Киргизовсем ҫамрӑк чухне

Авӑнӑн 16-мӗшӗнче Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗнче пурӑнакан Петр Сергеевичпа Антонина Артемьевна Киргизовсем изумруд туя паллӑ тунӑ. Вӗсем пӗрлешнӗренпе 55 ҫул иртӗ.

Петр Сергеевичпа Антонина Артемьевна Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Иккӗшӗ те ҫамрӑклах ӗҫе кӳлӗннӗ. Петр Сергеевич выльӑх пӑхаканра, конюхра, осеменаторта тӑрӑшнӑ, ферма заведующийӗ пулнӑ. Вӑл районти чи лайӑх осеменатор ятне тивӗҫнӗ. Вӑл — ЧР тава тивӗҫлӗ ял хуҫалӑх ӗҫченӗ.

Антонина Артемьевна ӗмӗрӗпех фермӑра ӗҫленӗ, доярка пулнӑ. Вӑл — ӗҫ ветеранӗ. Киргизовсем икӗ ача ҫуратса ура ҫине тӑратнӑ.

Марат Никитин

Чӑваш Енре «Хорло» тулли метражлӑ фильм ӳкерме палӑртнӑ. Режиссерӗ — Марат Никитин. Вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ. Фильм мӗн пирки пулӗ-ха?

Марат Никитин каланӑ тӑрӑх, Хорло ятлӑ хӗр аслашшӗпе ҫынсенчен аякра пурӑнать. Вӗсем утар тытаҫҫӗ, пыл сутаҫҫӗ. Вӗсене урӑх нимӗн те кирлӗ мар. Анчах пӗррехинче Хорло сарайра аманнӑ арҫынна Соктона тупать. Хорла ӑна юратса пӑрахать, арҫынна сыватас тесе вилнӗ амӑшӗн пулӑшу ыйтать. Лешӗ пулӑшать. Анчах Сокто сывалнӑ хыҫҫӑн ҫухалать. Хорлон вара ҫие юлать. Аслашшӗне каламасӑр полицире ӗҫлекен инкӗшӗ патне каять. Соктона СИЗОра шыраса тупаҫҫӗ. Вӑл темиҫе эрне каялла тарнӑ преступник-мӗн. Халӗ вӑл Хорлона палламасть те тейӗн. Инкӗшӗ Хорлона аборт тума хистет, анчах хӗр ачана хӑварма йышӑнать. Вӑл каллех хӑйӗн тӗнчине, аслашшӗ патне, таврӑнать.

Сценӑсене пӗр вырӑнта кӑна мар ӳкерӗҫ. Ӳкерӳ Ҫӗрпӳ, Красноармейски, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенче, Канаш ҫывӑхӗнче, Йӗпреҫре пулӗ. Тӗп эпицентр чӑваш ялӗ пулӗ.

Чи малтанах фильма Пушкӑрт Республикинче ӳкерме палӑртнӑ. Анчах ку тӑкаклӑ-мӗн. Чӑваш Енре хитре вырӑнсем нумай.

Малалла...

Ӗнер Аслӑ Британири Шотландире референдум иртнӗ — вырӑнти халӑх малашне уйрӑммӑн е пӗрле пурӑнасси пирки хуравланӑ. Сасӑсене шутласа тухнӑ хыҫҫӑн уйрӑлас кӑмӑллисем сахалтарах пулнине палӑртнӑ. Аслӑ Британине пӑхӑнма пӑрахассишӗн пурӗ 44,6% сасӑланӑ, малашне те пӗрле пурӑнассишӗн — 55,4%.

Уйрӑлма кӑмӑллакансем Шотландин 4 тӑрӑхӗнче кӑна ҫӗнтернӗ — Глазго, Ҫурҫӗр Ланакшир, Анӑҫ Дамбартоншир тата Данди. Ытти 28 тӑрӑхӗнче пӗрлехи патшалӑхра юлассишӗн ытларах сасӑланӑ. Сасӑлава пурӗ хутшӑнма пултаракан ҫынсенчен 84,5% килнӗ. Каласа хӑварас пулать, ку референдум валли влаҫрисем чи кӗҫӗн сасӑлавҫӑ ҫулне 16 ҫул таран чакарнӑччӗ.

