Пайгильдина, Ольга Почалкина, Светлана Дмитриева тата ыттисем выляҫҫӗ.