Тӗнчере
robot-review.com сайтри сӑн Китайри ӑсчахсем самолетра усӑ курмалли сасӑ хӑвӑртлӑхӗнчен самай ирттерме пултаракан Sodramjet ятлӑ двигатель ӑсталанӑ. Ӑна аэропӑрӑхра тӗрӗслеме те ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ, унта вӑл сехетре 11 000 ҫухрӑмлӑ хӑвӑртлӑха кӑтартма пултарнӑ. Китай эксперчӗсемшӗн тӗрӗслев кӑтартӑвӗсем кӗтменлӗх пулнӑ, анчах та, ӑслӑлӑх академийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ку вӑл двигатель кӑтартма пултаракан чи пысӑк хӑвӑртлӑх мар. Сӑлтавӗ вара ҫакӑнта: аэродинамика пӑрӑхне чи пысӑк хӑвӑртлӑхпа ӗҫлеттернӗ, анчах двигателӗн пӗтӗм хӑватне кӑтартма май килмен, апла пулсан унӑн ахаль те пысӑк хӑвӑртлӑхне сехетре 19 500 ҫухрӑма яхӑн ӳстерме май пур тесе шутлаҫҫӗ. Юлашкинчен ӑсчахсем ҫапла пӗлтернӗ: двигателе усӑ курма хатӗрлесе ҫитериччен тата икӗ ҫул кирлӗ пулӗ — ӑна тарӑнрах тӗпчемелле, конструкцине мӗнлерех ӑсталасси пирки шутламалла. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Тӗнчере
Тӗнчипе паллӑ велоҫулҫӳревҫӗсен, Никитӑпа Анастасия Тӗнчесен, йыш хушӑннӑ. Раштав уйӑхӗн 28-мӗшӗнче вӗсен ывӑл ҫуралнӑ. Унчен вӗсем хӗр ӳстеретчӗҫ. Настя Техас штатӗнчи клиникӑсенчен пӗринче ҫӑмӑлланӑ. Ҫамрӑк амӑшӗ Инстаграмра пӗлтернӗ тӑрӑх, Настьӑн врачӗ — Эстонирен АПШна куҫса кайнӑ тухтӑр. Вӑл вырӑсла хӑш-пӗр сӑмаха ӑнланать. Настя хӑй те акӑлчанла пӗлет. Анчах вӑл хӑйӗнпе васкамасӑр калаҫма ыйтнӑ. Кун пек ӑнланма ҫӑмӑлрах. Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи клиникӑра меню Раҫҫейри пек мар иккен. Ҫӑмӑлланӑ хыҫҫӑн хӗрарӑма бургер тата чипс панӑ. Каҫхи сакӑр сехетре пӗҫернӗ ҫӗрулми, шалча пӑрҫи тата бургер ҫитернӗ, тепӗр кунне — ӑшаланӑ бекон. Кофе тата апельсин сӗткенне те ӗҫме чармаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Тӗнчере
Германин тӗп хулинче, Берлинта, Шупашкарти кӑвакалсене кӑтартнӑ. Кун пирки Виктор Чугаров Фейсбукра пӗлтернӗ. Чӑваш Енри фотограф сӑнланӑ кайӑксене Берлинта кӑна мар, Мюнхен хулинче те кӑтартнӑ. Асӑннӑ ҫӗршыври ҫав хвласенчи метросенче «Foto des Tages» (Пӗр кунти сӑнӳкерчӗк) ярӑмпа тӗрлӗ илемпе паллаштараҫҫӗ. Шупашкар кӳлмекӗнчи кӑвакалсене нимӗҫсем ӗнер, раштавӑн 20-мӗшӗнче, пӑхса киленме пултарнӑ. Аса илтерер: Виктор Чугаров режиссер-документалист тӗрлӗ ҫӗршывра, ҫав шутра Германире те, пулса «Чӑваш чӗлхи» фильм ӳкернӗччӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Кӑсӑклӑ
Тӗнчере