Ҫӗнтерӳҫӗсене Дэвид Кэмерон саламлама та ӗлкӗрчӗ ӗнтӗ. Ҫавах та шотландсем питех те выляса яман теме пулать — Аслӑ Британин ҫурҫӗр пайӗнче вырнаҫнӑ тӑрӑхӑн парламентне аслӑрах полномочисем пама шантараҫҫӗ. Ку вара экономика тӗлӗшӗнчен те пулӑшу кӳрӗ.

Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев

Ҫакӑн пирки Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби хыпарлать. Килӗштерсе ӗҫлеме палӑртакан регионсен шутӗнче Севастополь хулипе Ставрополь енӗсӗр пуҫне Ямал-Ненецк автономи округӗ те пур.

Маларах асӑннӑ пресс-служба Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче темиҫе предложенипе хыпарланинче асӑннӑ тӑрӑхсемпе килӗштерсе ӗҫлесси ҫинчен килӗшӳ алӑ пусас шухӑшлине пӗлтернӗ.

Кун пек ӗмӗт вара Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Сочи-2014» ятпа иртекен Пӗтӗм тӗнчери инвестици форумне хутшӑннӑ май ҫуралнӑ темелле пулӗ. Ӗҫлӗ мероприяти паян иртет иккен. Унта Михаил Васильевич та пулӗ. Михаил Игнатьев «Раҫҫей Европӑпа Ази хушшинче, хальхи условири регионсен ҫӗнӗ политики» ларӑва хутшӑнӗ. Унта ҫӗршывӑн Правительствин Ертӳҫи Дмитрий Медведев тухса калаҫмалла.

Ҫӗнӗ Шупашкарти ҫул-йӗр инспекцийӗн ҫурчӗ

Ҫӗнӗ Шупашкарти ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекцине ҫӗнӗ ҫын ертсе пыма тытӑннӑ. Пуҫлӑх пуканне Эдурад Львов полиции капитанне шанса панӑ. Патшалӑх автоинспекцийӗнче Львов 10 ҫул ытла ӗҫлет-мӗн. Ҫӗнӗ хуҫапа ҫул-йӗр инспекцийӗн спутник-хулари ӗҫченӗсене паллаштарнӑ ӗнтӗ.

Ведомствӑна унччен ертсе пынӑ Дмитрий Лимонов полиции капитанӗ тивӗҫлӗ канӑва кайнӑ иккен.

Уява пухӑннӑ кӑмпалсем

Авӑнӑн 14-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Кӑмпал ялӗнче халӑх ыйтнипе «Ҫутҫанталӑк парнисем» конкурс иртнӗ. Ҫынсем мӗн кӑна ӑсталаман-ши!

З.Петрова тӑрӑхла кавӑнран ваза тунӑ. С.Семенов та, Шупашкартан ашшӗ-амӑшне курма килнӗскер, айккинче юлман, ыттисемпе тан конкура хутшӑннӑ. Вӑл купӑста пуҫӗнчен юмахри Йӑвачана ӑсталанӑ. Кӑҫал вӗсем тухӑҫлӑ пахча ҫимӗҫ туса илнӗ. Уявра вӑл ентешӗсене хӗл валли тӑварланӑ салатсемпе хӑналанӑ.

А.Петрова «Манӑн пахча» макета усӑ ҫинче йӑтса килнӗ. Унта темӗн те пӗр пулнӑ.

«Кӗрхи ҫыхӑ» конкурса чылаййӑн хутшӑннӑ. И.Ефимова, Д.Владимирова, А.Петрова, В.Зайцева, З.Александрова хӗрлӗ тата хура пилешрен хатӗрленӗ ҫыхӑсемпе тӗлӗнтернӗ. М.Сергеева тӑрӑхла кавӑнран тата шӑна кӑмпин шлепкинчен юмахри Старик-боровичока ӑсталанӑ.

Сӑнсем (20)

Чӑваш Енре Африка ҫӗршывӗсенчен килнӗ студентсене медицина тӗрӗслевӗ витӗр кӑлараҫҫӗ. Роспотребнодзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ку Эбол сивчир вӑйлӑ сарӑлнипе ҫыхӑннӑ.

Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑри аслӑ шкулсенче Африкӑран килнӗ 31 студент вӗренет. Вӗсен хушшинче Эбол чирӗпе аптӑракан ҫынна тупса палӑртман. Халӗ вӗсене тухтӑрсем сӑнасах тӑраҫҫӗ.

Аса илтерер: эпидеми 1976 ҫулта вируса тупса палӑртнӑранпа чи анли шутланать. Хӗвелтухӑҫ Африкӑра Эбол чире пула 2,5 пин ҫын вилнӗ.

