Шупашкар районӗнчи Ишлей вулавӑшӗнче «Ҫӑкӑра сӗтел ҫинче мухтав!» сехет ирттернӗ. Унта ҫӑкӑр «хакӗ» пирки, ӑна мӑн асаттесемпе асаннесем хисеплени ҫинчен калаҫнӑ.

Ишлейсем те шухӑша кайнӑ: ҫӑкӑра тивӗҫлипе хаклама пӗлетпӗр-и эпир? Ара, ӑна хисеплесе ватӑсем тӗрлӗ каларӑш шутласа кӑларнӑ: «Ҫӑкӑртан асли ҫук», «Ылтӑнсӑр пурӑнайӑн, ҫӑкӑрсӑр вара — ҫук» тата ытти те.

Вулавӑш ӗҫченӗ Н.Н.Александрова пухӑннисене ҫӑкӑр сӗтел ҫине мӗнле лекнине каласа кӑтартнӑ. Унта камсем хутшӑнаҫҫӗ? Хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илес йӑла-йӗрке ӑҫтан тухнӑ? Ҫак тата ытти ыйтусене пурте пӗрле уҫӑмлатнӑ.

Электронлӑ хӑтлав вара йӑлтах куҫпа курма май панӑ. Вулавӑша килнисем 1947 ҫулта Ленинградра ҫӑкӑр илнӗ чӑн-чӑн талонсене те алӑпа тытса пӑхма пултарнӑ.

«Каҫал» ушкӑн

Нумаях пулмасть Сочире иртнӗ Пӗтӗм Раҫҫейри фольклор ушкӑнӗсен XVII фестивальне Комсомольски районӗнчи «Каҫал» халӑх ансамблӗ хутшӑннӑ. Пӗтӗм Раҫҫейри «Кубанский казачок» фестиваль-конкурса хутшӑннӑ 500 пултарулӑх ушкӑнӗ хушшинче I степень лауреачӗ пулса тӑнӑ тата «Фольклор театрӗсем» номинацире кубок ҫӗнсе илме пултарнӑ ушкӑн туй йӑли-йӗркине илсе ҫитернӗ. Тумӗсем те вӗсен «бутафорилле йӑлтӑр-ялтӑрлӑхпа ҫиҫекеннисем мар, чӑн-чӑннисемех пулнӑ», — тесе хыпарлать Римма Прокопьева журналист.

Фестивале Раҫҫей Федерацийӗпе Краснодар крайӗн Культура министерствисем, Виктор Захарченко ертсе пыракан «Кубанский казачий хор» пултарулӑхпа ӑслӑлӑх учрежденийӗ тата Сочи хулинчи Лазаревски район администрацийӗн культура пайӗ йӗркеленӗ.

Калугӑри илемлӗ вырӑнсенчен пӗри

Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Енри ачасен пӗр ушкӑнӗ Мускава тухса кайнӑ. Йышра тӗрлӗ ӳсӗмрисем пур: 10 ҫултан пуҫласа 18 ҫулчченхисем таранах. Вӗсен шутӗнче Республикӑн культура училищинче, Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищинче, Шупашкарти вӑтам шкулсенче вӗренекенсем пур иккен. Ушкӑна ҫӑмӑллӑхлӑ категорие кӗрекен ҫемьесенчи, олимпиадӑсен ҫӗнтерӳҫисемпе вӗренӳре пиллӗкпе ӗлкӗрсе пыракансем кӗни пирки пӗлтерет Чӑваш Енӗн Культура министерстви.

Ачасене «Пирӗн хыҫра — Мускав» турист маршручӗпе ҫула илсе тухнӑ иккен. Ку проекта хамӑр ҫӗршывра пурӑнакан халӑхсен культура эткерлӗхне ачасем хушшинче сарасси пирки Раҫҫей Президенчӗ хушнине пурнӑҫланӑ май пуҫарнӑ-мӗн. Ҫула тухнисене Мускавсӑр пуҫне Калуга тата Тула хулисене кӑтартӗҫ.

«Чӑваш литературин пуянлӑхӗ». Ҫакӑн пек ятпа Пӑрачкаври вулавӑшра кӗнеке куравӗ ӗҫлет. Ӑна кӑҫал ҫӗршывра иртекен Литература ҫулталӑкне тата Чӑваш Енри К. Иванов ҫулталӑкӗсене халалланӑ.

«Чӑваш литературин пуянлӑхне» чӑваш поэзийӗн классикне Константин Иванова халалланӑ. Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче ӑс пухнӑ, чӑваш поэзине силлабо-тоника сӑвӑ виҫине кӗртнӗ Константин Иванов 17 ҫулта чухне хӑйӗн вилӗмсӗр «Нарспи» поэмине ҫырса хӑварнӑ. Хайлав пуҫласа 1908 ҫулта Чӗмпӗрти типографире кун ҫути курнӑ. Кӗнекене ӑна Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗн никӗслевҫи, тӑван халӑхӑмӑрӑн патриархӗ тесе хаклакан Иван Яковлев кӗртнӗ. Хӑйӗн вӗренекенӗпе Иван Яковлев та мӑнаҫланнӑ теҫҫӗ.

