Тӗлӗнетӗп хамӑн паллаканӑмсенчен. Ҫӗрпӳ районӗнчи пӗр ялта пурӑнаҫҫӗ вӗсем. Кӳршӗллӗ Вӑрмар районӗнчен киле кайса кӗнӗ арҫын Ҫӗрпӳрен инҫех мар ялта ҫемйипе пурӑнать. Арӑмӗ те манашкал чӑвашах. Хӑй те манашкал чӑвашах. Вырӑнти ял хуҫалӑх предприятийӗ ура ҫинче ҫирӗп тӑнӑ вӑхӑтра иккӗшӗ те унта ӗҫленӗ: пӗри — фермӑра, тепри — механизаторта. Хальхи вӑхӑтра иккӗшӗ те Ҫӗрпӗве кайса вырнаҫнӑ: пӗри — стройкӑна, тепри — урам шӑлма. Ҫаксен хӗрӗпе ывӑлӗ те Ҫӗрпӳри шкула ҫӳреҫҫӗ.

«Мӗнрен тӗлӗннӗ-ши ҫак статья авторӗ?

Малалла...

Раштавӑн 7-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев патне 7-мӗш класра вӗренекен Глеб Статкевич йышӑнӑва кайнӑччӗ. Шупашкарти 5-мӗш гимназире (ку вӗренӳ учрежденине чӑваш парламенчӗн депутачӗ Инна Исаева ертсе пырать) ӑс пухаканскер Чӑваш Енре кӗҫех уҫӑлакан ача-пӑча технопаркӗпе кӑсӑкланнӑ май Михаил Игнатьевпа тӗл пулма ӗмӗтленнӗ-мӗн. Республика ертӳҫи шкул ачине инновацилле вӗренӳ лапамӗ кӑҫалах хута каяссине, вӑл Шупашкарти ача-пӑча тата ҫамрӑксен керменӗ ҫумӗнче уҫӑлассине, унта 5-11-мӗш классене ҫӳрекенсем вӗренессине пӗлтернӗ.

Малалла...

Ытларах чухне ачасем 3 килограмлӑ ҫуралаҫҫӗ. Хӑшӗ-пӗри кӑшт ытларах е сахалрах таять. Ку йӗркеллӗ шутланать. Анчах тӗнчере чи пысӑк тата чи пӗчӗк виҫепе ҫуралнӑ ачасем пур.

2009 ҫулта Индонезире 9 килограмм таякан арҫын ача ҫуралнӑ. Ҫӳллӗшӗ вара 60 сантиметр ҫеҫ пулнӑ. Паллӑ ӗнтӗ, амӑшӗ ӑна аран ҫуратнӑ. Ачан ҫуралсанах аппетичӗ лайӑх пулнӑ. Амӑшӗн ӑнӑ пӗрмай ҫитерме тивнӗ. Ача ыттисенчен хытӑрах макӑрнӑ. Тухтӑрсем ҫакна ҫапла ӑнлантарнӑ: амӑшӗ сахӑр диабечӗпе чирлӗ.

Самарта, тӗслӗхрен, 6,7 килограмм таякан ача ҫут тӗнчене килнӗ.

Малалла...

Чылай ача телевизор умӗнче нумай вӑхӑт ирттерет. Тепӗр тесен, ку ашшӗ-амӑшӗшӗн меллӗ: ача ан чӑрмантартӑр тесе телевизор ярса параҫҫӗ те хӑйсен ӗҫӗпе аппаланаҫҫӗ. Анчах ку пӗчӗкскерӗн психикине витӗм кӳни пирки шухӑшламаҫҫӗ.

Аслисем мультфильмсем ачашӑн сиенлӗ пулни пирки пачах пӗлмеҫҫӗ теме ҫук. Анчах ку мӗн тери хӑрушӑ пулнине специалистсем ҫеҫ лайӑх чухлаҫҫӗ. Ачасем картинка юратаҫҫӗ, ҫавӑнпа кирек мӗнле мультика та вӗсем хаваспах пӑхаҫҫӗ. Чӑннипе, шӑпӑрлан ун чухне канмасть, унӑн пуҫ мими вӑйлӑ ӗҫлет.

Малалла...

Завтра, 26 октября в рамках II Всечувашского кинофестиваля «Асам» будут показаны анимационные ленты из студии при Алатырской детской школе искусств. В конкурсную программу вошли «Почему сосна и ель вечно зеленые», «Как река началась» и «Как ловили Луну». Мы решили побеседовать с режиссером данных лент Горюновой Ольгой Рашитовной и узнать подробности их создания.

— Здравствуйте, Ольга Рашитовна!

— Здравствуйте.

— Расскажите немного о своей студии.

Малалла...