Ҫакӑн ятлӑ юханшыв тӗнчери хӑш кӗтесре юхни пирки, пӗлсех калатӑп, сирӗнтен нихӑшӗ те пӗлмест. Хам та, чӑннипе паянччен пӗлмен. Анчах, пирӗн телее, хальхи вӑхӑтра ҫулҫӳреве тухас тесен пысӑк укҫа пухма кирлӗ мар — Google карттине уҫмалла та тӗнчери пӗр-пӗр кӗтесе пусмалла. Вара хӑвӑрт кӑна чылай вырӑна лекме, унти тӗлӗнтермӗшсемпе паллашма пулать. Хальхинче те эпӗ ҫавнашкалах турӑм. Бутанри пӗр кӗтесе пусрӑм та инҫетри сӑртлӑ-туллӑ вырӑна лекрӗм. Кӑсӑкли, тӗлӗнтерекенни вара кунта сахал мар. Атьӑр, кӑштах ҫак инҫетри ҫӗршыв тӑрӑх, Кури Чу ятлӑ юханшыв хӗррипе ҫӳресе пӑхар. Бутан — буддистсен ҫӗршывӗ, сӑртлӑ-туллӑ вырӑнта вырнаҫнӑ. Тӗп хули — Тхимпху. Патшалӑха Джигме Кхесар Намгьял Вангчук ятлӑ патша ертсе пырать. Сӑмах май, патша пуҫлӑх пулнине вӗсен конституцийӗнче ҫирӗплетнӗ. Тхимпху ҫӗршывӑн анӑҫ енче вырнаҫнӑ, пире ӑнсӑртран лекнӗ юханшыв вара патшалӑхӑн тухӑҫ енӗнче юхать — Китайри Лходжар урлӑ, Бутанри Лхунци, Монгран хӗррипе иртсе Дангма Чу юханшыва юхса кӗрет. Сӑмах май, «чу» тени, ахӑртнех, вырӑнти чӗлхере юханшыва пӗлтерет пулас — кашни ят ҫумӗнче тенӗ пекех вӑл пур. |
Тӗнчере
© shutterstock.com Чӳкӗн 29-мӗшӗнче пирӗн планета ҫумӗпе ҫеккунтра 25 ҫухрӑм иртекен хӑвӑртлӑхпа 153201 (2000 WO107) астероид вӗҫсе иртӗ. Унӑн виҫи тӗрлӗ хаклавсем тӑрӑх 370 метртан пуҫласа 820 метр таран пулмалла. Космос объектчӗ Ҫӗр чӑмӑрӗнчен 4 млн ҫухрӑмра вырнаҫнӑ — ку вӑл, Ҫӗрпе Уйӑх хушшинчи инҫӗшпе танлаштарсан, 11 хут пысӑкрах. Астероид Ҫӗр чӑмӑрӗшӗн хӑрушлӑх кӑларса тӑратакан объектсем шутне кӗрет пулин те, пирӗн планетӑпа ҫапӑнас вӑл шанчӑк пысӑках мар. Ҫавах та, космос кӗлетки ӑсчахсене хӑйӗн ытти енӗпе интереслентернӗ — специалистсем хак панӑ тӑрӑх, ун ӑшӗнчи паха тӑпрасен хакӗ 17,4 миллиард долларпа танлашать. Ку хаклӑха шутласа кӑларнӑ чухне спектр анализӗпе усӑ курса тата астероидӑн вӑтамран илнӗ виҫисене шута илсе палӑртнӑ. Маларах ӑсчахсем 153201 (2000 WO107) тимӗрпе, кобальтпе тата никельпе пуян пулнине пӗлнӗ. Астероида 2000 ҫулта тупнӑ, хӗвел тавра вӑл 318 кун хушшинче пӗр ҫаврӑм тунине палӑртнӑ. Перигейра вӑл Хӗвел патне 30 млн ҫухрӑм таран ҫывхарать, апогейра 243 млн ҫухрӑм инҫӗше ҫитет. Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫумӗпе 3,1 млн ҫухрӑм ҫывӑхӗнче вӑл тепрехинче 2040 ҫулхи чӳкӗн 29-мӗшӗнче иртсе кайӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Тӗнчере
