Электронлă вулавăш

— Сана мĕн кирлĕ? — ыйтрĕ вăл унран кăшкăрарах.

— Эпĕ бокс секцине çырăнасшăнччĕ, — тренера куçран пăхрĕ чăваш ачи. — Мана хăвăр секцийĕре илеймĕр-ши?

Тренер каччă çине кăсăкланса пăхса илчĕ, ахăртнех кевти-кĕлеткине хакларĕ пулас.

— Хывăн-ха трико таран, кăтарт ху мĕн тума пултарнине!

Якур хăйне иккĕ каласса кĕттермерĕ: йăпăр-япăр хывăнчĕ те тренер умне пырса тăчĕ. Боксерсем, грушисем умĕсенче сиккелеме чарăнса, çĕнĕ çын çине тинкерсе пăхрĕç. Тренер спортсменсенчен пĕрне кăчăк туртса чĕнсе илчĕ те Якура йĕкĕр бокс перчеткки тыттарчĕ:

— Тăхăн!

Лешĕ, шкулти спортзалра кун пек перчеткесем тăхăнкаласа курнăскер, аптраса тăмарĕ, йăпăр-япăр тĕхăнса тренер çине ыйтуллăн пăхрĕ:

— Мĕн тумалалла?

Тренер икĕ качча пĕр-пĕрне хирĕç тăратрĕ.

— Бокс! — терĕ вăл кĕскен, икĕ аллине хире-хирĕç çапса.

Якур умĕнчи боксер çине ыткăнчĕ, ăна сылтăм аллипе питĕнчен çапас терĕ, анчах лешĕ пĕшкĕнчĕ те Якурăн алли хайхин пуç çийĕпе иртсе кайрĕ. Çав самантра спортсмен чăваш ачине янахран вирлĕн çапрĕ те, лешĕ каялла сулăнса кайрĕ.Каччăн куçĕсенчен хĕлхем сирпĕнчĕ, анчах çакă Якура хăратса пăрахмарĕ-ха, çиллентерсе çеç ячĕ. Вăл каллех умри каччă çине сиксе ӳкрĕ, икĕ аллипе те ăна ылмаш-ылмаш пуçĕнчен, кăкăрĕнчен лектерме те пултарчĕ. Лешĕ те бокс мелĕсене лайăх пĕлет иккен: вăл хăвăрттăн пĕшкĕнсе, сылтăмалла сулăнчĕ те сылтăм аллипе Якура сулахай енчи питçăмартинчен вăйлăн тивертрĕ. Чăваш каччи кайса ӳкрĕ, анчах çийĕнчех сиксе тăчĕ.

— Çитет! — каллех çупса илчĕ тренер. — Чарăнăр!

Ăна Якур килĕшрĕ пулас: каччă çине кăмăллăн пăхса илчĕ:

— Юрĕ! Сана секцине илетĕп. Ăçта вĕренетĕн!

— Лицейра.

— Халĕ килне кайма пултаратăн. Тепĕр кун каçхине кедăсемпе тата шортăпа кил. Кая ан юл!

Çапла пуçланчĕ Якурăн бокс секцине çӳресси. Тренировкăсем эрнине виçĕ хутчен пулчĕç. Николай Иванович хăйĕн ĕçне юратни куçкĕретех: кашни ача патне пырса йăнăшĕсене кăтартать, тĕрĕс тăма, тĕрлĕ мелпе çапма, хирĕç çапнинчен сыхланма вĕрентет.

Виçĕ уйăха яхăн стадиона çӳресен Якур хăйне чăнах та боксер пек туйма пуçларĕ. Тренировкăсенче хăйне хăюллă тытрĕ вăл. Хулари боксерсен ăмăртăвне те хутшăнчĕ. Секцие çӳрекен хула ачисемпе те туслашма ĕлкĕрчĕ вăл çак уйăхсенче. Ку вара ялтан хулана килнĕ каччăшăн çав тери кирлĕ. Мĕншĕн тесен хулан кашни кварталĕнчех туссем пулни йывăр самантсенче пулăшма пултарать: сана тапăнакансене çак кварталти тусусен ячĕсене калатăн та сана тивмеççĕ.