Пӑрачкавсем хатӗрленӗ кӗнеке куравӗнче Константин Иванов кӗнекисем вырӑн тупнӑ.

Утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Улатӑр районӗнчи Стемас ялӗнче ачасен «Мини-мисс» конкурс иртнӗ. Унта Стемасри Любовь Созонова, Диана Тынтаева, Восход поселокӗнчи Ульяна Константинова, Ольга Сурикова, Иваньково-Ленино ялӗнчи Софья Казанцева хутшӑннӑ. Вӗсем пурте — 7–10 ҫулсенче.

Пӗчӗкскерсем малтан хӑйсемпе паллаштарнӑ. Унтан илемлӗ тумӗсене кӑтартнӑ. Кайран «Эпӗ пысӑк пулсан» тема тавра калаҫнӑ. Вӗсем мӗнле кӗвӗсене итлесе пӗлнӗ, хӑйсен ӑсталӑхне кӑтартнӑ…

Конкурссем вӗҫленсен жюри ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртнӑ. «Мини-мисс» ята Софья Казанцева ҫӗнсе илнӗ. Артист пултарулӑхӗпе Любовь Созонова палӑрнӑ. «Мисс черченлӗх» номинацире Ульяна Константинова палӑрнӑ. Ольга Сурикова «Мисс граци» пулнӑ, Диана Тынтаева та куракансене тӗлӗнтернӗ.

Утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче каҫхине Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ҫатракасси ялӗнчи ачасем Иван Купала каҫне паллӑ тунӑ. Ку уява тӗрлӗ ҫӗршывра тӗрлӗрен калаҫҫӗ.

Ӗлӗк ҫак кун юханшывсен хӗрринче кӑвайт чӗртнӗ, унта ҫамрӑксем пухӑнса савӑннӑ. Телейлӗ пулас, сывлӑха ҫирӗплетес тӗллевпе хӗрсемпе каччӑсем пӗчченшерӗн е икшерӗн кӑвайт урлӑ сикнӗ.

Ҫатракассинчи вулавӑш ӗҫченӗсем ӗлӗкхи йӑла-йӗркене аса илес тӗллевпе ҫамрӑксемпе уяв йӗркеленӗ. «Ой, анне, эпӗ Йӑвана юрататӑп!» ят панӑ ӑна.

Каҫхине ҫамрӑксем Кӗнер юханшывӗ хӗррине пухӑннӑ. Хӗрсем сараппан тӑхӑннӑ, уй-хир чечекӗсенчен кӑшӑл ҫыхса тӑхӑннӑ. Каччӑсем вара кӑвайт чӗртнӗ. Тӗттӗмленме пуҫласан ҫамрӑксем выляма, ташлама-юрлама тытӑннӑ. Пурте кӑвайт урлӑ сикнӗ. Каччӑсем килӗшнӗ хӗрӗн кӑшӑлне хывса илме тӑрӑшнӑ. Каҫхи уяв ҫамрӑксен асӗнче чылайлӑха юлӗ.

Сӑнсем (12)

Шупашкарти Мускав районӗнчи пӗр ҫурт подъезчӗ ӳнер галерейине ҫаврӑнма пуҫланӑ. Унта виҫӗ подъездра картинӑсем ҫакӑнса тӑраҫҫӗ. Вӗсене паллӑ вырӑс ӳнерҫисен репродукцийӗсемпе илемлетнӗ.

«Ача-пӑча сӑнӗсем» ҫӗнӗ курав валли картинӑсене «Асамат кӗперӗ» культурӑпа курав центрӗн специалисчӗсем «Картинӑсем — кашни киле» проектпа килӗшӳллӗн суйланӑ.

Проект «Вырӑс ӳнерӗн шедеврӗсем» куравран 2012 ҫултанпа старт илнӗ. Пӗрремӗш подъездра пурӑнакансем Виктор Васнецовӑн «Богатыри», Василий Суриковӑн «Переход Суворова через Альпы», Иван Шишкинӑн «Утро в сосновом бору» тата ыттисен картинисене курма пултарнӑ.

Иккӗмӗш подъездри ӗҫсене «Борис Кустодиев пултарулӑхне» халалланӑ. «Ача-пӑча сӑнӗсем» куравра вара Федот Сычков, Николай Богданов-Бельский, Константин Маковский тата ыттисен ӗҫӗсем пур.

Ҫуртра пурӑнакансем картинӑсемпе ылмашӑнаҫҫӗ, ҫапла вӗсем подъездра чылай ӗҫпе паллашаҫҫӗ.