Чӑваш Енри паллӑ велоҫулҫӳревҫӗ Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенче велосипед туяннӑ. Ҫемье халӗ унти Техас штатӗнчи Даллас хулинче пурӑнать. Инҫе ҫулҫӳреве тухса кайнӑ велосипед Нью-Йоркра тӑрса юлнӑ, ун патне кайма май ҫук иккен. Ҫавна май ҫемье ҫулталӑка яхӑн велосипедсӑр пурӑннӑ. Халӗ Никита каллех икӗ урапаллӑ «тимӗр туслӑ». Ӑна вӑл ҫынран туяннӑ. 1985 ҫулта Францире кӑларнӑскере хуҫи 90 долларпа сутнӑ. Никита Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, велосипед вӗр-ҫӗнӗ пекех, вӑл 12 тӗрлӗ хӑвӑртлӑхпа кайма пултарать. Паллӑ велоҫулҫӳревҫӗ велосипедшӑн питӗ савӑннине пӗлтернӗ. Гаражра виҫӗ тӗрли пулсан аван тесе палӑртнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Харпӑр шухӑш
Тӗнчере
Инҫетри, анчах тӑванлӑ Турцирен хурлӑхлӑ хыпар килчӗ – 2020 ҫулхи чӳкӗн пӗрремӗш кунӗнче, 71 ҫула кайса, чӑваш халӑхӗн ҫывӑх тусӗ, Турцири Кайсери хулинчи Эржиес университечӗн профессорӗ, ӑслӑлӑх докторӗ Харун Гӳнгёр (Harun Güngör) ҫак пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ, ӑна тепӗр кун, кӑнтӑрла иртсен, Сарывӑл (Sarıoğlan) тарӑхӗнчи хӑй ҫуралса ӳснӗ Ӳҫерлӗх (Üzerlik) ялӗн масарне пытарнӑ. Ҫак ҫухату пирӗншӗн те пысӑк хуйхӑ, унӑн мӑшӑрӗпе Нуран (Nuran) ханумпа, ывӑлӗсемпе Афшинпа тата Санчарпа (Afşin, Sancar), кинӗпе Чананпа (Canan), мӑнукӗпе Тӳркер Харунпа (Türker Harun), тӑванӗсемпе тата тусӗсемпе пӗрле чунтан хурланни ҫинчен пӗлтеретпӗр, вӗсене тата вӗсемпе пӗрлех пӗтӗм Тӗрӗк тӗнчине пуҫ сывлӑхӗ сунатпӑр. Харун Гӳнгор профессор, доктор ӑслӑлӑхра тӗрӗк халӑхӗсен тӗнӗсене тарӑн тӗпченипе палӑрнӑ. Ҫавна май вӑл Тӗрӗк тӗнчинче Анӑҫран Тухӑҫа ҫити – Балканран пуҫласа Монголи таран - нумай хутчен ҫул ҫӳренӗ, ҫав шутра темиҫе хутчен Чӑваш Енре, Чӗмпӗр облаҫӗнче, Мари Элра пулнӑ, авалхи тӗнпе пурӑнакан Чӑвашкасси ҫыннисемпе, чӑвашсен паллӑ тӗпчевҫисемпе, ҫав шутра, хӑй пекех, тӗнсене тӗпченӗ Петр Денисов профессорпа, докторпа тӗл пулса калаҫнӑ, ӑслӑлӑх ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ. |
Тӗнчере
www.tourister.ru сӑнӳкерчӗкӗ «Azur Air» чартер компанийӗ авиапассажирсене Хусантан Занзибар утравӗ ҫине илсе кайма пуҫлассине пӗлтернӗ. Чӑваш Енпе кӳршӗллӗ регионтан самолетсем Африкӑри ҫав вырӑна юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнчен вӗҫме тытӑнӗҫ. Занзибара, сӑмах май каласан, самолетсене авиакомпани Мускавран, Питӗртен, Дон ҫинчи Ростовра, Самартан тата Ҫӗнҫӗпӗртен вӗҫтерӗ. Рейссем 10 кунта пӗрре пулӗҫ. Пассажирсене «Boeing 777−300ER» самолетпа турттарӗҫ. Самолетсем кӗркуннерен пуҫласа хӗлӗпех вӗҫӗҫ. Паянхи кун Раҫҫейрен темиҫе ҫӗршыва ҫеҫ самолетсем вӗҫеҫҫӗ. Танзани (Занзибар шӑпах ун йышӗнче) – ҫав йышрисенчен пӗри. Ҫумӑрлӑ кӗр кунӗсенче е сивӗ хӗлле океанта шыв кӗме ӗмӗтленекенсем валли Занзибар шӑпах лайӑх вырӑн. Турсене «Anex Tour» туроператор сутать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Тӗнчере