Ҫемьере ача ҫурлани – пысӑк телей. Ашшӗпе амӑшӗ, тӑванӗсем ун валли хитре ят шыраҫҫӗ. Ара, хӑшӗ-пӗри ятран ҫыннӑн пурнӑҫӗ мӗнле пулассине ӗнентерет вӗт. Паллах, Настя, Маша, Даша, Саша, Дима, Андрей, Алексей, Николай, Евгений, Марина йышши ятсем халӗ анлӑ сарӑлнӑ. Анчах хӑшӗ-пӗри хӑйӗн ачине тӗлӗнмелле ят хурать. Чӑнах та тӗплӗн шухӑшласах тӑваҫҫӗ-ши ҫак утӑма? Хӑшӗ-пӗришӗн хӑйне евер ят кулӑшла пек туйӑнать…

Тӗслӗхрен, Мускав ҫывӑхӗнчи Королев хулинче ашшӗпе амӑшӗ хӗрне Виагра тесе чӗнеҫҫӗ.

Малалла...

Ҫӗнӗ ыйтӑва хускатмастӑп. Ун пирки чӑвашлӑхшӑн ҫунакан ҫынсем кунӗн-ҫӗрӗн калаҫаҫҫӗ, чан ҫапаҫҫӗ. «Пӗччен сурсан типет, халӑх сурсан кӳлӗ пулать», — тенӗ ваттисем. Ҫавӑнпа темиҫе ҫын ҫеҫ ҫине тӑнипе лав малалла хускалмасть. «Ҫӳлтисем» ӑнланмасан, пулӑшмасан усси сахалрах.

Ачасене чӑвашла вӗрентменни пирки калаҫмашкӑн пӗр пулӑм хистерӗ. Нумаях пулмасть Чӑваш Ене РФ Патшалӑх Думин Вӗренӳ енӗпе ӗҫлекен комитечӗн председателӗ Вячеслав Никонов килсе кайрӗ. Вӑл тӗрлӗ мероприятие, ҫавра сӗтеле, конференцие хутшӑннӑ, унта Чӑваш Енри вӗренӳ тытӑмӗ пирки калаҫнӑ.

Малалла...

Ҫак статьяна, пӗлсех тӑратӑп, теприсем кӑмӑлсӑрланса йышӑнӗҫ. Анчах чунра пуррине уҫмасӑр чӑтаймастӑп.

Чуна ыраттармалла ҫак калаҫу темиҫе кун каялла пулса иртрӗ. Ҫав самантра паллаканӑмпа чӑвашлӑх ыйтӑвӗ патне те пырса тухрӑмӑр. Тӗрӗсрех, чӑваш чӗлхине тата чӑвашлӑха аталантарма тата упрама кам тата епле тӑрӑшни тавра пулчӗ кӗске калаҫӑвӑмӑр. Тата тӗрӗсрех каласан, тавлашу.

Статья ятне "Чӑваш-чӑваш тенипе чӑваш пулайӑпӑр-и?" тесе ахальтен памарӑм.

Чӑн та, мӗн-ха, вӑл чӑвашлӑх?

Малалла...

Халӑх хутлӑхӗнче чӑваш чӗлхипе, уйрӑмах ҫыруллӑ чӗлхепе, усӑ курни пирки

Паллӑ ӗнтӗ, паянхи куна халӑх хутлӑхӗнче (усламҫӑсем, тӗрлӗ кантурсемпе организацисем хӑйсен ӗҫӗнче) чӑваш чӗлхипе усӑ курманнипе пӗрех. Ку вӑл тӗрлӗ сӑлтавсемпе ҫыхӑннӑ, пӗр сӑмахпа каласан — чӑваш чӗлхин статусӗ питӗ пӗчӗк шайра, нумай ҫыншӑн ун кирлӗлӗхӗ ҫукпа пӗрех.

Ҫак ӗҫре усламҫӑсен ак мӗн пӗлмелле: вӑйра тӑракан саккунлӑхпа килӗшӳллӗн кашни чӑвашӑн пур информацие хӑй тӑван чӗлхипе илме ирӗк, право, пур.

Малалла...

Раҫҫейри пур шкулта 4 класс хыҫҫӑн ачасен вӗренӳ шайне тӗрӗслес тӗллевпе Раҫҫей Федерацин вӗрентӳ тата ӑслӑлӑх министерстви хушнипе «Математика», «Пирӗн тавралӑх», «Вырӑс чӗлхи» предмечӗсемпе Пӗтӗм Раҫҫейри тӗрӗслев ӗҫӗсене ирттерме тытӑннӑ. Тӗрӗслев ӗҫӗсен материалӗсене Мускав хатӗрлет. Ку ӗҫе паянхи куна шкул ачисем вырӑсла кӑна ҫырма пултараҫҫӗ. Малтан ОГЭ, ГИА, ЕГЭ туса хучӗҫ, халь тата 4 класс хыҫҫӑн та.

Ҫав вӑхӑтрах, официаллӑ, чӑвашсен республикӑмӑрти йышӗ — 68%, Чӑваш Республикинче пуҫламӑш пӗлӗве ачасем чӑвашла 277 шкулта, тутарла — 16 шкулта, ирҫелле — 3 шкулта илеҫҫӗ!

Малалла...