Авӑнӑн 15-мӗшӗнче Мускаври Семенов тӳремӗнче чӑваш ял хуҫалӑх производителӗсен продукцийӗсен ярмӑркки уҫӑлнӑ. Унта Чӑвашри агрофирмӑсем, хресчен фермер хуҫалӑхӗсем хӑйсен апат-ҫимӗҫне кӑларнӑ. Пӗр эрнере Мускавра пурӑнакансем чӑваш пылне, кӑвасне, ҫӑкӑрне тутанма, улма-ҫырла, пахча ҫимӗҫ туянма пултараҫҫӗ.

Чӑваш Республикин шатерӗ таҫтанах курӑнать. Ярмӑрккӑ хӑнисене республикӑри ушкӑнсем юрӑпа кӗтсе илеҫҫӗ. Унта Шупашкар, Ҫӗрпӳ районӗсенчи пултарулӑх ушкӑнӗсем ҫитнӗ.

Чӑваш ҫимӗҫне кӑларакан предприяти пайташӗсем ярмӑрккӑна килнӗ хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа, чӑваш квасӗпе кӗтсе илнӗ. Чӑваш Ен мускавсене хӑналама, тӗлӗнтерме яланах хапӑл. Ярмӑрккӑра сувенирсем, ҫӑматӑсем та пулнӑ.

Шӑрттана уйрӑмах кӑмӑлланӑ. Ӑна пӗрремӗш кухинех илсе пӗтернӗ. РФ Преиденчӗ ҫумӗнчи Чаваш Республикин тулли праваллӑ пайташӗ Леонид Волков ҫын организмӗшӗн хамӑр ӳстернӗ пахча ҫимӗҫ усӑллине аса илтернӗ.

ЧПУн пӗрремӗш ректорӗ Семен Сайкин

И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн пӗрремӗш ректорӗ Семен Сайкин ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ. Ӑна ҫак кунсенче тӑванӗсем кӑна мар, ӗҫтешӗсем тата студентсем аса илнӗ.

ЧПУн профессорӗ Владимир Щедрин каланӑ тӑрӑх, вӑл ырӑ кӑмӑллӑ ӑсчах пулнӑ. Семен Федорович ӗҫре вӗресе кӑна тӑнӑ. Ун патне килекенсем хушнӑ ӗҫпе кӑмӑллӑ пулса йӑл кулӑпа тухса кайнӑ. Семен Сайкин нихӑҫан та сасса хӑпартман.

Семен Сайкин ӑслӑлӑхпа ача чухнех кӑсӑкланнӑ. Ҫавӑнпа вӑл Хусанти университета физикӑпа математика факультетне вӗренме кӗнӗ. Вӑл 67 ҫулта чухне ӑна тин кӑна уҫӑлнӑ ЧПУн тилхепине тытса пыма шаннӑ. Семен Федорович тӳрех килӗшмен. Унӑн ЧПУра йӑлтах ҫӗнӗрен пуҫарма тивнӗ: вӗрентекенсене шыранӑ, техника базине йӗркеленӗ. 10 ҫултан аслӑ шкул лайӑх енӗпе ҫеҫ палӑрнӑ.

Семен Сайкинӑн ӗҫне унӑн виҫӗ ывӑлӗ тӑснӑ. Вӗсем пурте физикӑпа математика енӗпе кайнӑ. Сергей Сайкин профессор ЧПУра ӗҫлет.

Шупашкар районӗнчи Иккасси ялӗнче урнӑ тилӗ йытта тапӑнни пирки пӗлтернӗччӗ. Иккассинче урнӑ чир сарӑлас хӑрушлӑр пуртан ЧР Патшалӑх сунарпа пулӑ служби тилӗсен йышне нормӑна кӗртме йышӑннӑ.

Ведомство ертӳҫи Владимир Кузюков пӗлтернӗ тӑрӑх, урнӑ чир «кӑвайтне» тупнӑран ҫакнашкал йышӑну тунӑ. Авӑнӑн 15-мӗшӗнчен тилӗсене тытма юрать. Ку йышӑну ҫитес ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗччен вӑйра пулӗ.

Палӑртмалла: халӗ тилӗ тытакан сахал, мӗншӗн тесен унӑн тирӗ питех кирлӗ мар-мӗн. Тилле тытма йывӑр. Ӑна тытакан специалист та сахал-мӗн.