Горбачева халалласа лартнӑ палӑк Тухӑҫ Германири Дессау-Рослау (Саксони-Анхальт, Берлинпа Лейпциг хушшинче вырнаҫнӑ) хула влаҫӗсем СССР президенчӗн Михаил Горбачевӑн тулли кӳлепеллӗ палӑкне уҫнӑ. ТАСС пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна ГДРпа ФРГ пӗрлешнӗренпе 30 ҫул ҫитнӗ ятпа вырнаҫтарнӑ — ҫак пулӑмра Горбачевӑн тӳпи пысӑк. Дессау обер-бургомистрӗ Петер Курас палӑка уҫнӑ май, ӑна «хӑйӗн ӗҫӗ-хӗлӗнче ҫӗнетӳпе уҫҫӑнлӑх валли майсем тунӑ, вӗсене пулах 1989 ҫулта мирлӗ пӑлхавӑр ирттерме, 1990 ҫулта Германи халӑхне пӗрлештерме май туса панӑ политика асра тытса» хатӗрлени пирки каланӑ. Паянтан пуҫласа палӑк ратуша тӳремӗнче тӑрать. Монумента Бернд Гебель кӳлепеҫӗ ӑсталанӑ, укҫи-тенкине хула ҫыннисем пухнӑ. Унччен Германире СССР пӗрремӗш президенчӗн бюстне вырнаҫтарнӑ. Ӑна Берлинра «пӗрлешӗвӗн ашшӗсемпе», Джордж Буш-Аслипе Гельмут Коль бюсчӗсемпе, юнашар лартнӑ. Дессау-Рослура Горбачев пӗрре те пулман, анчах та ҫакӑ хула пуҫлӑхӗ пулнӑ Ханс-Георг Оттохшӑн шухӑша пурнӑҫлама чӑрмантарман. «Унсӑр мирлӗ революци те Германи пӗрлешесси те пулмӗччӗ», — тенӗ экс-бургомистр. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Тӗнчере
Тауэр кӗперӗ / Thames RIB Experience Лондонра Тауэр кӗперӗн икӗ пайӗ, вӗсен механизмӗсем ҫӗмӗрӗлнине пула, икӗ сехет ытла икӗ еннелле уйӑрӑлнипе тӑнӑ. Ҫакӑн ҫинчен The Guardian ҫырать. Хаҫат информациленӗ тӑрӑх, каҫхи вӑхӑтра карапсене ирттерсе ярас тесе вӗсене икӗ еннелле сарнӑ чухне конструкци хӗсӗнсе ларнӑ. Хула полицийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗпер механизмӗ юсавсӑррине пула ӑна ҫуран ҫӳрекенсемпе транспорт валли хупнӑ. Тауэр кӗперӗ 1894 ҫулта уҫӑлнӑ. Вӑл икӗ башньӑран тӑрать, ҫӳлте вӗсем икӗ каҫма урлӑ пӗрлешӗннӗ. Хула саккунӗсемпе килӗшӳллӗн, 30 фут (9 метр ытла) ҫӳллӗш мачтӑллӑ е хушӑм пайлӑ карапсене, вӗсен хуҫисем 24 сехет хушшинче ҫакӑн пирки ыйтнӑ пулсан, тӳлевсӗр ирттерсе ярма хуть те хӑш вӑхӑтра кӗпере ҫӗклесе сармалла. Сооружени сайтӗнчи информаци тӑрӑх, кӗпере икӗ еннелле ҫулталӑкра вӑтамран 850 хут уйӑраҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (16.06.2024 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 16 - 18 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Корольков Василий Антонович, истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, доценчӗ вилнӗ. | ||
Пулӑм хуш... |