Якур бокс секцине çӳренине Ромăпа Гоша пĕлчĕç пулас: ун çине кăррăн пăхма пăрахрĕç.

— Юрĕ, Якурккă, каçар! — терĕ ăна пĕррехинче урамра тĕл пулсан Рома. — Гошăпа иксĕмĕре унчченхишĕн ан çилен!

— Çиленмĕп! Çӳхе пуçăрсемпе мана тепре пырса тĕкĕниччен! — Ромăн тăснă аллине çапса ячĕ Якур.

Вăл малашне те бокс секцине çӳреме пăрахмарĕ, хăй ăсталăхне туптарĕ. Анчах çамрăк чĕре хĕрсем патне те туртать çав.

Пĕррехинче ăна лицей коридорĕнче Нина хирĕç пулчĕ.

— Аван-и, Нина! — чарчĕ хĕре каччă. — Епле пурнăçсем?

Пике, Якура курнăшăн савăннипе йăл! кулса илчĕ, ун çумне ачашшăн тĕршĕнчĕ:

— Аванах, Якурккă! Хăвăн ĕçсем еплерех?

— Манăн та чиперех, Нина!

— Çăмăл атлетикă секцине çӳреме те пăрахрăн. Йĕлтĕр секцине те çӳреместĕн. Çавăнпа сана курманни вăрах пулать. Тунсăхларăм, — чĕвĕлтетрĕ хула пики каччă умĕнче. — Ăçта çухалса çӳретĕн вара эсĕ ку чухне?

— Стадиона çӳретĕп, — хуравларĕ каччă, йăл! кулса.

Иккĕш те урама тухрĕç. Пуш уйăхĕнчи хĕвел ăшшăн хĕртнĕрен юр ирĕлме те пуçланă ĕнтĕ, асфальт çинче унта-кунта шыв кӳленчĕкĕсем сарăлса выртаççĕ.

— Итле-ха, Якур! — чарăнса тăчĕ Нина. — Драма театрĕн холĕнче паян каçпа хĕрарăмсен кунне халалланă канупа ташă каçĕ пулать. Унта манпа пĕрле пырса курасшăн мар-и ?

— Эсĕ вара унта мĕн тăватăн? — куçран пăхрĕ хĕре каччă. — Тата камсем пулаççĕ вăл театрта?

— Эпĕ унта — конферансье, кану каçне ертсе пыраканни, — хуравларĕ пике, куçĕсене выляткаласа. — Театра трикотаж фабрикинче ĕçлекенсем канма пухăнаççĕ. Аттепе анне унта ĕçлеççĕ те, мана вĕсен директорĕ конферансье пулма чĕннĕ.

— Ав епле ĕçсем! Хаклă «кадр» иккен эсĕ! — йăл! кулса илчĕ чăваш каччи, йĕкĕлтерех. — Фабрикăра никамăн та кану каçне ертсе пыракан пуласси килмен-им?. — Маншăн вара çакă — пурпĕрех, — чĕвĕлтетрĕ хула хĕрĕ малалла. — Пырса кур эсĕ те театра, Якур! Эпĕ чĕнетĕп-çке сана!

— Юрĕ, Нина! Тавтапуç! — килĕшрĕ каччă. — Эсĕ конферансье пулнă вăхăтра эпĕ холлра ытти хĕрсемпе ташлăп. Сана кĕтнĕ май. Кану каçне Кĕркурипе пĕрле пырăпăр.

Якур Нинăн карасла телефонĕпе Кĕркури тусне шăнкăравларĕ. Лешĕ, хăйне шăнкăравлассине пĕлнĕ пекех, кану каçне кайма хаваспах килĕшрĕ. Çакăн хыççăн Нинăпа Якур театр умĕнчи каçпа курнăçма калаçса килĕшрĕç.

Акă каç сĕмĕ хула çине ӳкрĕ. Драма театрĕ çийĕн çепĕç музыка янăрать, çынсене шала кĕме йыхăрать. Икĕ туса театр алăкĕ умĕнче Нина кĕтсе илчĕ, халăхпа хĕвĕшекен холла илсе кĕчĕ.

— Кунта кĕç ташăсем пуçланмалла, — пĕлтерчĕ Якурпа Кĕркурие. — Эсир çакăнтах юлăр, ташлăр. Эпĕ сцена çинче пулăп. Ан кӳренĕр.