Утӑ уйӑхӗн 2-мӗшӗнче кӑнтӑрла хыҫҫӑн йӑлана кӗнӗ Тихвин ярмӑркки уҫӑлӗ. Вӑл вырсарникунчченех тӑсӑлӗ. Ҫӗрпӳ район администрацийӗ апатлану тата суту-илӳ организацийӗсене, алӗҫ ӑстисене, пултарулӑх ушкӑнӗсене ярмӑрккӑна хутшӑнма чӗнет.

Историе тишкерес пулсан, Тихвин ярмӑркки тымарӗ 17–18-мӗш ӗмӗрсенче пуҫланать. Хӗрарӑмсен Тихвин мӑнастирӗ патӗнче ҫӗр-ҫӗр ҫул халӑх сутма, туянма, канма пухӑннӑ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, ярмӑрккӑна выльӑх-чӗрлӗх, кайӑк-кӗшӗк, алӗҫӗсем тата ытти ӗҫсем сутакансем хутшӑнаҫҫӗ.

Ярмӑрккӑ кунӗсенче аттракционсем ӗҫлӗҫ, спорт ӑмӑртӑвӗсем иртӗҫ, концерт, фестиваль, конкурссем пулӗҫ, ача-пӑча программисем ӗҫлӗҫ, ҫамрӑксен ташӑ каҫӗ иртӗ.

Кӑҫал ярмӑрккӑра Ҫырмапуҫ ялӗнче ҫӗнӗ акушерпа пункчӗ уҫӑлӗ, шкултан вӗренсе тухакансене аттестатсем, медальсем парӗҫ. Ярмӑрккӑ кунӗсенче, кӗҫнерникун, эрнекун, шӑматкун каҫхине фейерверк курма май пулӗ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Комсомольскинчи тӗп вулавӑшра «Каҫал ен таланчӗ» поэзи сехечӗ иртнӗ. Ӑна Гурий Чаржов ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Вӑл Комсомольски районӗнчи Пучинке ялӗнче 1940 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш АССРӗнчи Министрсен Канашӗ ҫумӗнчи телекуравпа радио хыпарлав комитетӗнче корреспондентра ӗҫленӗ. 1974 ҫултанпа Чӑваш кӗнеке издательствинче илемлӗ литература редакторӗнче ӗҫленӗ.

Вӑл шкултах сӑвӑ ҫырма тытӑннӑ. Пӗрремӗш кӗнеки 1974 ҫулта тухнӑ. Вӑл куҫаруҫӑ та пулнӑ. Р.Харисӑн, С.Есенинӑн, Н.Наджминӑн тата ыттисен хайлавӗсене чӑвашла куҫарнӑ.

Унӑн паллӑрах кӗнекисем — «Вӑхӑт шӑнкӑравӗ», «Вӗҫев», «Тӑван кил», «Тымар», «Хунав».

Вулавӑш ӗҫченӗсем пухӑннисене унӑн кун-ҫулӗпе, пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ. Унӑн сӑввисемпе юрӑсем те хывнӑ. Вӗсенчен пӗри — «Савниҫӗм». Ӑна Анисия Владимирова хаваспах юрласа кӑтартнӑ

Иртнӗ канмалли кунсенче Шӑмӑршӑ районӗнче Ҫамрӑксен кунӗпе килӗшӳллӗн эстрада юррисен «Ҫамрӑксен сасси — 2015» фестиваль иртнӗ. Унта ҫамрӑксем хӑйсен юрлас пултарулӑхне кӑтартма пултарнӑ.

Фестиваль пултаруллӑ ҫамрӑксене тупса палӑртма, яш-хӗре хӑйсен репертуарне пуянлатма пулӑшать.

Фестиваль вӗҫӗнче чи лайӑххисене дипломсемпе, парнесемпе хавхалантарнӑ. «Соло-вокал» номинацире Кристина Егорова ҫӗнтернӗ. Иккӗмӗш вырӑна Алена Чамеева (Кивӗ Чукал) тата Яна Харитонова (Пӑчӑрлӑ Пашьел) тухнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑнта Снежанна Тихонова (Васан) тата Алена Стратилатова (Палтиел) пулнӑ.

18–35 ҫулсенчисен йышӗнче вара 2-мӗш вырӑна Сюзанна (Шӑмӑршӑ) тухнӑ. 3-мӗш вырӑнта Ольга Бибукова (Шӑмӑршӑ) пулнӑ.

«Дуэт» номинацире Алена тата Татьяна Чамеевӑсем (Кивӗ Чукал) ҫӗнтернӗ. 2-мӗш вырӑнта – Алена Стратилатова тата Евгений Макаров (Палтиел) пулнӑ.

«Вокал ансамблӗ» номинацире 3-мӗш вырӑнта Кивӗ Чукал ансамблӗ пулнӑ.

Сӑнсем (20)