— Юрĕ, Нина. Кайран юрату çинчен калаçăпăр, — шӳтлесе илчĕ Якур.

Нина кайсан чăваш каччисем унталла-кунталла пăхкаласа илчĕç. Холлра чăнах та фабрикăра ĕçлекенсем пухăннă иккен: çамрăксем хушшиче ватăраххисем те нумай. Хĕрарăмсемпе арçынсен мăшăрăн-мăшăрăн васкамасăр каллĕ-маллĕ уткалаççĕ. Хĕрсем — каччăсенчен чылайрах :трикотаж фабрикин палли çакă ĕнтĕ.

— Тĕрĕс килнĕ эпир кунта! — Якура хулĕнчен хавассăн тĕртсе илчĕ тусĕ. — Кур-ха, епле хитре хĕрсем! Часрах курткăсене гардероба кайса çакар та кĕрер çак халăх хушшине! Хĕрсемпе паллашар!

Кĕçех холлра музыка янăраса кайрĕ те, çынсем парлăн-парлăн ташă лапне тухрĕç. Якур та стена çумĕнче тăракан пĕр хĕре ташша чĕнсе кăларчĕ.

— Эпĕ — Якур! — ыталарĕ хĕре пилĕкĕнчен каччă. — Сирĕн ятăр епле?

— Катя! — хуравларĕ лешĕ.

Калаçса кайрĕç. Каччă вăхăтлăха сцена çинчи хăйĕн хĕрĕ çинчен те манчĕ. Катя Нинăран илемлĕрех те çепĕçрех туйăнчĕ ăна. Вăл, хĕре куçĕнчен пăха-пăха, пурнăçĕнчи тĕрлĕ кулăшла самантсем çинчен каласа пама пикенчĕ. Лешĕ кăсăклансах итлерĕ, кулчĕ. Ташă музыки вĕçленсен Якур Катьăна стена çумĕнче ретпе лартса тухнă пукансенчен пĕрин çине кайса лартрĕ. Каллех шӳтле-шӳтле калаçрĕç хĕрпе каччă. Иккĕмĕш ташша те пĕрле ташларĕç вĕсем. Кăмăлĕ çĕкленнĕ Якур хĕре пилĕкĕнчен ыталаса каллех стена çумĕнчи пукан çине лартасшăн пулчĕ кăна, çак самантра темле пуçтах каччă Катьăна тĕртсе ярса, унăн пуканĕ çине ларчĕ. Ним те каламарĕ вăл, Якурпа Катя çине пăхса шăл йĕрчĕ çеç. Хăйĕн çăварĕнчен сăра шăрши перет.

Çакна кĕтмен Якур, тĕлĕннипе пĕр самант каччă çине пăхрĕ, унтан çухалса кайнă Катя енне çаврăнчĕ.

— Ах, йытă! — сăрхăнса тухрĕç шăл хушшичен. Вăл сулахай аллипе капай каччăн кăкăрĕнчен ярса илчĕ те ăна ура çине тăратрĕ.

— Халех пуçланать! — çурăмĕпе сисрĕ Якур хăй çине хула ачин тусĕсем сиксе ӳкессе кĕтсе.

Вăл куçĕсемпе таçта кайса çухалнă Кĕркури тусне шырарĕ.Анчах, ăна кураймасăрах, умĕнчи каппайчăк енне сикрĕ, ăна каллех янахран çапса ураран ӳкерчĕ. Çакăн хыççăн пуçланчĕ те! Арçыннисем çумне çыпçăннă арăмĕсем ташă лапĕнчен çуйхаша-çуйхаша айккинелле пăрăнма тăрăшнă вăхăтра пушаннă вырăна айккинчен темиçе хула каччи сиксе тухрĕç те хăйсен тусне çапса ӳкернĕ Якур патне вирхĕнчĕç. Пĕри çапасшăн, тепри тапасшăн пулчĕç вĕсем чăваш каччине. Якур таврашĕнче вĕлле çывăхĕнчи пыл хурчĕсм пек чăмăрсем вĕлтлете пуçларĕç, хăшĕ-пĕрисем сăхса та илчĕç. Анчах Якур ӳкме васкамарĕ-ха: хăйĕн умĕнчи çамрăксемпе çапăçма тытăнчĕ.

— Эпĕ кунта, Якур! — илтрĕ вăл çак самантра айккинчен чупса çитнĕ Кĕркури сассине. — Тытăн, ан ӳк!

Вăл Якура тапăннă хула ачисен ушкăнне чупса кĕчĕ, пĕрне урипе кăкăрĕнчен тапрĕ. Темиçе ача çавăнтах Кĕркури çине сиксе ӳкрĕç. Акă, Кĕркури каялла чакрĕ те пĕр ачине урипе такăнтарчĕ, теприне питĕнчен чăмăрĕпе çапрĕ. Хăйне те иккĕ-виççĕ чăмăрлама ĕлкĕрчĕç. Тусĕ килнипе хавхаланнă Якур умĕнчи хула ачисенчен виççĕшне бокс мелĕпе çапса ӳкерме ĕлкĕрчĕ те чупса тараканни хыççăн хăваласа кайрĕ. Анчах ăна хăйне те пĕри хыçран хăвалать иккен: кĕпин çаннинчен тытса илчĕ. Çанă çурăлса татăлчĕ, хăвалакăн аллинче тăрса юлчĕ. Çакна сисмен Якур хăйĕн умĕнче чупса пыракана хыçран урипе тапма тăрăшрĕ, анчах ăна хăйне ура хучĕç те вăл урайне чикеленсе кайрĕ.

— Тăрас! — хушрĕ вăл хăйне. — Атту, тапа-тапа, икерчĕ тăваççĕ манран!

Ун çумне çитсе тăнă Кĕркури тапăнакансемпе çапăçма тытăнчĕ. Якур юлташĕн çурăмĕ хыçне хăйĕн çурăмĕпе тăчĕ те хăйĕн енчи тапăнакансене çапма пикенчĕ. Лешсем пиллĕкĕн-улттăн аххăр, анчах туссене пурпĕрех урисенчен ӳкереймеççĕ-ха. Якурпа унăн тусĕ спортсменсем пулни пулăшать кунта.

Çак самантра урамран чупса кĕнĕ милиционерăн шăхличĕ шăхăрни илтĕнсе кайрĕ. Çапăçакансем çавăнтах тĕрлĕ еннелле чăлпар! саланчĕç. Якурпа Кĕркури те çав шутра. Вĕсем иккĕш те буфет умĕпе театрăн путвалне чупрĕç те туалета кĕрсе кайрĕç. Кунта тата вĕсемпе çапăçакансенчен иккĕш çитсе тăма ĕлкĕрнĕ иккен. Анчах никамăн та çĕнĕрен çапăçас-тулашас шухăш пулманран, пĕр-пĕрин çине ыткăнакан пулмарĕ. Кашнин пуçĕнче милици аллине лекес мар шухăш хуçаланчĕ. Пĕр хула ачи Якура унăн татăлнă кĕпин çаннине тыттарчĕ:

— Ме! Эпĕ ăна татса илнĕччĕ те….

— Ма кирлĕ вăл мана? — айккинелле ывăтрĕ çанă татăкне Якур, туалетăн кабинине кĕрсе пытанă май. — Халĕ милицие çеç лекес марччĕ пирĕн!

Хула ачин те çакăн пекех шухăш иккен: вăл та кӳршĕ кабинăна кĕрсе çухалчĕ. Кĕркури çеç кабинăна кĕрсе тăмарĕ, гардероб енне васкарĕ.

— Эсĕ те, Якур, ман хыçран пыр! — кăшкăрса хăварчĕ вăл чăвашла! — Часрах тухса шăвăнар ку театртан!

Туссене гардеробра ĕçлекен хĕрарăм тумтирĕсене парсанах, вĕсем урама васкаса тухрĕç.

— Фу-у, чак кăна милицие лекмерĕмĕр! — шавлăн калаçрĕ Кĕркури, унталла-кунталла пăхкаласа.Анчах милиционерсем те, вĕсене çĕнĕрен тапăнас текен хула ачисем те курăнмарĕç.

— Çапла! Эпĕ ташăра паллашнă хĕрпе буфет енне çеç пăрăннăччĕ. Илтетĕп: шăв-шав! Çаврăнса пăхрăм: сана тӳпелеççĕ унта! — хавассăн пакăлтатрĕ Кĕркури те. — Ыткăнтăм вара пулăшма.

— Шел, санăн хĕрӳ те, маннăн Катя та театртах юлчĕç, -пуçне тусĕ енне пăрчĕ Якур. — Таврăнас мар-и вĕсем патне? Килĕсене çити ăсатар.

— Мĕн эсĕ? Хăвна милиционерсенчен тыттарасшăн-им? — куçне-пуçне чарса пăрахрĕ Кĕркури. — Милицие лексен, лицейран тухса ӳкесси те вăрах мар.

— Ку та тĕрĕс. Хитре хĕрсем трикотаж фабрикинче çеç мар, ытти çĕрсенче те нумай-ха вĕсем, — килĕшрĕ юлташĕпе Якур.

Тантăшсем пĕр-пĕрин хулĕсенчен çапкаласа илчĕç, тротуарпа малалла утрĕç. Килĕсене таврăнма иртерех пулнăран, вĕсем кинотеатр енне çул тытрĕç, унта кĕрсе вăхăт ирттерме шутларĕç. Аслă çаврăнăç çулпа каймарĕç вĕсем.

— Тӳррен тухар! — аллине сулчĕ Кĕркури, кинотеатр еннелле каякан тĕттĕм урам çине кăтартса. — Мĕншĕн çаврăнса çӳремелли пур?

— Тĕрĕс!

Сăмахсăрах айккинелле пăрăнчĕç те кинотеатр еннелле васкавлăн утса кайрĕç.

-Юлашки сеанса ĕлкĕрме пултаратпăр-ха эпир, — кĕсьинчи укçисене шутлама пикенчĕ Кĕркури. — Укçа та çитмелле пек.

— Маннăн та пĕр билетлăх пур, — укçине кĕсьинчен кăларчĕ Якур та.

Туссем васкаса малалла чупрĕç. Анчах кинотеатра çитесси пулмарĕ вĕсен çак кун: умри тротуар çинче пĕр ушкăн хула каччи тăни курăнса кайрĕ. Вунă çынна яхăнах тачă ушкăнпа тăраççĕ, шавлаççĕ.Пурте вĕсем еннелле çывхаракан икĕ каччă çине пăхаççĕ. Якур тӳрех хăйне пĕлтĕр, лицея кĕме килсен, хула ачисем çакăн пек тротуар çинче çаратнине аса илчĕ, аллисем чăмăртанчĕç.

— Эпĕ пĕлтĕрхи пек ялтан халĕ кăна килнĕ «чĕпĕ» ма-ар! — хавхалантарчĕ вăл хăйне. — Тапăнччăр çеç, парăшмăпăр. Анчах нумайăн-ха вĕсем!

Тантăшсем кĕпĕрленсе тăракан ушкăн çумĕпе иртсе кайса пыратччĕç, анчах вĕсене ушкăн варринчен пĕри чарчĕ:

— Ма паллашмастăр? Хисеплеместĕр-им?

Якурпа Кĕркури чарăнчĕç те хăйсене чаракан çине пăхрĕç:

— Ырă каç пултăр!

— Во, ку тĕрĕс! — кулса ячĕ лешĕ. — Тӳрех çапла паллашмаллаччĕ. Анчах кая юлса паллашрăр эсир, туссем! Эпĕ сире чарсан çеç.

Якур хăйĕн чунĕнче тăвăл вĕресе хăпара пуçланине сисрĕ, çӳçĕсене шакла пуçла каснă умĕнчи çамрăк çине çиленсе пăхрĕ. Лешĕ çак кунсенче çеç тĕрмерен тухнă пулас: мухтанать. Анчах вăл Якура ним те каламарĕ-ха, малтан Кĕркурирен кулма шутларĕ:

— Мĕн, куçусене чакăртса ман çине пăхатăн? Килĕшместĕп-им?

— Мана килĕшме эсĕ пике мар-çке! — куланçи пулчĕ Якурăн тусĕ. — Хĕрсем çеç каччăсене килĕшеççĕ.

Шакла пуçăн пичĕ туртăнса илчĕ.

— Нумай калаçатăн! — чашкăрса илчĕ вăл. Вара Кĕркури енне пĕр утăм туса, кĕсьинчен расческа туртса кăларчĕ.

— Ме! Ман çӳçе тура! — тăсрĕ вăл Кĕркурие расческине. — Турамасан хăвăнпа мĕн пулассине чухлатăн пуль?

— Чухлатăп, палах, — илчĕ шакла пуçлин расческине Кĕркури, çак сĕмсĕрĕн хыçне хуллен куçса тăнă Якур çине ыйтуллăн пăхса. Ушкăнри ыттисем хăйсен аслипе Кĕркури хушшиче мĕн пулассине кăсăкланса пăхса тăраççĕ. Якур тусĕ çине пуçне пăркаласа пăхрĕ.

— Ан тура! — тенине пĕлтерчĕ ĕнтĕ çакă.

— Пурпĕр турамастăп! — татăклăн каларĕ Кĕркури, шакла пуçа расческине каялла тăсса.

Лешĕн Кĕркурие çапма чăмăртаннă алли кăшт каялла туртăнчĕ те çӳлелле çĕкленчĕ. Анчах çапса ĕлкĕреймерĕ вăл: ăна хăйне унăн хыçĕнче тăракан Якур вирлĕн янахĕ айĕнчен çапнипе вăл çĕртен çӳлелле çĕкленсе илчĕ те асфальт çине лаплатса ӳкрĕ.

— Чуп ман хыççăн! — кăшкăрчĕ тусне Якур. — Часрах!

Икĕ чăваш ачи кинотеатр еннелле тапса сикрĕç. Ĕç капла килсе тухассине кĕтмен ушкăнрисем çăварĕсене карса хыçра тăрса юлчĕç, намăса кĕнĕ шакла пуçлине урисем çине тăма пулăшрĕç. Чупнă май, Якур хăйсене хыçран хăваланипе хăваламаннине хăлхисемпе итлерĕ. Çук, хăваламарĕç: кинотеатр умĕнчи лапра милиционерсем тăрасран хăрарĕç пулас.

— Шакалсем! — сурчĕ Кĕркури аслă урама тухсан. — Ушкăнпа тапăнаççĕ, пĕчченшерĕн чухне чĕтресе тăраççĕ!

— Çапла, — пуçне сулчĕ тусĕ. — Эпир те малашне тĕттĕм урамсем тăрăх сахалрах çӳрер-ха. Хамăра паттăрсем вырăнне хурас мар.

— Кам пĕлнĕ вĕсем çак урамра тăрассине? — лăпланаймарĕ Кĕркури.

Юлташсем кинотеатра кĕмесĕрех килĕсене таврăнса кайрĕç. Ыран ирех лицее вĕренме каймалла-çке-ха вĕсен.

 

VII

Вĕренӳ сехечĕсем хыççăн Василий Павлович физрук Якура спортзала чĕнсе илчĕ. Кунта Кĕркурипе ытти вĕренекенсем те тăраççĕ. Хĕрсем те пур. Нина, Якура курсанах, тутисене пăрса айккинелле пăхрĕ. Ĕнерхишĕн, драма театрĕнчишĕн кӳреннĕ ĕнтĕ вăл. Çавăнпа Якур çине пăхасшăн мар.

— Юрĕ-ха, аптрамăпăр! — пымарĕ Нина патне каччă та. — Тутуна пăрăн-пăрăн та каллех тӳрлетĕн-ха!

— Йĕлтĕр сезонне хупнă ятпа килес вырсарни кун Шуратăл леш енчи тусем çинче ăмăртусем пулаççĕ, — пĕлтерчĕ пухăннисене тренер. — Каччăсем вуншар километр чупаççĕ, хĕрсем — пиллĕкшер. Çавăнпа кашни кун тренировкăсем ирттерĕпĕр.

— Манăн бокс секцине те стадиона çӳремелле, — тĕксе хучĕ сăмахне Якур. — Çавăнпа кашни кун йĕлтĕр секцине пыма пултараймастăп.

— Юрĕ, Семенов. Вырсарни кун йĕлтĕр ăмăртăвĕсене хутшăнатăнах!

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн